Της Μαριάννας Σκυλακάκη
Το μάθατε; Βγήκαμε από τα μνημόνια. Γυρίζουμε σελίδα. «Δεν θα ξαναέρθει τρόικα εδώ». Η Ελλάδα «επιστρέφει στην κανονικότητα» διεμήνυσε από το βήμα της ελληνικής Βουλής ο Πιερ Μοσκοβισί, αφού λίγες ημέρες νωρίτερα ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος πολιτικός που βγήκε να δηλώσει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας δεν είναι λαϊκιστές...
Τι κι αν η χώρα μας ακόμη δεν έχει καταφέρει να μπει σε τροχιά ανάπτυξης; Τι κι αν έχουμε δεσμευτεί για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022 και 2% έως το 2060; Τι κι αν τα περίφημα μέτρα για το χρέος δεν ήταν και τόσο περίφημα; Με τη σφραγίδα Μοσκοβισί, ακόμη και το pacta sund servanda -η λατινική ρήση ότι οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται, στην οποία αναφέρθηκε- είναι «πολυσχιδής έννοια».
Ο κ. Μοσκοβισί δεν δίστασε να κλείσει το μάτι ακόμη και στους ταλαιπωρημένους Έλληνες συνταξιούχους -άφησε περιθώρια επανεξέτασης της περικοπής των συντάξεων και αναθάρρησαν όσοι ακόμη δεν έχουν καταλάβει τη σκοπιμότητα πίσω από τις κινήσεις του. Γιατί, τελικά, δύο είναι τα πράγματα που πρέπει να θυμάται κανείς για τον ίδιο.
Πρώτον, ότι και στο παρελθόν έχει υπάρξει αθεράπευτα και αναιτιολόγητα αισιόδοξος. Και αυτός είναι ασφαλώς ένας από τους λόγους για τους οποίους η Κομισιόν ήταν στη διάρκεια της θητείας του «τελευταίος τροχός της αμάξης» μεταξύ των δανειστών όσον αφορά το τι μέλλει γενέσθαι με την Ελλάδα. Δεύτερον, ότι με τη λήξη της θητείας του το 2019 αναζητεί νέο ρόλο στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Αρκούν αυτά για να αντιληφθεί κανείς τόσο τα κίνητρα του ανδρός όσο και τη βαρύτητα των δεσμεύσεών του.
Σοσιαλιστές σε απόγνωση
Τι ρόλο παίζει σήμερα ο κ. Μοσκοβισί; Ασφαλώς δεν έχει καμία σχέση με τον τροτσκιστή Μοσκοβισί της νεότητάς του. Πολύ νωρίς άλλωστε εγκατέλειψε την Ακρα Αριστερά για να τεθεί υπό τις φτερούγες τού άλλοτε πανίσχυρου στο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Γαλλίας Ντομινίκ Στρος-Καν. Όταν όμως τελικά απέκτησε θέση εξουσίας ως υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση του Φρανσουά Ολάντ (2012 - 2014), ακολούθησε μια πολιτική πρωτοφανούς και ακραίας υπερφορολόγησης. Ηταν ο υπουργός αρμόδιος για τον καταστροφικό «υπερφόρο» ύψους 75% σε εισοδήματα άνω του 1 εκατ. ευρώ, αλλά και της αύξησης του ΦΠΑ σε όλες τις κατηγορίες. Τα μέτρα που υιοθέτησε, τελικά, έπληξαν ιδιαίτερα τη μεσαία τάξη, μέσα από τη μεγάλη πτώση της αγοραστικής δύναμης των γαλλικών νοικοκυριών.
Οι κακές γλώσσες σήμερα αποδίδουν τον υπερβάλλοντα ζήλο με τον οποίο ο Γάλλος επίτροπος υπερασπίζεται το κυβερνητικό αφήγημα σε «προεκλογικές σκοπιμότητες» που αφορούν την πρόθεσή του να διεκδικήσει την προεδρία της Κομισιόν εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος, στις συνόδους του οποίου ο Αλέξης Τσίπρας συμμετέχει ως παρατηρητής. Με τη λήξη της θητείας του και δεδομένου ότι το γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, το οποίο τον ανέδειξε επίτροπο, φυλλορροεί, το μέλλον του Μοσκοβισί είναι αβέβαιο.
Ο χρήσιμος αισιόδοξος
Από την αρχή της θητείας του ως επίτροπος, εν μέσω της ελληνικής κρίσης, ο Πιερ Μοσκοβισί επανειλημμένως κλήθηκε να παίξει τον ρόλο του γεφυροποιού. Από την πλευρά των πιστωτών μας, παραδοσιακά, η Κομισιόν ήταν εκείνη που είχε τον δύσκολο ρόλο του συγκερασμού συχνά αντικρουόμενων συμφερόντων.
Από τη μία, είχαμε τη γερμανική επιμονή στη λιτότητα και την αποστροφή απέναντι σε μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Από την άλλη, είχαμε ένα ΔΝΤ που επέμενε σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που αντιπαθούσαν οι ελληνικές κυβερνήσεις και που δεν ενδιέφεραν ιδιαίτερα τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, δίνοντας έμφαση στην εξασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους. Η Κομισιόν έκανε τις απαραίτητες μαλάξεις προς κάθε εμπλεκόμενο, ώστε να στέλνουμε κάθε φορά το τενεκεδάκι λίγο παρακάτω.
