Του Νίκου Γκιώνη
Στόχος αυτού του συνοπτικού σημειώματος δεν είναι να ωραιοποιήσει συμβάντα, μήτε να κατασκευάσει Πολιτική Επιστήμη και πολύ περισσότερο να δικαιώσει τροπές της πολιτικής ζωής. Με μιαν αιτιώδη – μαθηματικού τύπου – αλληλουχία θα προσπαθήσω να καταλήξω στις παντοτινές ασυμπτωτικές τροχιές των δύο σχημάτων. Όπως τα έζησα, όπως τα σκέφθηκα, όπως τα κατέγραψε η ιστορική διαχρονία.
1. Το ΠΑΣΟΚ υπήρξε η ριζοσπαστική, διευρυμένη ίσως και ακραία μεταδικτατορική διεύρυνση της παλιάς ΕΚ. Αρκεί κάποιος να δει ποιοι απουσίαζαν από την ανακοίνωση της 3ης Σεπτέμβρη – και που εμφανίστηκαν την επομένη, εννοώ το ( ας πούμε ) ρεύμα Αλευρά – για να καταλάβει την όσμωση. Πρακτικώς δε ήταν η εμπράγματη ομογενοποίηση του Ανδρεϊκού ρεύματος της ΕΚ, του Ομίλου Παπαναστασίου, της πρώτης μεταδικτατορικής συνιστώσας σ/δημοκρατικών χαρακτηριστικών – εννοώ την Δημοκρατική Άμυνα - , ανένταχτων νέων αντιστασιακών, που ρουφούσαν κάθε πτυχή του ζητήματος : «τι είναι δημοκρατικό σοσιαλισμός» και προδικτατορικών μετριοπαθών στελεχών της ΕΔΑ.
2. Η ολίσθησή του στις πρώιμες ακραίες θέσεις και η αποδοχή καθεστώτων μη κομμουνιστικών πλην ολοκληρωτικών χαρακτηριστικών, όπως το λιβυκό ή το ιρακινό ή ακόμα και το Μπααθικό Συριακό, περισσότερο είχαν να κάνουν με την αμφιθυμία του καθ. Παπανδρέου και τις κοινές αναζητήσεις με άλλους Αμερικανούς για τις Μητροπόλεις και τις Περιφέρειες, παρά με πολιτική εξέλιξη ή με κανονικές αντιλήψεις για την Σ/δημοκρατία. Άπαξ και το ΠΑΣΟΚ αντελήφθη – ο ιδρυτής δηλαδή – τα δυτικά κεκτημένα και τα όρια των διακυβευμάτων, όλα τα προηγούμενα κατέπεσαν.
3. Η πλειοψηφική κατάσταση σε όλες τις Κ.Ο. από το 1974 κι έπειτα αποτελούνταν είτε από στελέχη της ΕΚ είτε από προδικτατορικούς νεολαίους του Κέντρου.
4. Ο λαϊκισμός και ο συγκεντρωτισμός ήταν η αναπόφευκτη νομοτέλεια του κλεισίματος του μετεμφυλιοπολεμικού οικοδομήματος , που όμως εν πολλοίς έγινε με άκομψο και ευτελιστικό τρόπο.
5. Το ΠΑΣΟΚ από την ώρα της πρώτης κυβέρνησης επισημοποίησε την ένταξή του στο δυτικό ιδεώδες της ΕΟΚ μα και του ΝΑΤΟ, χωρίς ποτέ να διακυβεύσει πτυχή αυτού του στάτους.
6. Η αντίληψη της εθνικής ισχύος της χώρας, περιγράφεται από το μνημειώδες συμβάν του ΒΥΘΙΣΑΤΕ ΤΟ ΧΟΡΑ , για το οποίο οι στενότεροι συνεργάτες του Κ. Καραμανλή, ο Π. Κανελλόπουλος μα και ο ίδιος ο Παπανδρέου μίλησαν και είπαν πως επρόκειτο για μια μεγαλειώδη ομοψυχία ανάμεσα στις πολιτικές ελίτ του τόπου.
7. Ο λανθασμένος και ανέλεγκτος κρατισμός του ΠΑΣΟΚ , ήταν συνέχεια ενός ηπιότερου του μεταδικτατορικού Καραμανλή και σε συστοιχία με ανεπτυγμένες αστικές κοινωνίες, όπως η Γαλλία του Μιτεράν ή η Σουηδία του Πάλμε. Όταν ο Μωρουά πλήρωσε τα σπασμένα, και στην Γαλλία ΠΘ έγιναν ο Λ. Φαμπίς και ο Μ.Ροκάρ τότε και στην Ελλάδα την θέση του ευπατρίδη κρατιστή Γ. Αρσένη πήρε ο Κ. Σημίτης.
8. Τα περισσότερα κομματικά στελέχη, από τα νάματα του ΠΑΚ, είχαν γίνει ρεαλιστές ρεφορμιστές, όχι από ανάγκη πολιτικής επιβίωσης μα από την αυξανόμενη γνώση των δυνατοτήτων του αστισμού.
9. Το ΠΑΣΟΚ έμπρακτα αποκήρυξε την παλιά του πολιτική – είπαμε ο κρατικιστικός κρατισμός χαρακτηρίζει την πολιτική κοινότητα από το 1900 ως την πτώση του Τείχους την υπηρέτησαν δε - πιο ήπια ή πιο έξυπνα, κατά περίπτωση, αν θέλετε -οι περισσότερες κυβερνήσεις με διάρκεια. Απλώς θυμηθείτε την σοσιαλ-μανία Π. Παπαληγούρα και την κρατικοποίηση του Ομίλου Ανδρεάδη από τον Καραμανλή το 1976.
10. Με καθυστέρηση πλήν όμως έγκαιρα το ΠΑΣΟΚ εγκαταστάθηκε στα fora της φιλελεύθερης Σ/δημοκρατίας μα και στους υπερεθνικούς δυτικούς οργανισμούς συνελεύσεως των Σ/δημοκρατών.
11. Εντός του κόλπου του ΠΑΣΟΚ , αναπτύχθηκε ως επίκαιρο αίτημα ο εκσυγρονισμός της θεσμίζουσας κοινωνίας – με κύριο εκφραστή τον Κώστα Σημίτη - και η σμίλευση της καταστροφικής «άχρονης χρονικότητας» της Ελληνικής Πολιτείας, όπως αποκαλεί το φαινόμενο της καθήλωσης ο Παναγ. Κονδύλης.
Δεν σκοπεύω να κρίνω την μία ή την άλλη πολιτική του ΠΑΣΟΚ, τα κέρδη και τις ζημίες που εγκατέστησε παρά μόνο επεχείρησα να εξηγήσω , γιατί εντέλει το ΠΑΣΟΚ ήταν ένα κανονικό αστικό κόμμα, καλό ή κακό ή και τα δύο – όπως συνήθως είναι όλα στην ζωή – δεν έχει την σημασία σ' ετούτο το κείμενο. Βέβαια όπως γίνεται στα υπαρκτά αστικά κόμματα, ο εθνικολαϊκισμός ενυπήρχε ως γκρίζα ζώνη, ελεγχόμενη ως ένα σημείο, μειοψηφική όμως και στο ΠΑΣΟΚ και στην ΝΔ.
Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου στο Metarithmisi.gr
