Του Δημήτρη Κούρκουλα*
Με μια εντυπωσιακή στρατιωτική παρέλαση τιμήθηκε και φέτος η εθνική εορτή της Γαλλικής Δημοκρατίας, γνωστή και ως «ημέρα της Βαστίλης». Η επίδειξη καινοτόμων τεχνολογιών με αμυντική διάσταση ήταν πράγματι εντυπωσιακή. Μη επανδρωμένα αεροσκάφη, μικροσκοπικά drones και ο ιπτάμενος σε Flyboard ένοπλος εφευρέτης Φρανκ Ζαπάτα έκαναν τον ουρανό πάνω από τα Ηλύσια Πεδία να μοιάζει με ταινία επιστημονικής φαντασίας ή με οθόνη video game.
Το βασικό όμως μήνυμα της στρατιωτικής παρέλασης και του εορτασμού της εθνικής εορτής είναι ένα μήνυμα βαθύτατα πολιτικό που αφορά άμεσα και τη χώρα μας: η προώθηση της ευρωπαϊκής αμυντικής συνεργασίας. Απευθυνόμενος στο γαλλικό λαό με την ευκαιρία της εθνικής εορτής της 14ης Ιουλίου, ο Πρόεδρος Μακρόν είπε: «Ουδέποτε από το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου η Ευρώπη δεν ήταν τόσο αναγκαία. Η οικοδόμηση μιας Ευρώπης της άμυνας, σε συνδυασμό με την Ατλαντική Συμμαχία που γιορτάζουμε τα 70 χρόνια της, είναι για τη Γαλλία μια προτεραιότητα.»
Ήδη από το Σεπτέμβριο του 2017 σε μια ιστορική ομιλία του στη Σορβόννη ο Πρόεδρος Μακρόν είχε υπογραμμίσει την ανάγκη ενίσχυσης της στρατηγικής αυτονομίας της Ε.Ε. και τη δημιουργία μιας κοινής στρατηγικής κουλτούρας. Ο στόχος είναι, είχε πει ο Μακρόν, να διαθέτουμε ένα κοινό αμυντικό δόγμα, την ικανότητα κοινής στρατιωτικής επέμβασης με τρόπο αξιόπιστο και κατάλληλο κοινό προϋπολογισμό στις αρχές της επόμενης δεκαετίας.
Στην ίδια ομιλία του ο Εμμανουέλ Μακρόν είχε προαναγγείλει την «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Επέμβασης», που αποβλέπει στη δημιουργία ενός νέου, ενισχυμένου μηχανισμού ευρωπαϊκής συνεργασίας στο πεδίο της άμυνας.
Εννέα χώρες υπέγραψαν τον Ιούνιο του 2018 επιστολή προθέσεων για την υλοποίηση αυτής της πρωτοβουλίας: Γερμανία, Βέλγιο, Δανία, Ολλανδία, Εσθονία, Γαλλία, Πορτογαλία, Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Τον Αύγουστο του 2018 προσχώρησε και η Φινλανδία. Η εκκωφαντική απουσία της Ελλάδας είχε, όπως είναι φυσικό, δημιουργήσει εύλογα ερωτήματα. Ήταν αποτέλεσμα της γενικευμένης διάλυσης των μηχανισμών χάραξης αμυντικής και εξωτερικής πολιτικής που έχει επιφέρει η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ; Ή μήπως επρόκειτο για υπολείμματα νέο-κομμουνιστικών διεθνιστικών ειρηνιστικών ονειρώξεων; Τις απορίες και τις ενστάσεις μου τις είχα διατυπώσει δημόσια σε άρθρο μου με τίτλο «Χαμένες ευκαιρίες» που είχε δημοσιευθεί στην εφημερίδα «Φιλελεύθερος» στις 29-6-2018 και στην ιστοσελίδα liberal.gr στις 2 Ιουλίου 2018.
Καμιά εξήγηση δεν είχε δοθεί από την κυβέρνηση.
Είναι περιττό να υπενθυμίσουμε ότι κάθε θετικό βήμα προς την ολοκλήρωση της αμυντικής διάστασης της Ευρώπης έχει τεράστια σημασία για τη χώρα μας, λόγω της ιδιαίτερης γεωπολιτικής της θέσης και των συναφών απειλών.
Βρισκόμαστε σήμερα σε μια συγκυρία που ευνοεί θετικά βήματα προώθησης της αμυντικής διάστασης της Ε.Ε. Η αποχώρηση των Βρετανών από το ευρωπαϊκά όργανα, η αστάθεια της διατλαντικής σχέσης λόγω Προέδρου Τράμπ, η κρίση της Κριμαίας, η κοινή απειλή της τρομοκρατίας, όλα αυτά συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι η Ευρώπη χρειάζεται μια δική της άμυνα και τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για κάτι τέτοιο.
Η ιστορία δεν εξελίσσεται ευθύγραμμα ούτε με σταθερή ταχύτητα. Επιταχύνεται πολλές φορές από γεγονότα που μοιάζουν ασήμαντα ή από γεγονότα που με πρώτη ματιά δεν φαίνεται να έχουν άμεση σχέση με τις επιπτώσεις που τελικά προκαλούν. Η πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης είναι γεμάτη με τέτοιου είδους καταστάσεις: μια φαινομενικά άσχετη εξέλιξη να ανοίγει το δρόμο για σημαντική πρόοδο της συνεργασίας, αυτό που συχνά αποκαλούμε «παράθυρο ευκαιρίας». Με αυτό τον τρόπο, με απρόσμενα παράθυρα ευκαιρίας, προχώρησαν πολλές σημαντικές πολιτικές της Ευρώπης την ίδια στιγμή που όλοι θεωρούσαν ένα τέτοιο βήμα απίθανο ή ακόμα και αδιανόητο.
Η νέα ελληνική κυβέρνηση, το Υπουργείο Άμυνας και η ελληνική διπλωματία πρέπει να κινηθούν άμεσα για να καλύψουν το χαμένο έδαφος. Στην επόμενη γαλλική εθνική εορτή στις 14 Ιουλίου 2020 ο Έλληνας Πρωθυπουργός πρέπει να βρίσκεται στο Ηλύσια Πεδία, δίπλα στο Γάλλο Πρόεδρο και τους άλλους ευρωπαίους ηγέτες που προωθούν την αμυντική διάσταση της ΕΕ.
* Ο Δημήτρης Κούρκουλας ήταν υφυπουργός Εξωτερικών (2012-2015). Υπήρξε στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και πρέσβης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Φωτογραφία: ΑP
