«Αγαπώ τους άσχημους, δύσκολους και κακούς, αγαπώ και τους δευτεραγωνιστές. Ίσως γιατί κάποιοι κουβαλάνε κομμάτια μου που θέλω να τα βγάλω από μέσα μου, να απαλλαγώ απ’ αυτά. Λέω εγώ τώρα. Μπορεί και να μην είναι έτσι. Όλοι όμως είναι αγαπητοί, τους κανακεύω, “παιδάκια μου” είναι!»
Με τα βιβλία «Καθρέφτες θαμποί», «Το διαμαντένιο Άλφα», «Η ανάσα στο σβέρκο», «Συνένοχοι», «Έρωτας μάγος» που επανακυκλοφόρησε από τα Ελληνικά Γράμματα, η Νόρα Πυλόρωφ μιλά στο Liberal για τους αγαπημένους της ήρωες.
Η Νόρα Πυλόρωφ-Προκοπίου γεννήθηκε και ζει στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στο Ινστιτούτο Διερμηνέων-Μεταφραστών του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης γερμανικά, αγγλικά, ιταλικά και οικονομία. Εργάστηκε ως καθηγήτρια γερμανικής γλώσσας στο Ινστιτούτο Goethe, κυρίως σε τάξεις Ανώτατης Βαθμίδας. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη διδασκαλία της μετάφρασης. Μετέφρασε από τα γερμανικά δύο μυθιστορήματα, μία ποιητική συλλογή, μία ανθολογία Γερμανών ποιητών και έναν τόμο διηγημάτων. Υπήρξε βασική μεταφράστρια του λογοτεχνικού περιοδικού "Ausblicke" (1970-1979). Συνεργάζεται με το λογοτεχνικό περιοδικό "Εντευκτήριο". Και μας ανοίγει το λογοτεχνικό της εργαστήρι:
«Με ενδιαφέρει η οικογένεια, οι παθογένειές της, τα ελλείμματά της, τα πάθη και τα λάθη της.» Θα αναγνωρίσει, μιλώντας για τις συγγραφικές της εμμονές. «Η γραφή μου είναι ελεύθερη, συνειρμική, δεν επεμβαίνω, δεν ξέρω ποτέ πού θα με βγάλει, με βγάζει όμως πάντοτε. Και λειτουργεί υποθέτω σαν ξέπλυμα ψυχής.» Θα αποκαλύψει.
Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα
- Κυρία Πυλόρωφ, υπάρχει τελετουργία γραφής [συγκεκριμένος χώρος, χρόνος, συνήθειες] ή παντού μπορείτε να γράψετε εσείς;
Γραφείο, υπολογιστής, μόνο ο δικός μου, Times New Roman, ΤΙΠΟΤΕ ΑΛΛΟ, πλάγια γραφή οπωσδήποτε, και δέκα εξάρια γράμματα.
- Για να ξεκινήσετε μια ιστορία, χρειάζεστε πλάνο, να ξέρετε και την αρχή και το τέλος της, ή αρκούν μια εικόνα ή η αρχική φράση;
Αρκεί να έχω την ιδέα. Φυσικά δεν ξέρω το τέλος. Αρχίζω και όπου με βγάλει. Άλλοι κρατάν το τιμόνι.
- Ποιο βιβλίο σας γράφτηκε με πιο παράξενο και αλλόκοτο τρόπο;
Το πρώτο μου βιβλίο, ένας μικρός τόμος διηγημάτων με τίτλο «Καθρέφτες θαμποί, Τέσσερις ιστορίες και μια αληθινή», εκδόθηκε στη σειρά «Μικρός Ιανός» και αποτέλεσε την αφετηρία της συγγραφικής μου καριέρας που ξεκίνησε χωρίς να την επιδιώξω και χωρίς καν να ξέρω ότι αυτό ήταν που στην πραγματικότητα ήθελα να κάνω στη ζωή μου. Αναρωτήθηκα από τότε πολλές φορές πώς ζούσα τόσα χρόνια χωρίς να το έχω καταλάβει. Πώς μπόρεσαν οι άλλες επιλογές μου να ακυρώσουν ή να κουκουλώσουν αυτή μου τη λαχτάρα.
Είχα μακρόχρονη θητεία στη λογοτεχνική μετάφραση αλλά δεν είχα σκεφτεί ποτέ να γίνω συγγραφέας.
Σε κάποιες προφορικές εξετάσεις λοιπόν στο Ινστιτούτο Goethe, όπου εργάστηκα όλα τα χρόνια της ζωής μου, και κάνοντας τις κλασικές προφορικές ερωτήσεις ρώτησα έναν εξεταζόμενο ποια είναι τα χόμπι του. Μου απάντησε, η τέχνη και μάλιστα η ζωγραφική. Τον ρώτησα ποιον ζωγράφο προτιμάει και μου είπε, τον Ντα Βίντσι. Εκείνη τη στιγμή συνειρμικά μου ήρθε στο μυαλό μια πολύ παλιά ανάμνηση, μια ηλικιωμένη φίλη της γιαγιάς μου, η θεία Βαγγελή, που όταν ήμουν μικρή και χαριτωμένη, με έσφιγγε στο τροφαντό της στήθος και αναφωνούσε – το γιατί δεν το ξέρω – κάδροτουΝταΒίντσιμου. Με μια ανάσα. Μια πολύ παλιά και αγαπησιάρικη θύμηση.
