Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Ο Αριστοτέλης στα Ηθικά Νικομάχεια, διακρίνει τις αρετές σε διανοητικές και ηθικές. Στις μεν διανοητικές τα πράγματα είναι σχετικά εύκολα. Είτε εμπειρικά είτε με τον καλό δάσκαλο, αναπτύσσεις όσο πνεύμα σου έδωσε το γονίδιο και προχωράς. Με τις ηθικές, όμως, όλα γίνονται δια μέσου του «έθους», δηλαδή της συνήθειας. Αν ας πούμε, ζεις σε μια κοινωνία όπου οι θεσμοί, οι νόμοι και η κουλτούρα της σε συνηθίζουν σε ηθικές πράξεις, όλα πάνε καλά. Μαθαίνεις να είσαι ηθικός και να το χαίρεσαι κιόλας. Αν μεγαλώνεις σε κοινωνίες υποκριτών, εκπαιδεύεσαι να προσποιείσαι και συνηθίζεις στην «ηρωική» ηθική των επιδέξιων ρόλων.
Το πρόβλημα άλλωστε, στις χριστιανικές κοινωνίες, παραμένει πάντα, η αναγωγή της ηθικής συνείδησης στην θρησκευτική της διάσταση. Και για αυτόν ακριβώς, τον λόγο κάθε πράξη και ιδιαίτερα η πολιτική, μεταβιβάζεται σε ένα επίπεδο «κάθαρσης» δια μέσου της δήλωσης «καλών προθέσεων» ή «μετανοίας» οι οποίες δεν δοκιμάζονται από τις πράξεις. Με λίγα λόγια είσαι ό τι δηλώσεις για τους πολλούς από τους οποίους εξασφαλίζεις και την απαιτούμενη προστασία στον δημόσιο βίο.
Γιατί τα λέω όλα αυτά; Παίρνοντας αφορμή από την «αντεπίθεση» δηλώσεων του Βύρωνα Πολύδωρα, σχετικά με την «εξόντωσή» του από την διαπλοκή!
Όπως τόσοι άλλοι – ακόμα και ο Τσοχατζόπουλος(!)- επικαλέστηκε και αυτός την διαπλοκή ως τον μεγαλύτερο εχθρό του. Δεν είναι ένας και δύο. Δεν είναι ένα κόμμα και μία ομάδα. Είναι όλοι τους κυνηγημένοι από την διαπλοκή! Δεξιοί, ευπατρίδες, «επαναστάτες» , Αριστεροί, απειλούνται από τον δράκο της διαπλοκής, που κρύβεται σε διάφορα λημέρια και εμφανίζεται, έξαφνα, όταν υπάρχει ανάγκη.
Ένα καλό δείγμα εμφάνισης του «δράκου» είχαμε, μόλις ο Σταύρος Θεοδωράκης ανακοίνωσε το Ποτάμι. Βαρεθήκαμε να ψάχνουμε τον Μπόμπολα- επινόηση του Παππά ήταν- ώσπου το κόμμα έφτασε στο 1,5 % για να κρυφτεί το «τέρας» στη σπηλιά του. Τώρα, ο «δράκος» λέγεται Siemens και Χριστοφοράκος. Αλλά και στις εξατομικευμένες περιπτώσεις υπουργών, βουλευτών, διοικητών και άλλων αξιωματούχων ο «ηθικός ξεσηκωμός» τους απέναντι στην διαπλοκή είναι μία «ομολογία πίστεως», στρατευμένη στην ηθική διαμόρφωση του προφίλ τους. Πρόχειρη πάντα «δια κάθε νόσον και κάθε μαλακίαν»!
Εν τω μεταξύ, κανείς δεν είναι άγιος και κανείς δεν απαλλάσσεται των αμαρτιών του. Για τον απλούστατο λόγο ότι το «έθος» κάθε κοινωνίας ορίζεται από τις υφιστάμενες πρακτικές της. Είμαστε, με αποδείξεις, μία διαπλεκόμενη κοινωνία με απλωμένα δίκτυα σε όλες της τις εκφάνσεις. Επομένως, είτε κάποιοι διακινούν απευθείας την διαπλοκή είτε κάποιοι άλλοι (οι περισσότεροι) απολαμβάνουμε αναγκαστικά, τα οφέλη της. Έτσι «ασκούμε δια έθους» τις ηθικές μας αρετές και διαιωνίζουμε την πολιτική μας κουλτούρα.
Όποιος λοιπόν, δηλώνει δημόσια, ότι τον κυνηγάει προσωπικά, ο «δράκος» της διαπλοκής ή είναι ο πρώτος διαπλεκόμενος ή άκουσε ότι το παραμύθι γοητεύει το «πλήθος» και ακολουθεί συνειδητά και έντεχνα, τον κανόνα. Κι όσο πιο πολύ βγαίνουμε στο κυνήγι για «δράκους» και «μάγισσες», τόσο περισσότερο απλώνεται γύρω μας το δίχτυ της διαφθοράς.
Δυστυχώς για την δημοκρατία, η πολιτική ζωή καθοδηγείται από μαχητές «πολύ- δωρες» οι οποίοι καταδιώκουν ή καταδιώκονται από την διαπλοκή αλλά κατά την διάρκεια της καταδίωξης, συλλέγουν δώρα και λάφυρα από τους «πολέμους». Διορίζουν και διορίζονται, αλωνίζουν στα δημόσια ταμεία, στεφανώνονται με τιμές και χτίζουν «φαμίλιες» και περιουσίες.
Για να πω την αλήθεια, εκείνο που πάντα, με προβλημάτιζε με τις αρετές του Αριστοτέλη, δεν ήταν τόσο οι ηθικές όσο οι διανοητικές. Και σε ό τι μας αφορά, ως κοινωνία, η μεγάλη ευκολία που επιτρέπει στην συλλογική μας «διάνοιά» να εμπιστεύεται τους πολεμιστές των «τεράτων» και τις περιπέτειές τους.
Αυτό είναι που πρέπει να προσέξουμε- πόσο διανοητική επάρκεια έχουμε- και όχι τόσο το «πηγαίο» ενδιαφέρον μας για την πολιτική ηθική αρετή του κάθε «δηλώσαντα». Γιατί η διαπλοκή είναι το μεγαλύτερο εθνικό μας πρόβλημα αλλά σίγουρα δεν είναι δράκος, στις «ηρωικές αφηγήσεις» του κάθε ευνοημένου «πολύ-δωρα»...
