«Όλα μου τα μυθιστορήματα αλλά και οι νουβέλες, με μόνη εξαίρεση ίσως τα διηγήματα, είναι ερωτικές ιστορίες. Που επάνω τους ράβονται αδιανόητες περιπέτειες, Ιστορικές διαδρομές, παθιασμένες πράξεις και ταξίδια ακόμη και σε άλλους χρόνους, και οτιδήποτε πέραν της όποιας καθημερινότητας.
Οι ήρωες των ιστοριών μου ερωτεύονται βαθύτατα χαλώντας τις ζωές τους πολύ συχνά, μετέχουν σε πολέμους εξ αιτίας των ερώτων τους και πράττουν ανδραγαθήματα. Μόνο και μόνο για να ανταποκριθούν στον έρωτα και στην αγάπη. Θυσιάζονται ο ένας για τον άλλον ενώ ταυτόχρονα θυσιάζονται ως και για την ανθρωπότητα. Ο έρωτάς τους, τους δίνει αντιλήψεις για το καλό και το κακό. Παίρνει συχνά πολιτικές προεκτάσεις και τους στρατεύει».
Ο Γιώργος Γλυκοφρύδης, που μπήκε σαν «Επιβάτης» στη ζωή μας, έγραψε για μοιραίους έρωτες και για ιστορικές καμπές στην Ιστορία και τώρα συνεχίζει να μας γράφει απ’ το Παρίσι, μιλώντας στο Liberal για ήρωες, ιστορίες, βιβλία κι εμμονές, μας αποκάλυψε και για εκείνο που βρίσκεται ήδη ολοκληρωμένο στο συρτάρι του:
«Αυτό που γράφω έχει ήδη ολοκληρωθεί. Και είναι η ιστορία μιας Ελληνογαλλίδας σε “μετατραυματικό στρες” των επιθέσεων της 13ης του Νοεμβρίου στο Παρίσι. Η ιστορία της, που την παρακολουθούμε από τα 20 της ως τα 49 της, είναι η ιστορία μιας γυναίκας που όλα αυτά τα χρόνια, βρίσκεται με την βία της τρομοκρατίας στο πλάι της. Χωρίς η ίδια να έχει την παραμικρή εκούσια σχέση με την τρομοκρατία. Σε κανένα επίπεδο».
Σε αναμονή του καινούργιου βιβλίου του, ας διαβάσουμε τι έχει να μας πει στο μεταξύ.
Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα:
- Κύριε Γλυκοφρύδη, υπάρχει τελετουργία γραφής [συγκεκριμένος χώρος, χρόνος, συνήθειες] ή παντού μπορείτε να γράψετε εσείς;
Όχι. Γράφω οπουδήποτε. Αρκεί να έχω έναν υπολογιστή. Τώρα πια που οι μικροί φορητοί υπολογιστές κοστίζουν λίγο, το οπουδήποτε είναι γεγονός.
- Για να ξεκινήσετε μια ιστορία, χρειάζεστε πλάνο, να ξέρετε και την αρχή και το τέλος της, ή αρκούν μια εικόνα ή η αρχική φράση;
Γνωρίζω ολόκληρη την ιστορία εξ αρχής. Η ιδέα μπορεί να είναι μία φράση ή μία εικόνα, αλλά για να ξεκινήσω πρέπει να έχω ολόκληρη την ιστορία. Η οποία πιθανότατα θα υποστεί τις μύριες αλλαγές, αλλά θα την έχω ολόκληρη.
- Ποιο βιβλίο σας γράφτηκε με πιο παράξενο και αλλόκοτο τρόπο;
Ο Επιβάτης. Ο οποίος ξεκίνησε να γράφεται χειρόγραφα, οκλαδόν σε ένα κρεβάτι, μπροστά από ένα ανοιχτό παράθυρο, τον χειμώνα του 1986, στο τότε Δυτικό Βερολίνο. Κι ας έκανε τρελό κρύο εκεί όπου καθόμουν· οι άλλοι δύο συγκάτοικοι δεν κάπνιζαν, οπότε το παράθυρο έπρεπε να είναι ανοιχτό.
