Του Γιώργου Κωτσού*
Τα τελευταία χρόνια, πολλές απόψεις έχουν εκφραστεί για την παραγωγική ανασυγκρότηση του τόπου, όμως μέχρι στιγμής, δεν πάρθηκε καμία τολμηρή πολιτική απόφαση προς αυτή την κατεύθυνση. Όποιες παρεμβάσεις έγιναν και έχουν χαρακτηριστεί από κυβερνητικούς ιθύνοντες «διαρθρωτικές», στην πραγματικότητα αποτελούν περικοπές κρατικών δαπανών και σκληρά φοροεισπρακτικά μέτρα που δεν απαντούν φυσικά στην αδήριτη ανάγκη πλήρους αναδιάρθρωσης του πρωτογενούς τομέα μας που έχει απαξιωθεί εντελώς, εντός και εκτός Ελλάδος.
Αλήθεια, με ποια επιχειρήματα και βάσει ποιού αναπτυξιακού σχεδίου, θα διαπραγματευτούμε ως χώρα στην Ε.Ε. τις ισχυρές απαιτήσεις των ανταγωνιστριών Ευρωπαϊκών χωρών για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική που θα ισχύσει μόλις σε τρία χρόνια; Δυστυχώς εδώ δεν υπάρχει συγκεκριμένη απάντηση!
Κακώς κάκιστα, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα που πρέπει άμεσα να αλλάξει!
Εάν δεν «ανοίξει» τώρα ουσιαστική συζήτηση για τις αληθινές μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η γεωργία μας, αναφορικά με την πορεία που πρέπει να ακολουθήσει στο μέλλον και για τις διεκδικήσεις συμφέρουσων διαχειριστικών – χρηματοδοτικών κανόνων στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ, πολύ φοβάμαι ότι σύντομα θα βρεθούμε προ πολύ δυσάρεστων εξελίξεων!
Προσωπικά πιστεύω ακράδαντα, ότι ο πρωτογενής τομέας, μαζί με τον τουρισμό και τη ναυτιλία, αποτελούν τους τρείς δομικούς πυλώνες όπου πρέπει να στηριχτεί η ανάταξη της Ελληνικής οικονομίας που έχει πληγεί βαριά από την κρίση.
Εδραιωμένη πεποίθησή μου είναι ότι οι Θεσσαλοί, οι Έλληνες αγρότες, μπορούν να παίξουν ξεχωριστό ρόλο στην κοινή προσπάθεια εξόδου του τόπου μας από το τέλμα της υπανάπτυξης!
Η Ελλάδα διαθέτει όλα τα εχέγγυα και ειλικρινά χαίρομαι που βλέπω την πλειονότητα των αυτοδιοικητικών, κοινωνικών, επαγγελματικών και επιχειρηματικών φορέων να έχουν την ίδια πίστη στις απεριόριστες δυνατότητες τους.
Κυρίαρχες επιδιώξεις
Κυρίαρχες πολιτικές επιδιώξεις το επόμενο διάστημα για όλους μας, θεωρώ ότι πρέπει να είναι:
Α) Η ριζική αλλαγή και η πλήρης προσαρμογή του Ελληνικού παραγωγικού μοντέλου στα διαχειριστικά, λειτουργικά, οικονομικά και τεχνολογικά πρότυπα της Ε.Ε.
Β) Η δημιουργία νέων προοπτικών ανάπτυξης της υπαίθρου και ενός καινούργιου οράματος για το μέλλον της ελληνικής γεωργίας και κτηνοτροφίας.
Γ) Η θέσπιση φορολογικών και οικονομικών κινήτρων για την προσέλκυση νέων ανθρώπων να ασχοληθούν με την παραγωγή, την τυποποίηση και το εμπόριο ανταγωνιστικών ποιοτικών, φυτικών και ζωικών προϊόντων.
Δ) Η εκτέλεση των απαραίτητων έργων και η εξασφάλιση των τεχνικών προϋποθέσεων για την ανάπτυξη του νέου παραγωγικού μοντέλου, με παράλληλη ειδική εκπαίδευση του αγροτικού δυναμικού της χώρας μας σε όλες τις παραμέτρους του.
Είναι απαράδεκτο η κεντρική εξουσία να αγνοεί επιδεικτικά την έκδηλη απογοήτευση και αγωνία του αγροτικού κόσμου για την ραγδαία επιδείνωση των οικονομικών και αναπτυξιακών δεδομένων στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής, ο οποίος αποτελεί ένα από τα κυριότερα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδος στις παγκόσμιες αγορές!
Παραδοσιακά προϊόντα, με τεχνογνωσία πολλών δεκαετιών, όπως είναι το βαμβάκι, τα οπωροκηπευτικά, το καλαμπόκι, το σιτάρι, τα καπνά, τα σταφύλια, οι δενδρώδεις καλλιέργειες, αλλά και η κτηνοτροφία, τα τελευταία χρόνια γνωρίζουν μια πρωτοφανή εγκατάλειψη από την κεντρική εξουσία!