Ενίοτε ο ρόλος του περιελάμβανε και το περιστασιακό, εμψυχωτικό pep talk που θα καθιστούσε πιο διαχειρίσιμη την πολιτική κατάσταση στο εσωτερικό για την ελληνική κυβέρνηση. «Είμαστε πολύ κοντά» σε μια τεχνική συμφωνία, στο κλείσιμο της αξιολόγησης, σε μια συνολική συμφωνία για το ελληνικό χρέος... Άλλες φορές ήταν απαραίτητη η άσκηση κριτικής στο ΔΝΤ, όπως έκανε νωρίτερα φέτος σε άρθρο του στους «Financial Times», με τίτλο «Η Ελλάδα δεν μπορεί να καταδικαστεί στη λιτότητα για πάντα», καλώντας το Ταμείο να μην έχει «πολιτικά αδύνατες απαιτήσεις».
Οι συμφωνίες μπορεί στο τέλος να έκλειναν, όμως με τεράστιες καθυστερήσεις και με πολύ μεγαλύτερο κόστος για την Ελλάδα. Το ΔΝΤ βρέθηκε τελικά εκτός προγράμματος. Όμως, η σταθερή υπεραισιοδοξία του Μοσκοβισί είχε μια συνολική χρησιμότητα -αρκεί να μην ήσουν εκείνος στον οποίο έκοβαν τη σύνταξη...
Η αυτονόμηση και οι Γερμανοί
Αυτήν τη φορά, πάντως, η παρέμβασή του ήταν εντονότερη και λιγότερο απαραίτητη, όσον αφορά την τήρηση ισορροπιών που τόσο απασχολεί την Κομισιόν. Και αυτό, αφενός γιατί η ίδια η χρησιμότητα του Αλέξη Τσίπρα, με την ολοκλήρωση του τρέχοντος μνημονίου περιορίζεται (ξέρουν να διαβάζουν και στις Βρυξέλλες δημοσκοπήσεις), αφετέρου γιατί το ζητούμενο για τους πιστωτές μας παραμένει να συνεχίσουμε να τηρούμε τις δεσμεύσεις και να μην τους ζητήσουμε ξανά μεθαύριο δανεικά.
Ο γερμανικός «πάγος» που μπήκε στην άμεση καταβολή της δόσης των 15 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα, εξαιτίας της μετάθεσης της αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά του Βορείου Αιγαίου, δίνει μια καλή εικόνα για το πώς θα γίνονται δεκτές οι μονομερείς ενέργειες στη «μεταμνημονιακή» εποχή.
Και όμως, παρά τις αντιδράσεις που προκάλεσαν τα λεγόμενά του στην Ελλάδα, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να του συστήνει «να είναι πιο προσεκτικός στις δημόσιες τοποθετήσεις του» και τη Ν.Δ. να υπονοεί υπέρβαση του θεσμικού του ρόλου, ο Ευρωπαίος επίτροπος έδωσε σκληρή απάντηση: «Σε αντίθεση με όσα άκουσα από ορισμένους πολιτικούς στην Αθήνα, η ενισχυμένη εποπτεία δεν είναι ένα τέταρτο πρόγραμμα και θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί όσοι δηλώνουν κάτι τέτοιο [...] Το τέταρτο πρόγραμμα είναι ξεκάθαρα ένα ψέμα».
Στο ίδιο μοτίβο κινήθηκε και αυτή την εβδομάδα, δηλώνοντας ότι «το θέμα είναι να συνοδεύσουμε την Ελλάδα στην οδό της επιτυχίας της» και απαντώντας σε όσους τον κατηγορούν ότι «εκείνοι παίζουν πολιτικό παιχνίδι», αυτός όχι.
Πολιτική επιβίωση στις πλάτες μας
Ο,τι όμως και να δηλώνει, αισιόδοξος ή απαισιόδοξος, ο κ. Μοσκοβισί θα καταδιώκεται πάντα από την παταγώδη αποτυχία του όταν ο ίδιος είχε την ευθύνη της γαλλικής οικονομίας. Τον Οκτώβριο του 2014, κατά τη διάρκεια μιας επεισοδιακής ακροαματικής διαδικασίας για την επιβεβαίωσή του ως επιτρόπου στην Ευρωβουλή, ο βετεράνος ευρωβουλευτής, εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Ζίγκφριντ Μουρεσάν, επικαλούμενος την αργή ανάπτυξη και την υψηλή ανεργία στη Γαλλία, είχε δηλώσει: «Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε [...] την αποτυχία σας ως υπουργού Οικονομικών [...] Δεν θέλουμε να συμβεί το ίδιο στους λαούς της Ευρώπης υπό την εποπτεία σας».
Τώρα που o κ. Μοσκοβισί παίζει πολιτικό παιχνίδι στις δικές μας πλάτες, καλό θα ήταν να θυμόμαστε ότι σε λιγότερο από έναν χρόνο η θητεία του και τα μεγαλεία του επιτρόπου Οικονομικών της Ευρώπης τελειώνουν. Ψάχνει λοιπόν και αυτός τρόπο να εξασφαλίσει την πολιτική του επιβίωση...
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο, της Πέμπτης 17 Ιουλίου.