Ο αρχικός τίτλος του Επιβάτη ήταν Discount Supermarket. Και δεν προοριζόταν για μυθιστόρημα. Αλλά για κινηματογραφική ταινία. Και ήταν το ¼ της ιστορίας που τελικά εκδόθηκε από την Νεφέλη το 2006.
Και όταν τελικά παρουσίασα εκείνο το film script treatment υπό τον τίτλο Discount Supermarket στο ¼ του μεγέθους του βιβλίου του 2006, μου είπαν «Αυτό το πράγμα παιδάκι μου είναι για την Universal. Εδώ είναι Ευρώπη.» Κι έτσι έληξε η συζήτηση.
Στην Ελλάδα, αργότερα, γύρω στο 97, το πέρασα σε ηλεκτρονικό υπολογιστή. Και το 2000, το μεγάλωσα όσο χρειαζόταν, αλλά με την ελευθερία του μυθιστορήματος. Και ξεκίνησα μία μεγαλειώδη πραγματολογική έρευνα 5 ετών. Και την συγγραφή του. Το 2006 βρέθηκε στα βιβλιοπωλεία.
- Υπάρχουν συγγραφικές εμμονές; Θέματα στα οποία επανέρχεστε, τεχνικές που χρησιμοποιείτε και ξαναχρησιμοποιείτε, γρίφους κι αινίγματα που προσπαθείτε μια ζωή γράφοντας να επιλύσετε;
Όλα μου τα μυθιστορήματα αλλά και οι νουβέλες, με μόνη εξαίρεση ίσως τα διηγήματα, είναι ερωτικές ιστορίες. Που επάνω τους ράβονται αδιανόητες περιπέτειες, Ιστορικές διαδρομές, παθιασμένες πράξεις και ταξίδια ακόμη και σε άλλους χρόνους, και οτιδήποτε πέραν της όποιας καθημερινότητας.
Οι ήρωες των ιστοριών μου ερωτεύονται βαθύτατα χαλώντας τις ζωές τους πολύ συχνά, μετέχουν σε πολέμους εξ αιτίας των ερώτων τους και πράττουν ανδραγαθήματα. Μόνο και μόνο για να ανταποκριθούν στον έρωτα και στην αγάπη. Θυσιάζονται ο ένας για τον άλλον ενώ ταυτόχρονα θυσιάζονται ως και για την ανθρωπότητα. Ο έρωτάς τους, τους δίνει αντιλήψεις για το καλό και το κακό. Παίρνει συχνά πολιτικές προεκτάσεις και τους στρατεύει.
Η εμμονή μου θεωρώ πως έχει να κάνει πως δεν αναφέρομαι απλά στον έρωτα της ιστορίας. Αλλά βυθίζομαι μέσα του και τον παρακολουθώ με αταβιστικές λεπτομέρειες, όπως μου έχουν πει. Μπαίνω στα σώματα και περιγράφω τις ανείπωτες αλλαγές που μπορεί να επιφέρει ένας βαρύς και ψυχοτρόπος έρωτας. Από την αρχή του ως και το πιθανό τέλος του. Αυτός που έχει την δύναμη να κινήσει την Ιστορία αλλά και την ιστορία του γραπτού μου. Η οποία συχνά είναι περίπλοκη και πολυπρόσωπη.
Ναι ένας γρίφος υπάρχει στα γραπτά μου: Αν το «για πάντα» είναι υπαρκτό.
- Τι πρέπει να έχει μια ιστορία για να γίνει ιστορία σας;
Πρέπει να αξίζει τον κόπο να αφηγηθεί. Με την απλή έννοια του αξίζει. Όχι την περίπλοκη.