Ο επόμενος εξεταζόμενος δεν έρχεται και εγώ σε αυτά τα εικοσιπέντε λεπτά που έχω κενό γράφω στο πίσω μέρος της κόλλας που γράφαμε τους βαθμούς την ιστορία της «θείας Αγγελής». Έτσι για πλάκα. Διπλώνω το χαρτί και το πετάω στην τσάντα μου. Το ξαναβλέπω δυο τρεις εβδομάδες μετά, και η ιστορία μου αρέσει. Γράφω άλλες εφτά. Και τις δίνω στον Νίκο τον Καρατζά από τον Ιανό. Μετά από δυο μήνες με παίρνει τηλέφωνο και μου ανακοινώνει ότι θα τις εκδώσει στην εν λόγω σειρά όπου είχαν εκδοθεί μεταξύ των άλλων, Παπαδιαμάντης και Βιζυηνός! Ήταν συγκλονιστική εμπειρία για μένα.
- Υπάρχουν συγγραφικές εμμονές; Θέματα στα οποία επανέρχεστε, τεχνικές που χρησιμοποιείτε και ξαναχρησιμοποιείτε, γρίφους κι αινίγματα που προσπαθείτε μια ζωή γράφοντας να επιλύσετε;
Με ενδιαφέρει η οικογένεια, οι παθογένειές της, τα ελλείμματά της, τα πάθη και τα λάθη της.
Η γραφή μου είναι ελεύθερη, συνειρμική, δεν επεμβαίνω, δεν ξέρω ποτέ πού θα με βγάλει, με βγάζει όμως πάντοτε. Και λειτουργεί υποθέτω σαν ξέπλυμα ψυχής.
- Τι πρέπει να έχει μια ιστορία για να γίνει ιστορία σας;
Από τη στιγμή που τη γράφω είναι ιστορία μου. Πώς αλλιώς;
Αν εννοείτε πώς επιλέγω τα θέματά μου, η απάντηση είναι ότι με επιλέγουν αυτά.
Μου έρχεται μια ιδέα στο μυαλό. Έτσι από μόνη της. Στην πραγματικότητα βέβαια έχουν προηγηθεί διάφορες διαδικασίες. Ερήμην μου. Κουδουνίζει το καμπανάκι για βδομάδες. Τριγυρίζει κάτι στο μυαλό μου, αόριστο και απροσδιόριστο. Δεν του δίνω ούτε χώρο ούτε σημασία. Λέω αν είναι να μείνει θα μείνει, αλλιώς δεν άξιζε τον κόπο. Όταν βλέπω ότι επιμένει το παίρνω στα σοβαρά. Και ξεκινάω από τις ιστορίες τις πιο πριν. Αυτές που θα στήσουν την κυρίως ιστορία.
- Ένας ήρωας ή μια ηρωίδα τι χρειάζεται για να γίνει ήρωάς σας ή ηρωίδα σας;
Δημιουργείται μια περίεργη σχέση με τους ήρωές μου. Υποθέτω σε όλους τους συγγραφείς κάπως έτσι είναι. Επειδή γράφω συνειρμικά ποτέ δεν σκέφτομαι εκ των προτέρων τι θα πουν και τι θα πράξουν. Έρχεται από μόνο του. Είναι λοιπόν σαν να έχουν αυτοί το κουμάντο κι εγώ υπηρετώ. Αυτοί με οδηγούν και μου λένε πώς να συνεχίσω. Συχνά σιωπούν. Κι εγώ κάθομαι άπραγη. Μέχρι να ξανασκάσουν μύτη.
- Ποιος ήρωας ή ποια ηρωίδα σας έφτασαν ως εσάς με τον πιο αλλόκοτο τρόπο;
Αγαπώ τους άσχημους, δύσκολους και κακούς, αγαπώ και τους δευτεραγωνιστές. Ίσως γιατί κάποιοι κουβαλάνε κομμάτια μου που θέλω να τα βγάλω από μέσα μου, να απαλλαγώ απ’ αυτά. Λέω εγώ τώρα. Μπορεί και να μην είναι έτσι. Όλοι όμως είναι αγαπητοί, τους κανακεύω, «παιδάκια μου» είναι!
- Το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε και σας εντυπωσίασε;
Δεν θυμάμαι, όταν ήμουν στο γυμνάσιο διάβαζα πάρα πολύ.
- Υπάρχει βιβλίο που μπορείτε να πείτε ότι σας άλλαξε τη ζωή ή βιβλίο στο οποίο συχνά επιστρέφετε;
Εξακολουθώ να διαβάζω πολύ. Και επαγγελματικά παλιότερα, και είχα και για δέκα τέσσερα χρόνια μια ομάδα βιβλίου. Πολλά τα καλά βιβλία και άλλα τόσα τα αγαπημένα. Δεν πιστεύω όμως ότι ένα βιβλίο μπορεί να αλλάξει τη ζωή ενός ανθρώπου. Να τον προβληματίσει, ναι. Να τον κάνει να σκάψει βαθύτερα μέσα του, επίσης. Ως εκεί όμως.
- Αγαπημένοι σας συγγραφείς και ποιητές;
Jaume Cabre, Philip Roth, Elfriede Jelinek, Max Frisch,Friedrich Dürrenmatt, Ιωάννα Καρυστιάνη, Ζυράννα Ζατέλη, Ισίδωρος Ζουργός. Και από τους ποιητές η Κική Δημουλά.
- Κατά την διαδικασία της συγγραφής, ακούτε μουσική, έχετε ανάγκη από απόλυτη σιωπή, διαβάζετε άλλα βιβλία ή ποιητές, καταφεύγετε σε εικαστικά έργα;
Δεν με ενοχλεί τίποτε, όταν έχω ρέντα. Η μουσική είναι ευπρόσδεκτη, μπορώ όμως και χωρίς αυτήν.
- Να αναφερθούμε σε εκείνο που γράφετε σήμερα;
Ένα μυθιστόρημα δύσκολο, μια αληθινή ιστορία, που προσπαθώ μέσω της μυθοπλασίας να την κάνω να μην είναι αναγνωρίσιμη.
