«Στα Ανοιχτά χαρτιά του ο Ελύτης αναφέρεται εκτενώς στη Διάπλαση των παίδων, περιοδικό που τον βοήθησε «να αποσπαστεί από τον Ιούλιο Βερν ή τους χοντρούς χρυσόδετους τόμους της Bibliotheque Rose» και να έρθει σε επαφή με νεοελληνικά λογοτεχνικά βιβλία. Η Διάπλαση για τον Ελύτη «άγγιζε τη μαγεία, ήταν η υποψηφιότητα σε μιαν αόρατη νίκη που άξιζε όλες τις θυσίες για να κερδηθεί».
Ο ιδρυτής της Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο τόσο αγαπητός Φαίδων, πολυγραφότατος συγγραφέας και θεατράνθρωπος, αφήνει τώρα τη ζωή του να ξεδιπλωθεί στα δικά μου χαρτιά…», όπως μας αποκαλύπτει η συγγραφέας Νένα Κοκκινάκη η οποία ήδη έχει υπογράψει μελέτες για τον Μ. Καραγάτση, τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Γιώργο Ιωάννου, τον Ορέστη Αλεξάκη, την Αγγελική Βαρελά, έχει ζωντανέψει την Πηνελόπη Δέλτα σε βιβλίο για παιδιά.
Με πολλά λογοτεχνικά χιλιόμετρα πίσω της, μετρώντας δοκίμια (Τα πάθη στη λογοτεχνία, Ακροατής οριζόντων, Η φωνή μιας γενιάς Θεοτοκάς Καραγάτσης κ.α.), μυθιστορήματα (Η πρέσβειρα των Παρισίων, Σαλόνι ομορφιάς, Η χάρτινη γυναίκα κ.α.) και βιβλία εφηβικά (Δώρο γενεθλίων, Μια σταγόνα ψέμα, Κι όμως, τη νύχτα η γη κοιμάται κ.α.), η συγγραφέας μιλώντας στο Liberal.gr αναφέρεται στη λογοτεχνία και ειδικότερα στα δικά της λογοτεχνικά μυστικά.
Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα
- Κυρία Κοκκινάκη, υπάρχει τελετουργία γραφής [συγκεκριμένος χώρος, χρόνος, συνήθειες] ή παντού μπορείτε να γράφετε εσείς;
Στη συγκεκριμένη «τελετουργία» δεσπόζουσα θέση για μένα κατέχει η έμπνευση και ακολουθεί αυτό που λέγεται σύμπτωση. Οι συνθήκες μπορούν να οδηγήσουν συμπτωματικά σε μιαν έμπνευση που εξελίσσεται οπουδήποτε, πολλές φορές σε ώρες απίθανες. Η στιγμή της γραφής ίσως καθυστερήσει αρκετά. Όταν φτάσει γίνεται ιδιαίτερα πιεστική, με αποτέλεσμα να κλείνομαι στον ιδιαίτερο χώρο μου και να παλεύω με τις λέξεις και τα μυστικά τους.
- Για να ξεκινήσετε μια ιστορία χρειάζεστε πλάνο, να ξέρετε και την αρχή και το τέλος της, ή αρκούν μια εικόνα ή η αρχική φράση;
Τίποτε από τα τρία αλλά και τα τρία μαζί. Το πλάνο δημιουργείται σταδιακά και σε αυτό συντελούν διάφοροι παράγοντες. Στα περισσότερα βιβλία μου αγνοούσα σχεδόν πάντα το τέλος. Η έκβαση συνήθως ερχόταν με την εξέλιξη της γραφής.
- Ποιο βιβλίο σας γράφτηκε με πιο παράξενο και αλλόκοτο τρόπο;
Το βιβλίο Παραμύθια από την Ιστορία μας (εκδόσεις Πατάκη) έχει την αρχή του σε μια σχολική τάξη, όπου οι μικροί μου μαθητές άκουγαν συχνά ιστορίες για σημαντικά ιστορικά πρόσωπα που έζησαν στην ελληνική αρχαιότητα. Το ενδιαφέρον που έδειχναν αλλά και ο τρόπος που αντιδρούσαν καθοδηγούσε τη συγγραφέα του σε ανακαλύψεις που ούτε καν φανταζόταν. Επιστρατεύτηκαν βέβαια πολλά βιβλία κυρίως ο Πλούταρχος. Αργότερα φτιάχτηκαν αυτά τα αληθινά παραμύθια αλλά κι ένα ιστορικό μυθιστόρημα…
- Υπάρχουν συγγραφικές εμμονές; Θέματα στα οποία επανέρχεστε, τεχνικές που χρησιμοποιείτε και ξαναχρησιμοποιείτε, γρίφους κι αινίγματα που προσπαθείτε μια ζωή γράφοντας να επιλύσετε;
Μπορεί και να συμβαίνει αυτό στη γραφή. Δεν γίνεται όμως συνειδητά νομίζω.