Αξίζει τον κόπο να αφηγηθείς μία ερωτική ιστορία που ξεκινά από μία φυγάδευση από το Ανατολικό Βερολίνο, για παράδειγμα. Μπορείς να διαπεράσεις ως σάρισα ολόκληρη την Ιστορία της Ευρώπης από τον ΒΠΠ ως τις μέρες μας. Αξίζει τον κόπο να αφηγηθείς τέτοιο πράγμα. Ως το 2004 που το «για πάντα» που υποσχέθηκαν έξω από το Τείχος δείχνει να κινδυνεύει ακόμη.
Αξίζει τον κόπο να αφηγηθείς μία ερωτική ιστορία που έχει τις ρίζες της σ’ έναν εγκληματία πολέμου της Εβραϊκής καταστροφής της Θεσσαλονίκης. Τους κυνηγά τους ερωτευμένους απογόνους ως σήμερα η μέγιστη κατάρα εκείνου του ανθρώπου. Το ίδιο και στα άλλα βιβλία. Γράφω μόνο όταν η ιστορία αγγίζει το αληθινά σημαδιακό. Και μοναδικό.
- Ένας ήρωας ή μια ηρωίδα για να γίνει ήρωάς σας ή ηρωίδα σας;
Πιστεύω απόλυτα σ’ έναν κανόνα συγκεκριμένων σχολών τέχνης που λέει πως ήρωας ή ηρωίδα είναι αυτός ή αυτή που δεν είναι τίποτε άλλο παρά κανονικοί άνθρωποι σε εξαιρετικά μη κανονικές συνθήκες.
Δύο άνθρωποι που βρίσκονται ερωτευμένοι άξαφνα και διόλου προϋπολογισμένα και απολύτως ανεξέλεγκτα, δεν είναι τίποτε άλλο παρά κανονικοί άνθρωποι σε εξαιρετικά μη κανονικές συνθήκες. 99.9% αυτοί οι άνθρωποι θα βρεθούν να πρωταγωνιστούν σε ιστορίες αντίστοιχου μεγέθους του έρωτά τους. Ένας άλλος κανόνας ολίγον μεταφυσικός λέει πως αυτοί οι ίδιοι προξενούν συνθήκες αντίστοιχες αυτών που ζουν. Το οποίο δεν είναι ικανό να το νικήσει ουδείς και ουδέν.
- Ποιος ήρωας ή ποια ηρωίδα σας έφτασαν ως εσάς με τον πιο αλλόκοτο τρόπο;
Η ηρωίδα του Hotel Chelsea. Το πώς γράφτηκε και το πώς εμπνεύστηκε αυτό το βιβλίο ίσως είναι μια ιστορία από μόνη της.
- Το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε και σας εντυπωσίασε;
Η «Νυχτερινή Πτήση» του Αντουάν Ντε Σαίντ Εξυπερύ. Η αλήθεια είναι πως πάντα διάβαζα ταυτόχρονα πολλά βιβλία. Έτσι και τότε, πέμπτη δημοτικού, θυμάμαι, διάβαζα τρία ταυτόχρονα.
Την «Νυχτερινή Πτήση», Το «20 χιλιάδες Λεύγες υπό την Θάλασσα», και «Τα Μυστικά των Βάλτων». Η «Νυχτερινή Πτήση» μου είχε αρέσει τόσο πολύ που κάθισα κι έγραψα μια ιστοριούλα δική μου. Περιπέτεια… Είναι ίσως αστείο αλλά είναι αλήθεια.
Διάβαζα πολύ κι έβλεπα πολύ σινεμά. Όχι για γενική κουλτούρα ξέρω ‘γω, αλλά για τον ίδιο λόγο που άλλα παιδιά παίζουν ώρες επί ωρών παιχνίδια ή ασχολούνται με το ποδόσφαιρο. Τίποτε δεν αποκλείει το ένα από το άλλο, τίποτε δεν είναι καλό ή κακό, απλά, εδώ εξηγώ τι συνέβαινε σ εμένα.
