Του Βασίλη Παζόπουλου*
Το στοίχημα ήταν από πριν γνωστό: Αν έβγαινε η Clinton, οι αγορές θα αντιδρούσαν θετικά, αν και σε μεγάλο βαθμό είχε προεξοφληθεί αυτό το ενδεχόμενο. Αν κέρδιζε ο Trump, θα έπρεπε να είμαστε προετοιμασμένοι για υποχώρηση των μετοχών διεθνώς.
Το μόνο που έμενε να μάθουμε ήταν το όνομα του νέου προέδρου.
Πως βρήκε αυτό το συμπέρασμα
Οι επαγγελματίες της Wall Street είχαν ξεκάθαρη προτίμηση στην Clinton. Μόνο το ύψος των χορηγιών της σε σχέση με τον Trump, έπειθε και τον πιο δύσπιστο.
Ωστόσο, υπήρχαν και άλλοι σοβαροί λόγοι:
Οι αγορές απεχθάνονται τους αιφνιδιασμούς, ενώ αντίθετα λατρεύουν την προβλεψιμότητα. Με την Clinton ήξεραν πως δεν θα είχανε να αντιμετωπίσουν εκπλήξεις την επόμενη ημέρα.
Ένα χαρακτηριστικό του Trump είναι ότι εκφράζει ελεύθερα ότι σκεφτεί, χωρίς να νοιάζεται αν είναι «πολιτικά ορθό». Αυτό ενοχλεί τα χρηματιστήρια που επηρεάζονται από δηλώσεις σημαντικών προσώπων.
Επιπλέον έχει εκφράσει την δυσπιστία του για τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου, έχοντας υιοθετήσει λογικές προστατευτισμού. Η προεκλογική ρητορεία του περιείχε σκέψεις που το άκουσμα τους και μόνο φέρνει αλλεργία στους ανθρώπους των αγορών, όπως η ιδέα για εμπορικό πόλεμο με την Κίνα.
Πως αντιδρούσαν προεκλογικά οι αγορές
Το δεδομένο που είχε διαλύσει κάθε ίχνος αμφιβολίας σε όσους παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, ήταν οι διακυμάνσεις στις κινήσεις των χρηματιστηριακών αξιών.
Μόλις υπήρχε κάποιο νέο που έγερνε την πλάστιγγα υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου, ο Dow Jones για παράδειγμα, επηρεαζόταν άμεσα. Κατά την διάρκεια των τηλεοπτικών αναμετρήσεων των υποψηφίων προέδρων, όταν φαινόταν πως κέρδιζε τις εντυπώσεις η Clinton ανέβαινε. Όταν τις έχανε υποχωρούσε.
Άλλο παράδειγμα είχαμε με τις ανακοινώσεις του FBI για τα περίφημα ύποπτα emails. Όταν ανακινήθηκε το θέμα, που σήμαινε ότι ανέβηκαν οι πιθανότητες του Trump, ο Dow Jones γκρεμίστηκε. Μετά από λίγες ημέρες που ανακοινώθηκε πως δεν βρέθηκε κάτι επιλήψιμο για την Clinton, ακολούθησε άνοδος.
Ενδεικτικό του κλίματος ήταν οι διακυμάνσεις στην τιμή του χρυσού, που θεωρείται καταφύγιο στις δύσκολες καταστάσεις. Μόλις το ενδεχόμενο νίκης του Trump ανέβαινε, αμέσως η τιμή του σκαρφάλωνε.
Ήταν εγκληματική παράλειψη αν αγνοούσες αυτές οι ενδείξεις. Ήταν σαν να διασχίζεις πεζός με κλειστά μάτια δρόμο ταχείας κυκλοφορίας. Μπορεί από τύχη να βγεις ζωντανός, αλλά μόνο αν είσαι πολύ αφελής ή αν δεν αγαπάς την ζωή σου το επιχειρείς.
Ο αντίχτυπος των αποτελεσμάτων
Η αισιοδοξία για την επικράτηση της Clinton που ήταν το φαβορί, ήταν διάχυτη τις τελευταίες 2 ημέρες. Ο αντίκτυπος στην Wall Street ήταν εμφανής και εξίσου ενθουσιώδης.
Όπως και στο πρόσφατο δημοψήφισμα στην Βρετανία, λογαριάζανε όμως χωρίς τους… ψηφοφόρους.
Με το που υπήρξαν οι πρώτες ενδείξεις ότι ο Trump χτυπάει την πρωτιά αμέσως άρχισε η υποχώρηση. Όσο εδραιωνόταν η νίκη του τόσο μεγαλύτερη ήταν η πτώση. Τα ξημερώματα ώρα Ελλάδος το future του S&P 500 έφτασε στο εντυπωσιακό -5%.