- Τι πρέπει να έχει μια ιστορία για να γίνει ιστορία σας;
Αληθοφάνεια κυρίως. Μια καλή ιστορία έχει μέσα της πάντως το βιωματικό στοιχείο.
- Ένας ήρωας ή μια ηρωίδα για να γίνει ήρωάς σας ή ηρωίδα σας;
Ο ήρωας ή η ηρωίδα που θα επιλέξω πρέπει να είναι δυνατοί καθώς προσωποποιούνται οι συγκινήσεις τους. Αυτή είναι η ισχύς τους κι αυτό συμβαίνει όταν ο συγγραφέας δεν έχει πολλές φορές την ανάγκη της παρέμβασης, ή της διόρθωσης.
- Ποιος ήρωας ή ποια ηρωίδα σας έφτασαν ως εσάς με τον πιο αλλόκοτο τρόπο;
Επιτρέψτε μου να επανέλθω στο ιστορικό μου μυθιστόρημα Η χελώνα της Αφροδίτης, όπου η ζωή του γλύπτη Φειδία αναπλάθεται ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα με τη χροιά εκείνου που προσπαθεί να εκφραστεί τελικά με το λόγο αλλά και με τη σιωπή, αφού η φιλοσοφία μας δίδαξε ότι για όσα δεν μπορεί να μιλάει κανείς είναι καλύτερο να σιωπά.
- Το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε και σας εντυπωσίασε;
Στα πρώτα χρόνια του Γυμνασίου όταν ο μπαμπάς και ο νονός συναγωνίζονταν για το ποιος θα γεμίσει με τα καλύτερα βιβλία τη βιβλιοθήκη μου, βρέθηκαν ανάμεσα στα δώρα που είχα δεχτεί δύο αξιοπρόσεκτα βιβλία. Το πρώτο η Ασκητική του Νίκου Καζαντζάκη, το δεύτερο Ο κίτρινος Φάκελος του Μ. Καραγάτση.
Κι ενώ η Ασκητική πήρε σχεδόν αμέσως θέση στη βιβλιοθήκη μου, καθώς μου φάνηκε δύσκολο να παρακολουθήσω τη σκέψη του στοχαστή, Ο κίτρινος Φάκελος μου άνοιξε την πόρτα σ’ ένα ευρύτερο και πρωτόγνωρο για μένα προβληματισμό.
Έκτοτε άρχισα να διαβάζω συστηματικά Καραγάτση έχοντας σχεδόν διαβάσει όλα του τα έργα μέχρι την αποφοίτησή μου από το Γυμνάσιο. Εκείνο όμως το βιβλίο, Ο κίτρινος Φάκελος, με εισήγαγε στον σύγχρονο κοινωνικό προβληματισμό που όταν δένεται με την αστείρευτη συγγραφική φαντασία αναδεικνύει το πανανθρώπινο αίτημα της ελευθερίας.
- Υπάρχει βιβλίο που μπορείτε να πείτε ότι σας άλλαξε τη ζωή ή βιβλίο, στο οποίο συχνά επιστρέφετε;
Οι Δοκιμές του Γιώργου Σεφέρη και τα Ανοιχτά χαρτιά του Οδυσσέα Ελύτη.
- Αγαπημένοι σας συγγραφείς και ποιητές;
Πολλοί και διαφορετικοί κατά καιρούς. Είναι η μοίρα του συγγραφέα που τολμά να δει τα έργα υπό τον μανδύα της κριτικής και που αναπαριστά τις εποχές, τις αλλαγές και τις εξελίξεις μέσα από διαφορετικές γραφές.
- Κατά τη διαδικασία της συγγραφής, ακούτε μουσική, έχετε ανάγκη από απόλυτη σιωπή, διαβάζετε άλλα βιβλία ή ποιητές, καταφεύγετε σε εικαστικά έργα;
Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου τη σκέψη μου συνόδευε πάντα μια μουσική…
- Να αναφερθούμε σε εκείνο που γράφετε σήμερα;
Στα Ανοιχτά χαρτιά του ο Ελύτης αναφέρεται εκτενώς στη Διάπλαση των παίδων, περιοδικό που τον βοήθησε «να αποσπαστεί από τον Ιούλιο Βερν ή τους χοντρούς χρυσόδετους τόμους της Bibliotheque Rose» και να έρθει σε επαφή με νεοελληνικά λογοτεχνικά βιβλία. Η Διάπλαση για τον Ελύτη «άγγιζε τη μαγεία, ήταν η υποψηφιότητα σε μιαν αόρατη νίκη που άξιζε όλες τις θυσίες για να κερδηθεί». Ο ιδρυτής της Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο τόσο αγαπητός Φαίδων, πολυγραφότατος συγγραφέας και θεατράνθρωπος, αφήνει τώρα τη ζωή του να ξεδιπλωθεί στα δικά μου χαρτιά…
