Του Κωνσταντίνου Λουκόπουλου*
Για μία ακόμα φορά, η ελληνική κοινή γνώμη δικαιολογημένα απογοητεύτηκε με τις νέες τοποθετήσεις του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ κ. Jens Stoltenberg σχετικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Τουρκικό Πρακτορείο Ειδήσεων Anadolu με αφορμή την επίσκεψη του στην Τουρκία. «Το NATO δεν προτίθεται να εμπλακεί ή να διαμεσολαβήσει για την επίλυση των διενέξεων (sic) μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας στο Αιγαίο» ενώ δεν παρέλειψε να επισημάνει την πάγια θέση της Συμμαχίας ότι «προσδοκά την επίλυση των διαφορών που υπάρχουν σε «κάποια θέματα» σε διμερές επίπεδο, και στο πνεύμα των σχέσεων καλής γειτονίας».
Διαπιστώνεται δυστυχώς και πάλι η διαχρονική στάση ουδετερότητας της Συμμαχίας απέναντι στις λεγόμενες ελληνοτουρκικές «διαφορές» που προκύπτουν από την τουρκική επιθετικότητα απέναντι στην χώρα μας, ως απόρροια του αναθεωρητισμού και ηγεμονισμού της Άγκυρας, κάτι που όμως ευνοεί έμμεσα την Άγκυρα. Ο τρόπος όμως με τον οποίο παρουσιάζεται κάθε φορά μία τέτοια είδηση από την πλειονότητα των ΜΜΕ και όσα ακούγονται μετά από αναλυτές και δημοσιογράφους στα διάφορα τηλεοπτικά πάνελ, εμπεριέχει πλεόνασμα συναισθήματος και άγνοια ή ηθελημένη παράλειψη σημαντικών δεδομένων. Ταυτόχρονα δείχνει πολύ απλά μία «ιδιαίτερη» και εξωπραγματική αντίληψη που υπάρχει στην χώρα μας για την Συμμαχία της οποίας είμαστε μέλος εδώ και 66 χρόνια.
Ένα σημαντικό μέρος της ελληνικής κοινής γνώμης διατηρεί μία εγγενή αρνητική άποψη για το ΝΑΤΟ. Λίγο η αριστερή ρητορική δαιμονοποίησης που κυριάρχησε ιδιαίτερα μετά την πτώση της 7χρονης Δικτατορίας. Λίγο το ότι θεωρήθηκε το ΝΑΤΟ συνυπεύθυνο στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο καθόσον δεν… αντέδρασε για να την …αποτρέψει. Τα παραπάνω και φυσικά η συνεχιζόμενη μέχρι και σήμερα στάση «Ποντίου Πιλάτου» του ΓΓ/ΝΑΤΟ στα ζητήματα τριβής ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία είναι οι βασικοί λόγοι για την αρνητική αντίληψη αλλά και τις συγκεχυμένες απόψεις του μέσου Έλληνα για την Συμμαχία στην οποία ανήκουμε που προσδίδει όμως αναντίρρητα τεράστια γεωπολιτική αξία στην χώρα μας.
Η πικρή αλήθεια είναι ότι ουδέποτε έγινε συστηματική προσπάθεια να ενημερωθεί η ελληνική κοινή γνώμη για το τι ακριβώς είναι το ΝΑΤΟ, τι προσφέρει στην Ελλάδα και τι τέλος πάντων μπορεί να κάνει σε ότι αφορά στην τουρκική επιθετικότητα απέναντι στην Πατρίδα μας. Μας αρέσει ή όχι (και φυσικά δεν μας αρέσει) το ΝΑΤΟ εκ φύσεως και καταστατικού δεν είχε και δεν έχει τη δυνατότητα οποιασδήποτε θεσμικής παρέμβασης σε διαφωνίες μεταξύ χωρών-μελών του. Αυτό είναι δεδομένο και καλά θα κάνουμε να το καταλάβουμε έστω και αν ευλόγως μας ενοχλεί.
Σε αυτή την όντως δυσάρεστη πραγματικότητα έρχεται να προστεθεί ο λανθασμένος τρόπος με τον οποίο διαχρονικά Έλληνες Πολιτικοί που είχαν την ευθύνη της διακυβέρνησης της Χώρας στο παρελθόν αντιλαμβάνονταν και χειρισθήκαν τα σχετικά ζητήματα. Με τον ίδιο σχεδόν τρόπο συνεχίζουν και οι σημερινοί να αντιλαμβάνονται τον ρόλο της Συμμαχίας γενικά και ειδικά. Ακόμα και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής το 1974 υιοθέτησε την γενική άποψη ότι το ΝΑΤΟ είναι υπεύθυνο και επιζήμιο για την Χώρα λόγω της «μη αντίδρασης» του στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο και έβγαλε την Ελλάδα από το στρατιωτικό σκέλος τον Αύγουστο 1974 για να αφαιρέσει αντίστοιχο επιχείρημα από τον Ανδρέα Παπανδρέου που επέστρεφε στην Ελλάδα μετά από λίγες ημέρες και ήταν σφοδρός πολέμιος (τότε και μέχρι το 1981!) της Συμμαχίας.