Το αποτέλεσμα είναι σήμερα ο αγροτικός τομέας να παραπαίει και οι άνθρωποι που ζουν από αυτόν να σκέφτονται πολύ σοβαρά την αλλαγή επαγγέλματος! Τόσο οι επιχειρηματίες, όσο και οι μικροί βιοπαλαιστές της γης, έχουν δει τον κίνδυνο και αναζητούν τρόπους για να τον αποτρέψουν, αλλά δυστυχώς το κράτος είναι απών!
Η κεντρική εξουσία είναι ακόμη προσκολλημένη στο γνωστό δόγμα «να διαχειριστούμε όσο καλύτερα γίνεται τις επιδοτήσεις και τα προγράμματα της Ε.Ε.» και αδιαφορεί παντελώς για την δημιουργία νέων κατευθύνσεων παραγωγικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Μάταια οι άνθρωποι της υπαίθρου περιμένουν από το κράτος να τους βοηθήσει να βγουν από το σημερινό αδιέξοδο και να αντιμετωπίσουν ενεργά την συνεχιζόμενη κρίση! «Καλές είναι» λένε «οι Ευρωπαϊκές επιδοτήσεις», όμως αναρωτιούνται έντονα, «με την οργάνωση και τον εκσυγχρονισμό του παραγωγικού μοντέλου στη χώρα τι γίνεται;»
Τα πάντα στον αγροτικό τομέα έχουν βαλτώσει από την αύξηση του κόστους ζωής, των μέσων και εφοδίων! Οι τιμές των προϊόντων βρίσκονται σε «ελεύθερη πτώση», τα χρέη έχουν διογκωθεί και όλοι πλέον φοβούνται να προχωρήσουν σε νέες δράσεις, διότι τους έχει κυριεύσει η ανασφάλεια για το παρόν και η αβεβαιότητα για το μέλλον!
Βλέπουν πως στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη οικονομία ο καθένας μόνος τους δεν μπορεί! Έτσι, ενώ κοιτούν με θετική διάθεση τις συνεργασίες, διστάζουν να προχωρήσουν, διότι το τοπίο μπροστά τους φαντάζει θολό και εύκολα μεταβαλλόμενο!
Αφύπνιση όλων και συνεργατικότητα
Οι περισσότεροι θέλουν να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο δουλειάς τους, αρκεί κάποιος να αναλάβει πρωτοβουλία για την σωστή και προπαντός, αξιόπιστη καθοδήγησή τους. Αυτόν τον ρόλο, για λόγους που άπτονται των άγραφων σκληρών νόμων της ελεύθερης αγοράς, δεν μπορεί να τον αναλάβει κανένας ιδιώτης παρά μόνον οι αρμόδιες επιστημονικές - εξειδικευμένες κρατικές δομές, οι οποίες μπορούν να έχουν πολύπλευρη δράση, αλλά παραμένουν αναξιοποίητες!
Τρανά παραδείγματα αποτελούν στη Θεσσαλία, το Εθνικό Κέντρο Ποιοτικού Ελέγχου, Ταξινόμησης και Τυποποίησης Βάμβακος, το Κέντρο Γενετικής Βελτίωσης Ζώων Καρδίτσας, οι Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης με πεδίο εφαρμογών τον πρωτογενή τομέα, οι Επιστημονικές Δομές Αγροτικής Έρευνας και Τεχνολογίας, ακόμη και τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης τα οποία μπορούν κάλλιστα να μετατραπούν σε Κέντρα Περιβαλλοντικής και Αγροτικής Εκπαίδευσης για τα παιδιά μας.
Ως δικαιολογία για την παροιμιώδη κρατική απραξία προβάλλονται οι μνημονιακοί περιορισμοί. Το εν λόγω «επιχείρημα» στην πραγματικότητα είναι αίολο, δεδομένου ότι οι δανειστές δεν ασχολούνται και δεν ασχολήθηκαν ποτέ με τον αναπτυξιακό σχεδιασμό στην ενδοχώρα. Υπάρχουν δε και τα λεγόμενα «ισοδύναμα» που πάντα αναζητούνται όταν θίγονται κάποιες επαγγελματικές, η κοινωνικές ομάδες… Δεν αναζητήθηκαν όμως ποτέ για την υλοποίηση ενός εμπεριστατωμένου στρατηγικού πλάνου ανασυγκρότησης και ανάπτυξης της γεωργίας και της κτηνοτροφίας στη χώρα μας!
