Του Βασίλη Παζόπουλου
Οι άνθρωποι συχνά αντλούν ικανοποίηση όταν μοιράζονται πράγματα, ακόμα και αν αυτό οδηγεί σε απόκλιση από το υλικό τους συμφέρον. Ένα προφανές παράδειγμα αποτελεί η οικογένεια. Οι γονείς πρόθυμα στερούνται, προκειμένου να παρέχουν επιπλέον εφόδια στα παιδιά τους.
Σίγουρα όμως είναι ασυνήθιστο να μοιράζεται κάποιος όλη του την περιουσία, ειδικά όταν πρόκειται για δισεκατομμυριούχο. Μια τέτοια σπάνια περίπτωση αποτελεί ο Ινδός Manoj Bhargava, που πρόσφατα αφιέρωσε το 99% της περιουσίας του σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.
Η πορεία προς την επιτυχία
Ο Bhargava έχει μια ιδιαίτερη ιστορία. Όταν ήταν 14 ετών οι γονείς του μετανάστευσαν στις ΗΠΑ. Αν και πήρε υποτροφία, εγκατέλειψε νωρίς τις σπουδές του στο Πρίνστον προκειμένου να βοηθήσει τον πατέρα του στην εταιρία πλαστικών που διατηρούσε.
Τους εγκατέλειψε μετά από δύο χρόνια και γύρισε στην Ινδία, όπου έγινε μοναχός. Επέστρεψε οριστικά στην Αμερική μετά από 12 χρόνια, ανταποκρινόμενος στις εκκλήσεις των γονιών του. Παρά το γεγονός ότι δεν ενδιαφερόταν, ανάλαβε την οικογενειακή επιχείρηση και σχεδόν από το μηδέν, την έφτασε με κύκλο εργασιών 25 εκατομμυρίων σε λιγότερο από μια δεκαετία.
Στο αποκορύφωμα των δραστηριοτήτων του έφτασε το 2003, όταν ίδρυσε την Living Essentials που λάνσαρε το ενεργειακό ποτό «5-Hour Energy». Το προϊόν σε λιγότερο από 10 χρόνια κατάφερε να ξεπεράσει το 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε ετήσιες πωλήσεις και να γίνει το δημοφιλέστερο στο είδος του, σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το σκεπτικό πίσω από την επιτυχία ήταν απλό. Συμπύκνωσαν και διέθεσαν το ρόφημα με μικρό μπουκάλι, γιατί όταν χρειάζεσαι έξτρα δυνάμεις, δεν σημαίνει πως είσαι διψασμένος. Με αυτό το μέγεθος μπόρεσε να το τοποθετήσει κοντά στα ταμεία των σούπερ μάρκετ, αποφεύγοντας έτσι να έχει ως άμεσους ανταγωνιστές του μεγαθήρια, όπως η Coca Cola.
Η σημασία της ηλεκτρικής ενέργειας και του καθαρού νερού
Ο Bhargava πλέον έχει αφιερώσει και τον χρόνο του και την την περιουσία του, στις προσπάθειες για την ανακούφιση των πολύ φτωχών τμημάτων του πληθυσμού.
Ο σκοπός θα επιτευχθεί κυρίως μέσα από εφευρέσεις που αποσκοπούν στην εξεύρεση φτηνής ενέργειας και την δημιουργία πόσιμου νερού.
Ηλεκτρισμός σημαίνει ανεξαρτησία, ευελιξία, ευκαιρίες για καλύτερη ποιότητα ζωής. Παρόλα αυτά δισεκατομμύρια άνθρωποι ζούνε όπως ζούσαν πριν 200 χρόνια. Με καθόλου ή περιορισμένη πρόσβαση στο ηλεκτρικό ρεύμα.
Με τον ηλεκτρισμό τα παιδιά μπορούν να κάνουν τα μαθήματα τους μετά τη δύση του ήλιου ή να παίξουν έξω με τους φίλους τους, μια που θα υπάρχει φώς. Οι ιδιοκτήτες καταστημάτων είναι σε θέση να κρατήσουν ανοικτά τα μαγαζιά τους το βράδυ, μπορούν να λειτουργήσουν υπολογιστές και τηλεοράσεις.
Όπως λέει και ο ίδιος «για να βοηθήσεις ένα φτωχό άνθρωπο, χρειάζεσαι πολύ λίγα χρήματα. Όταν κάποιος δουλεύει για 2 δολάρια την ημέρα, αν του δώσεις ένα ακόμα, του αλλάζεις όλη την ζωή».
«Η ζωή είναι πολύ σύντομη για να την ξοδεύουμε σε πράγματα που δεν έχουν επίπτωση, που δεν κάνουν την διαφορά. Ακόμα και αν δεν κερδίζεις χρήματα, κερδίζεις σε ηθική ικανοποίηση ότι κάνεις την ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων καλύτερη».
«Οι άρρωστοι από μεταδιδόμενες ασθένειες καταλαμβάνουν πάνω από το 50% των νοσοκομειακών κλινών σε όλο τον κόσμο. Η λύση βρίσκεται στην ανέγερση περισσότερων νοσοκομείων ή να τους παρέχεις καθαρό νερό;»
Το ειδικό ποδήλατο
Η ερευνητική ομάδα του Manoj Bhargava εφεύρε ένα μηχανισμό που μοιάζει με ποδήλατο γυμναστικής. Με μία ώρα πετάλι, μπορεί να ηλεκτροδοτήσει δωρεάν για ολόκληρο 24ωρο ένα νοικοκυριό: λάμπες φωτισμού, κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές, τηλεοράσεις, ανεμιστήρες.