Το αποτέλεσμα βέβαια ήταν ολέθριο γιατί επί 6 χρόνια η Τουρκία «αλώνιζε» ενώ η επιστροφή στη Στρατιωτική Δομή έγινε με όρους που δεν ευνοούσαν την Ελλάδα απέναντι στη Τουρκία. Έκτοτε το ΝΑΤΟ δεν ήθελε με κανένα τρόπο οι δύο χώρες να «ανακατεύουν» την Συμμαχία στις λεγόμενες διαφορές τους. Έτσι για πρώτη φορά έχουμε τον Μάιο 1980 (λίγους μήνες πριν την επίσημη επανένταξη τον Οκτώβριο του ίδιου έτους) την Οδηγία του τότε ΓΓ/ΝΑΤΟ Luns (Luns rulling) για αποφυγή εμπλοκής της Συμμαχίας σε νομικής φύσεως ερμηνεία των Συνθηκών μεταξύ αυτών. Έτσι αρχικά εξαιρέθηκε η Λήμνος από τους σχετικούς σχεδιασμούς καθώς και άλλα παρόμοια θέματα. Από εκεί και πέρα με βάση αυτή την Οδηγία, έχουμε την αυστηρή ουδετερότητα του ΝΑΤΟ σε όλα τα θέματα τριβής των ελληνοτουρκικών σχέσεων κάτι που έχει αποτυπωθεί και σε επίσημα έγγραφα όπως η «Aegean Ιslands Policy Guidance που εκδόθηκε το 2006 από τον τότε SACEUR James Jones.
Ακόμα και σήμερα όταν ο ΥΕΘΑ κ. Καμμένος πριν πάει για Υπουργική Σύνοδο στις Βρυξέλες λέει ότι θα θέσει το θέμα της τουρκικής προκλητικότητας στο ΝΑΤΟ, αυτό γίνεται για το εσωτερικό ακροατήριο γιατί αφ' ενός μεν δεν μπαίνει στην ημερησία διάταξη και κατά δεύτερο λόγο …απλώς λέγεται χωρίς απολύτως καμία πρακτική σημασία. Το ίδιο γίνεται όταν οι Έλληνες δημοσιογράφοι θριαμβευτικά γράφουν στα sites και στα blogs ότι ο Έλληνας Α/ΓΕΕΘΑ έθεσε το υπόψη θέμα στην Στρατιωτική Επιτροπή του ΝΑΤΟ. Όπως παίρνει το έγγραφο ο Πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής (CMC) έτσι το… αρχειοθετεί! Κατά την εκτίμηση μου είναι αμφίβολο στο αν ενίσχυσε γενικά και ειδικά τα ελληνικά συμφέροντα η πολιτική να τίθενται όλα τα ζητήματα της λεγόμενης ατζέντας των ελληνοτουρκικών ζητημάτων (που στην ουσία είναι οι αναθεωρητικές απαιτήσεις της Άγκυρας) στις πάμπολλες Επιτροπές του ΝΑΤΟ, μία εκ των οποίων είχα την τιμή λόγω θέσεως να προεδρεύω.
Όλα τα παραπάνω επισημαίνονται όχι φυσικά για να δικαιολογήσω το ΝΑΤΟ, αλλά για να εξηγήσω στον αναγνώστη μας, την στάση «Ποντίου Πιλάτου» που τηρεί απέναντι στα προβλήματα που δημιουργεί ο τουρκικός αναθεωρητισμός. Ιδιαίτερα την τελευταία περίοδο που εντατικοποιούνται οι προσπάθειες της επιστροφής της… «ασώτου» Τουρκίας στις αγκάλες της Συμμαχίας. Πρέπει να τεθούν ευδιάκριτα όρια μεταξύ ευσεβών πόθων και αβάσιμων προσδοκιών από την μία και της σκληρής και αδυσώπητης πραγματικότητας από την άλλη προκειμένου και να βελτιστοποιήσουμε τα ωφελήματα από την συμμετοχή μας στην Συμμαχία και ταυτόχρονα να βρούμε που θα μπορούσαμε «να πατήσουμε». Όσο το ΝΑΤΟ (ως Συμμαχία αλλά και ατομικά ως μέλη) διαπιστώνει περιθώρια υποχωρητικότητας από μέρους της Ελλάδος θα εξακολουθεί «να νίπτει τας χείρας» και να καλεί σε εξεύρεση λύσεως με διμερείς διαπραγματεύσεις. Το ΝΑΤΟ και ο Αμερικανικός παράγοντας ως ηγετικό μέλος αλλά και τα λοιπά σημαντικά μέλη που έχουν συμφέροντα στην περιοχή θα σταθούν απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα μόνο αν πάρουν το μήνυμα ότι η Ελλάδα είναι όντως αποφασισμένη να διασφαλίσει με όλα της τα μέσα τα κυριαρχικά της δικαιώματα μεθερμηνευόμενο «στάχτη και μπούρμπερη» στο Αιγαίο και ότι σημαίνει για την σταθερότητα στην ΝΑ πτέρυγα του και στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου!
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι συντονιστής - υπεύθυνος για τα θέματα Άμυνας και Διπλωματίας στο liberal.gr. Είναι απόφοιτος της ΣΕΘΑ και έχει περατώσει Στρατηγικές Σπουδές Ασφαλείας. Διατέλεσε Εκπρόσωπος Τύπου του Α/ΓΕΕΘΑ, διευθυντής Διεθνών Σχέσεων στο ΥΕΘΑ/ΓΓΟΣΑΕ, και υπηρέτησε σε διοικητικές και επιτελικές θέσεις στην Ελλάδα και στο ΝΑΤΟ.