Ανάλογες εικόνες πανικού είχαμε στους ευρωπαϊκούς και ασιατικούς χρηματιστηριακούς δείκτες. Αντίθετα ο χρυσός εμφάνισε ένα μεγαλειώδες +5%
Δηλαδή δεν είχαμε τίποτα διαφορετικό από το αναμενόμενο.
Τα περίεργα άρχισαν από τις 8 ώρα Ελλάδος και μετά. Σιγά σιγά όχι μόνο οι πτωτικές πιέσεις μειωνόταν, αλλά το απόγευμα, λίγο μετά την έναρξη της συνεδρίασης στην Wall Street, οι δείκτες βρέθηκαν θετικοί. Σκαρφάλωσαν στο +1% και ο χρυσός γύρισε σε αρνητικό πρόσημο!
Για να γίνει πιο κατανοητό το μέγεθος της έκπληξης, σε ποδοσφαιρικούς όρους είναι σαν να κερδίζει μια ομάδα 5-0 και τελικά να χάνει.
Τέτοια ανατροπή στο σκορ μπορεί μεν να είναι σπάνια, αλλά συμβαίνει.
Που; Σε ερασιτεχνικά πρωταθλήματα ή χαμηλές κατηγορίες.
Ο S&P 500 όμως είναι επίπεδο Champions League.
Περιλαμβάνει τις 500 μεγαλύτερες αμερικάνικες εταιρίες. Όχι μετοχές μικρής κεφαλαιοποίησης ενός περιφερειακού χρηματιστηρίου με μικρό τζίρο συναλλαγών.
Η εξήγηση και οι ανησυχητικές απορίες
Όσο καλή και να είναι μια ομάδα, δεν μπορεί να γυρίσει το παιχνίδι χωρίς την εύνοια του διαιτητή. Διαιτητές στην περίπτωση μας είναι οι μεγάλες Κεντρικές Τράπεζες που με τις παρεμβάσεις τους εμπόδισαν την άτακτη υποχώρηση
Γιατί δεν αφήσανε να υπάρξει διόρθωση και επεμβαίνουν προληπτικά;
Τόσο πολύ φοβούνται μια φυσιολογική υποχώρηση;
Είναι άραγε το χρηματοοικονομικό σύστημα σε τόσο οριακό σημείο;
Η περίπτωση της Ιαπωνίας
Η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας είναι ο μεγαλύτερος κάτοχος γιαπωνέζικων μετοχών. Σήμερα σε όλες σχεδόν τις εταιρείες που απαρτίζουν το δείκτη Nikkei 225, αποτελεί έναν από τους 10 μεγαλύτερους μετόχους.
Αν αυτή η πολιτική προκαλεί ζημιά ή καλό στην οικονομία είναι σημαντικό μεν, αλλά δευτερεύον για τους επενδυτές. Αυτό που τους ενδιαφέρει πάνω από όλα είναι η πορεία των χρηματιστηριακών τίτλων.
Τι επίπτωση προκαλεί αυτή η εκτεταμένη παρέμβαση και για πόσο καιρό θα συνεχίζεται.
Είναι καλή ιδέα να αγοράζουν μετοχές χωρίς φόβο γιατί πάντα θα υπάρχει πρόθυμος αγοραστής να τις στηρίζει;
Η απάντηση βρίσκεται στο παρακάτω διάγραμμα του Nikkei 225:
Από τότε που ξεκίνησε η ποσοτική χαλάρωση και για τα πρώτα 2 χρόνια, εξαιτίας της πλεονάζουσας ρευστότητας στο σύστημα, είχαμε αλματώδη άνοδο τους δείκτη.
Όμως τον τελευταίο χρόνο η τάση έχει αναστραφεί, παρά τα τεράστια ποσά που έχει δαπανήσει για αγορές μετοχών.
Το συμπέρασμα είναι πως ακόμα και για αυτή η τακτική υπάρχει ημερομηνία λήξης. Ούτε με στημένο τον διαιτητή δεν μπορείς να είσαι σίγουρος ότι θα κερδίσεις.
Είναι θέμα χρόνου η αγορά να τιμωρήσει τους εφησυχασμένους που πιστεύουν πως θα παρεμβαίνουν οι Κεντρικές Τράπεζες πάντα αποτελεσματικά.
Αυτό δεν είναι παρά μια βολική ψευδαίσθηση.
* Ο κ. Βασίλης Παζόπουλος είναι οικονομολόγος, χρηματιστηριακός αναλυτής, συγγραφέας του βιβλίου Επενδυτές χωρίς Σύνορα (www.ependytes.com).