Τα πρώτα 25 κομμάτια άρχισαν να λειτουργούν δοκιμαστικά στην Ινδία πριν δύο μήνες. Είναι κατασκευασμένα από εξαρτήματα συνηθισμένων ποδηλάτων, έτσι ώστε να μπορούν να επισκευάζονται εύκολα. Η ιδέα δεν είναι καινούργια, αλλά για πρώτη φορά φαίνεται να πετυχαίνει τόσο καλά αποτελέσματα σε προσιτό κόστος, ώστε να έχουν την ευχέρεια να το αποκτήσουν όλοι.
Μπορεί να παράγει ενέργεια σε οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας ή της νύχτας, ανεξάρτητα από το αν ο ήλιος λάμπει ή αν φυσάει ο άνεμος. Όταν εξαντληθεί η μπαταρία, το μόνο που χρειάζεται είναι να ξανακάνει πετάλι ο χρήστης.
Πόσο κοστίζει; Μόλις 250 δολάρια, ενώ φιλοδοξούν με μαζική παραγωγή να πέσει κοντά στα 100.
Χωρίς να δημιουργεί την παραμικρή μόλυνση!
Εκτός από αυτό, υπάρχει σε εξέλιξη ένα νέο σχέδιο ακόμα πιο φιλόδοξο. Από γραφένιο (graphene) έχουν δημιουργήσει ειδικά καλώδια, με τα οποία επιχειρούν να διεισδύσουν στα έγκατα της γης που επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες. Θεωρούν πως είναι εφικτό να αντλήσουν ενέργεια, γιατί το υλικό είναι ελαφρύτερο από τον αέρα, ισχυρότερο από το ατσάλι και καλύτερος αγωγός από το χαλκό.
Επιχειρηματική νοοτροπία
Σταχυολογήσαμε κάποιες σκέψεις του Bhargava, ενδεικτικές της νοοτροπίας του ως ανθρώπου και ως επιχειρηματία :
Για την επιτυχία είναι απαραίτητο να έχεις κοινή λογική και αίσθηση του επείγοντος. Δεν χρειάζεται να κάνεις έξυπνες ενέργειες, απλά να αποφύγεις τις χαζές ιδέες. Ούτε πολλά χρήματα χρειάζονται. Αρκεί να κάνεις τις σωστές κινήσεις, στην σωστή στιγμή
Από τις μητέρες μαθαίνεις πιο καλό μάνατζμεντ από ότι μπορούν να σε διδάξουν οι καλύτεροι καθηγητές. Κάνουν την πιο πολύ δύσκολη δουλειά 24 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα. Λειτουργούν με περιορισμένο προϋπολογισμό, πάντα υπό την πίεση της ευθύνης των παιδιών.
Η πρόσληψη είναι το δυσκολότερο στάδιο για μια επιχείρηση. Θεωρώ μεγαλύτερο προσόν ο υποψήφιος να χρησιμοποιεί το γκαράζ του ως εργαστήριο, παρά να έχει PhD από το MIT.
Αν θες να μάθεις το επάγγελμα του υδραυλικού, το μαθαίνεις από κάποιον που έχει δει ένα πραγματικό σωλήνα. Που γνωρίζει στην πράξη πως θα φτιάξει μια διαρροή. Όχι από κάποιον θεωρητικό που γράφει για σωλήνες, διδάσκει για σωλήνες, κάνει έρευνα για σωλήνες.
Τι κάνει μια ιδέα καλή;
Να είναι χρήσιμη και να είναι εύκολο να εκτελεστεί. Αν δεν έχει ένα από αυτά τα δύο χαρακτηριστικά, δεν πρόκειται για καλή ιδέα. Όσα όμορφα λόγια και αν την περιγράφουν.
Δεν θέλουμε να προσλάβουμε ανθρώπους που να παίρνουν ρίσκα. Θέλουμε ανθρώπους που μειώνουν τους κινδύνους, τους χειρίζονται. Αν θες να ρισκάρεις, πήγαινε στο Λας Βέγκας.
Η μη ικανοποίηση από την εργασία (aggravation) δημιουργεί το μεγαλύτερο κόστος σε μια επιχείρηση. Για παράδειγμα, συνήθως το 1% των πελατών σε βγάζει από τα ρούχα σου. Αν αυτό το 1% όμως σε απασχολεί το 80% της ημέρας, δημιουργεί κακή κατανομή χρόνου.
Επιπλέον, αν αποφύγεις τους μίζερους συνεργάτες, το περιβάλλον στην δουλειά γίνεται διασκεδαστικό. Κανείς δεν θέλει να παραιτηθεί και επιθυμούν πολλοί να εργαστούν μαζί σου.
Έπρεπε να επιλέξω ανάμεσα από το να καταστρέψω τη ζωή του γιου μου, παρέχοντας του πολλά χρήματα ή να διαθέσω την περιουσία μου για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Στην πραγματικότητα δεν υπήρχε κανένα δίλημμα.
Ένα προϊόν αν δεν είναι χρήσιμο, ας είναι τουλάχιστον διασκεδαστικό. Αν δεν είναι τίποτα από τα δύο, σημαίνει πως είναι άχρηστο.
* Ο κ. Βασίλης Παζόπουλος είναι οικονομολόγος, χρηματιστηριακός αναλυτής, συγγραφέας του βιβλίου «Επενδυτές χωρίς Σύνορα» (www.ependytes.com).