Αυτό είναι απόλυτα εφικτό να γίνει και η Ε.Ε. δεν θα έχει καμία αντίρρηση, αφού δεν θα θίγονται οι οικονομικές συμφωνίες που έχουν συναφθεί, ούτε οι στόχοι που τέθηκαν. Εξάλλου, το νέο εξειδικευμένο παραγωγικό μοντέλο δεν μπορεί παρά να βασίζεται στη συνεργατικότητα, στην ενίσχυση της υγιούς επιχειρηματικότητας, στην καινοτομία, στην ποιότητα και ανταγωνιστικότητα των παραγόμενων προϊόντων, κατευθύνσεις τις οποίες αποδέχονται και προωθούν οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις στην Ευρώπη.
Το μόνο που χρειάζεται είναι το κράτος να αναλάβει επιτέλους ουσιαστικές πρωτοβουλίες για να φτιάξει αυτό το εθνικό σχέδιο, στο οποίο πρέπει βέβαια να συμφωνήσουν όλες οι πολιτικές, αυτοδιοικητικές και επιχειρηματικές δυνάμεις με τους εκπροσώπους των αγροτικών οργανώσεων και συλλόγων.
Ήδη έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος, δεν είναι ακόμη όμως πολύ αργά για να ξεκινήσουμε στην Ελλάδα μια καινούργια προσπάθεια ώστε να καλύψουμε το χαμένο έδαφος, κάνοντας ορθολογική και στοχευμένη χρήση των χρηματοδοτικών εργαλείων που παρέχει ήδη το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης του ΕΣΠΑ 2014 – 2020. Μόνο έτσι θα δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για αποτελεσματική διεκδίκηση ρυθμίσεων και κανόνων που θέλουμε να συμπεριληφθούν στη νέα ΚΑΠ την περίοδο 2021 – 2027, προς ενίσχυση της κοινής προσπάθειας αναζωογόνησης της Ελληνικής υπαίθρου.
Είμαστε υποχρεωμένοι πλέον να ενεργοποιήσουμε στο έπακρο τις αδρανείς μέχρι σήμερα παραγωγικές δυνάμεις μας, να τις πείσουμε να αφήσουν πίσω τους παρωχημένες μεθόδους και νοοτροπίες καλλιεργητικής δράσης και να συνεργαστούν στενά με γνώμονα το κοινό συμφέρον.
Θεωρώ ότι πρέπει να δοθεί απόλυτη προτεραιότητα στην σύσταση οργανωμένων και ισχυρών ομάδων παραγωγών, όπως προβλέπει το Ευρωπαϊκό πλαίσιο. Αυτή τη στιγμή, το ποσοστό των Ελλήνων αγροτών που συνεταιρίζονται βρίσκεται στο πολύ χαμηλό ποσοστό του 11%, όταν στην Ευρώπη ξεπερνάει το 50%! Μεγάλος στόχος μας λοιπόν θα πρέπει να είναι η τάχιστη κάλυψη αυτού του χάσματος προκειμένου τα προϊόντα μας να αποκτήσουν επιτέλους υψηλή ανταγωνιστικότητα στην ποιότητα και στην ποσότητα παραγωγής, αυξάνοντας θεαματικά τις επιχειρησιακές δυνατότητες και τις αναπτυξιακές προοπτικές του αδύναμου και κοντόφθαλμου σήμερα αγροδιατροφικού τομέα.
Όλοι μας, Πολιτεία, Περιφέρειες, Δήμοι, αγροτικοί φορείς, οφείλουμε χάριν του μέλλοντος του πρωτογενούς τομέα μας, να καθοδηγήσουμε τους Έλληνες αγρότες να στραφούν μαζικά στη δημιουργία δυναμικών συνεργειών που θα τους εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους και θα τους προσφέρουν σε σύντομο διάστημα τεράστια ισχύ απέναντι στους διεθνείς ανταγωνιστές τους.
Πιστεύω πάρα πολύ στο δαιμόνιο και στη δημιουργικότητα του λαού μας που τα τελευταία χρόνια αναζητεί ευκαιρίες έκφρασης, αλλά δεν τις βρίσκει λόγω της αντιαναπτυξιακής πολιτικής που εφαρμόζει η κεντρική εξουσία.
Έφτασε ο καιρός να πάρουμε οι Έλληνες τις τύχες μας στα δικά μας χέρια και να βάλουμε τέλος στην παρατεταμένη κρίση που μας φθείρει ανεπανόρθωτα, αναλαμβάνοντας δράση όλοι μαζί για να προχωρήσουμε μπροστά οργανωμένα, με νέες αντιλήψεις, αισιοδοξία και αποτελεσματικότητα, προς όφελος της κοινωνίας και της χώρας μας.
*Ο κ. Γιώργος Κωτσός είναι πρόεδρος της ΠΕΔ Θεσσαλίας και Δήμαρχος Μουζακίου.
