Του Λευτέρη Παπαγεωργίου*
ψΟ πολυβραβευμένος αρθρογράφος του περιοδικού, Claas Relotius, παραδέχτηκε ότι πολλά από τα άρθρα που έγραψε τα τελευταία χρόνια βασίστηκαν –λίγο έως πολύ– σε κατασκευασμένες ιστορίες και πρόσωπα.
Πολύ πρόσφατα, έλαβε το βραβείο του δημοσιογράφου της χρονιάς για κείμενο που έγραψε και στο οποίο περιέγραφε τη φρίκη του πολέμου και το πώς τη βίωνε ένα παιδάκι από τη Συρία. Την ίδια ώρα άρχιζε να ξετυλίγεται το κουβάρι των fake news, που αναπαρήγαγε μέσω του έγκριτου περιοδικού.
Από την απόλυτη καταξίωση, στο χάος μέσα σε λίγες ημέρες!
Όταν τον ρώτησαν γιατί το έκανε, είπε ότι:
«Δεν είχε να κάνει με το επόμενο μεγάλο θέμα. Ήταν ο φόβος της αποτυχίας. Η πίεση του να μην μπορώ να αποτύχω αυξανόταν όσο μεγαλύτερη γινόταν η επιτυχία μου».
Αρχίζεις να αναρωτιέσαι γιατί...
Ποια είναι η πίεση, που εξασκείται σε έναν νέο άνθρωπο - ο Claas Relotius είναι μόλις 35 ετών – να ξεπερνά καθημερινά τον πήχη.
Όλες οι μελέτες δείχνουν ότι το φαινόμενο έχει να κάνει με την εποχή που ζούμε και τις προσδοκίες.
Ο σύγχρονος άνθρωπος οδηγείται στην απογοήτευση από τον φόβο της αποτυχίας. Όχι μόνον από το φόβο της απώλειας εισοδήματος ή ενός ακινήτου αλλά και για το τι θα πει η κοινωνία.
Σήμερα ζούμε στην εποχή, που αυτός στον οποίο μόλις συστήθηκες, σχηματίζει άποψη για σένα – αν, βέβαια, δεν σε ξέρει ήδη από τα κοινωνικά δίκτυα - από την πρώτη απάντηση που παίρνει στην ερώτηση: «με τι ασχολείσαι;». Κοινώς, βγάζει πόρισμα για το πού βρίσκεσαι στην κοινωνική ιεραρχία.
Ας δούμε όμως τα δεδομένα, που κάνουν αυτό το φαινόμενο παράλογο.
Ζούμε στην καλύτερη εποχή από τότε που δημιουργήθηκε το ανθρώπινο είδος. Έχουμε το υψηλότερο προσδόκιμο ζωής από ποτέ. Την υψηλότερη ποιότητα ζωής από ποτέ.
Είμαστε πιο πλούσιοι από ποτέ (ως συνολικός πληθυσμός) και όμως είμαστε πιο δυστυχισμένοι από ποτέ.
Έχουμε τα περισσότερα υλικά αγαθά από ποτέ αλλά είμαστε λιγότερο ικανοποιημένοι από ποτέ.
Είναι η εποχή που μπορείς να πετύχεις τα περισσότερα από ποτέ. Ταυτοχρόνως είναι και η εποχή που έχεις μόνιμα άγχος γι αυτά που θέλεις να πετύχεις.
Υπάρχουν περισσότερες αυτοκτονίες στις ανεπτυγμένες χώρες από οπουδήποτε αλλού και έχουμε τον υψηλότερο αριθμό αυτοκτονιών ανηλίκων από ποτέ.
Ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι πάσχουν από κατάθλιψη. Και αυτό συμβαίνει στις δυτικές κοινωνίες, που απολαμβάνουν όλα τα παραπάνω.
Αυτο συμβαίνει στη ζωή αλλά και στις επιχειρήσεις.
