Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου
Αφορμή για το σημερινό άρθρο στάθηκε μια συζήτηση με έμπειρο διευθυντικό στέλεχος συστημικής τράπεζας, με θέμα τις ανεπαρκείς ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών και την ανεπαρκή σχεδόν μηδενική πιστωτική πολιτική τους. Η άποψη μας ήταν πως όλα θα ήταν απολύτως διαφορετικά, αν είχαν προηγηθεί ευμεγέθεις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών μετά από αξιόπιστα και ρεαλιστικά stress tests, και αν υπήρχε ορθολογική διαχείριση των NPLs και των NPEs.
Και στις δυο διαδικασίες ενεπλάκη το πολιτικό προσωπικό υποστηρίζοντας στρεβλές απόψεις εστιασμένες στον κρατισμό και τον έλεγχο, υποστηρίζοντας συγκεκριμένα μετοχικά και επιχειρηματικά συμφέροντα και ταυτόχρονα ασκώντας δήθεν φιλολαϊκές προστατευτικές πολιτικές με τα γνωστά αποτελέσματα. Από την άλλη πλευρά, το τραπεζικό στέλεχος υποστήριζε πως δεν είναι δυνατό να υπάρξει ένα εύρωστο κεφαλαιακά τραπεζικό σύστημα σε συνθήκες μιας χρεοκοπημένη οικονομίας. Μάλιστα μου τόνισε χαρακτηριστικά πως : «Τρέξε με 3% ανάπτυξη και θα δεις τι υπερκέρδη θα βγάλουν οι τράπεζες και πως θα μειωθούν τα NPEs», τοποθετώντας έτσι το κάρο μπροστά από το άλογο, που στη συγκυρία αυτή είναι μάλλον ένα πεισματάρικο μουλάρι.
Η παρούσα κατάσταση του τραπεζικού συστήματος μετά τις 3 ανακεφαλοποιήσεις και την άτολμη διαχείριση των κόκκινων δανείων, είναι σε δυο γραμμές η ακόλουθη, συγκρινόμενη με την εικόνα των λοιπών ευρωπαϊκών τραπεζικών συστημάτων:
Τα NPLs και NPEs δηλαδή τα προβληματικά δάνεια και προβληματικά ανοίγματα, αντιστοιχούν στην Ελλάδα στο 45% του συνόλου των δανείων και στην Ευρώπη στο 5,4%.
Η αναβαλλόμενη φορολογία αντιστοιχεί στην Ελλάδα στο 60% των συνολικών κεφαλαίων και στην Ευρώπη στο 8%.
Όλοι έχουμε ακούσει από τους παλαιότερους και σοφότερους από εμάς να λένε, πως «η τράπεζα είναι η λοκομοτίβα της οικονομίας» ή «πως η τράπεζα είναι η καρδιά των επιχειρήσεων και πως το αίμα είναι οι πιστώσεις». Όμως από τις σοφίες των παλαιοτέρων μέχρι σήμερα έχει κυλίσει πολύ νερό στα αυλάκι και το οικοσύστημα των χρηματοδοτήσεων έχει εμπλουτιστεί με νέα εργαλεία και νέες μεθόδους.
Οπότε στην ερώτηση αν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη χωρίς τράπεζες, η απάντηση είναι πως ναι, αλλά κάτω από προϋποθέσεις. Ας δούμε όμως τις προϋποθέσεις. Χωρίς τράπεζες οι εναλλακτικές πηγές για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης των επιχειρήσεων είναι: τα Venture Capitals, τα Private Equity funds, οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου στα Χρηματιστήρια, άμεσες ξένες επενδύσεις, χρήση ιδίων πόρων των εταιρειών από τα κέρδη ή την αποταμίευσή τους, έκδοση ομολογιακών τίτλων στις διεθνείς αγορές και αύξηση εμπορικών πιστώσεων για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις. Οι εναλλακτικές αυτές όμως, δεν μπορούν να αποδώσουν ικανοποιητικά στη χώρα μας καθώς οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν είναι το χαρακτηριστικό πρότυπο μια επιχείρησης στην Ελλάδα. Στην ελληνική οικονομία το 99,8% των επιχειρήσεων είναι αυτό που στην Ε.Ε. αποκαλείται «μικρομεσαία επιχείρηση» με αριθμό εργαζομένων κάτω από 250 . Το δε 90% απασχολεί κάτω από 10 εργαζομένους. Επομένως χωρίς ένα επαρκώς κεφαλαιοποιημένο τραπεζικό σύστημα, με δυνατότητες χρηματοδότησης της ραχοκοκαλιάς της ελληνικής οικονομίας που είναι η μικρομεσαία επιχείρηση, δεν θα υπάρξει αναστροφή του κλίματος.