Πρόσφατες έρευνες σε επιχειρηματίες διαφορετικών ηλικιών και κλάδων έδειξαν ότι οι εξεταζόμενοι σε ποσοστό 30%, είχαν σημάδια κατάθλιψης.
Η ίδια έρευνα έδειξε ότι το 72% των συμμετεχόντων έπασχαν από προβλήματα ψυχικής υγείας, ποσοστό υπερδεκαπλάσιο του 7% που ισχύει στον υπόλοιπο πληθυσμό.
Γιατί;
Διότι έχουμε πειστεί από τα χιλιάδες videos που αναπαράγονται από τα κοινωνικά δίκτυα, ότι, αν έχεις μια καλή ιδέα και ένα γκαράζ, θα γίνεις ο Bill Gates.
Ότι, όταν θέλεις κάτι, όλο το σύμπαν συνωμοτεί για να τα καταφέρεις. Σωστά;
Όχι!
Όσο και να το θέλεις, το σύμπαν δε θα συνωμοτήσει για να τρέξεις γρηγορότερα από τον Usain Bolt!
Όσο και να το σκεφτείς, δε θα γίνεις ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όσο και να διαλογιστείς και να οπτικοποιήσεις την απονομή των μεταλλίων, δε θα γίνεις έτσι απλά Ολυμπιονίκης.
Κατά τον ίδιο τρόπο, δεν υπάρχει η μαγική συμβουλή για επιτυχία στην επιχειρηματική πορεία.
Δεν υπάρχει εύκολος τρόπος για να πάρεις τις δύσκολες αποφάσεις.
Δεν υπάρχει συνταγή για να βγάλεις την εταιρία σου από αυτό που μοιάζει αδιέξοδο.
Δεν υπάρχει κάποιο μαγικό φίλτρο, που θα σε βοηθήσει να ανακοινώσεις ότι η εταιρία σου δεν πηγαίνει καλά και θα πρέπει να απολύσεις τους ανθρώπους σου. Ανθρώπους με οικογένειες και φίλους με τους οποίους πέρασες αμέτρητες ώρες για να χτίσετε μαζί το δικό σου όνειρο.
Δεν υπάρχει μαγική φόρμουλα για να γίνεις ο Bill Gates.
Ούτε για να παίξεις στο ΝΒΑ.
Ας ξεκαθαρίσουμε λοιπόν τα πράγματα.
Μεγαλώνουμε παιδιά, προσπαθώντας να τους προσφέρουμε τα πάντα. Και τα πείθουμε ότι μπορούν να γίνουν ο επόμενος Αντετοκούνμπο, η επόμενη Katy Perry. Και όταν δεν γίνουν απογοητεύονται.
Γιατί;
Διότι η ευτυχία μας έχει να κάνει με τις προσδοκίες, που έχουμε για τους εαυτούς μας αλλά και για τους γύρω μας. Ο,τιδήποτε λιγότερο από αυτά που έχουμε ως στόχους, τα θεωρούμε αποτυχία.
Ίσως το παρόν άρθρο να έπρεπε να το γράψει ένας ψυχολόγος.
Έχω όμως πολύ έντονη την αίσθηση, ότι όταν οι στόχοι ξεπερνούν αυτά που έχουν πραγματικά σημασία για τον καθένα από εμάς και περιλαμβάνουν κομμάτια από τα όνειρα των γονιών ή των φίλων μας ή, ακόμη χειρότερα, πρότυπα που λαμβάνουμε από την τηλεόραση και το internet, τότε το παιχνίδι είναι στημένο.
Στα στημένα παιχνίδια, συνήθως, ο χαμένος είσαι εσύ.
Στη ζωή αλλά και στις επιχειρήσεις.
* Ο Λευτέρης Παπαγεωργίου είναι ο CEO της Entranet και συγγραφέας του βιβλίου: «Startups. Από την ιδέα, στην παγκόσμια αγορά». Το άρθρο περιέχει αποσπάσματα από το συγκεκριμένο βιβλίο.