- Υπάρχει βιβλίο που μπορείτε να πείτε ότι σας άλλαξε τη ζωή ή βιβλίο στο οποίο συχνά επιστρέφετε;
Ναι βεβαίως. Και είναι δύο όχι ένα. Και ευτυχώς υπάρχουν και τα δύο ηλεκτρονικά οπότε δεν αγωνιώ μην και δεν τα βρω ξανά σε κάποια από τις ατέρμονες μετακομίσεις μου. Και το ένα δεν είναι fiction.
Το ένα είναι το «Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου» του Δόκτορα Άλεν Χάινεκ, μία επιστημονική μελέτη πάνω στην οποία βασίστηκε η ομώνυμη κινηματογραφική ταινία επιστημονικής φαντασίας του Στίβεν Σπίλμπεργκ, και το άλλο, «Οι Νυχτερίτες», του Στέφεν Κινγκ.
Μπορεί ν’ ακούγονται αστεία αυτά τα δύο βιβλία σε πάρα πολλούς, κι η αλήθεια είναι πως κι εγώ έχω αντίληψη του τι σημαίνει να σε έχουν επηρεάσει τόσο βαθιά αυτά τα δύο βιβλία και όχι κάποιος Ντοστογιέφσκι που εύκολα πολλοί θα έλεγαν, ή ένας Παπαδιαμάντης ή ένας Καραγάτσης ή «Η Ζωή εν Τάφω» που όντως λατρεύω και που όντως μου έχει χαράξει την ψυχή, αλλά προτιμώ την αλήθεια.
- Αγαπημένοι σας συγγραφείς και ποιητές;
Μπορίς Βιαν, Εξυπερύ, Σαμ Σέπαρντ, Τζακ Κέρουακ, Καραγάτσης, Παπαδιαμάντης, Χάκας, Μυριβήλης, Βερν, Ουγκό, πάρα πολλοί σύγχρονοι Αμερικανοί εν ζωή και κάποιοι τελείως άγνωστοι στο ευρύ κοινό και ποτέ μεταφρασμένοι, πολλοί Έλληνες σύγχρονοι εν ζωή και κάποιοι σύγχρονοί μου κιόλας, και ποιητές… Μπορεί να σας ακουστεί παράξενο αλλά ποίηση δεν έχω διαβάσει τόση όση θα έπρεπε.
Η ποίηση δεν είναι το εφηβικό ημερολόγιο ή τουλάχιστον δεν είναι κυρίως αυτό και δεν είναι κάτι που όλοι στην Ελλάδα έχουν γράψει. Δύο Ελληνικά Νόμπελ ποίησης σ’ έναν αιώνα και παραλίγο ένα τρίτο, σίγουρα κάτι σημαίνει για μια χώρα κι έναν λαό, οπότε ναι εντάξει τους Νομπελίστες τους έχω διαβάσει, κι ένα δυο άλλους, αλλά με θεωρώ μηδαμινό αναγνώστη ποίησης.
Ο Lou Reed έχει γράψει εκπληκτική ποίηση, το γνωρίζατε;
Οπότε όχι δεν έχω διαβάσει ποίηση δεν έχω αγαπημένους ποιητές ως ποιητές. Ως ανθρώπους ναι. Σκηνοθέτες και μουσικούς έχω που λατρεύω αλλά δεν με ρωτήσατε γι’ αυτούς. Οπότε μια άλλη φορά.
- Κατά την διαδικασία της συγγραφής, ακούτε μουσική, έχετε ανάγκη από απόλυτη σιωπή, διαβάζετε άλλα βιβλία ή ποιητές, καταφεύγετε σε εικαστικά έργα;
Σιωπή όχι, συγκέντρωση ναι. Από συγκέντρωση έχω τρομερή ανάγκη. Η σιωπή δεν με απασχόλησε ποτέ. Αλλά η συγκέντρωση ναι. Και διαβάζω βιβλία, ναι, πολλά. Σχετικά με αυτό που γράφω. Ναι πολλά. Και ταινίες βλέπω, σχετικές. Πολλές.
- Να αναφερθούμε σε εκείνο που γράφετε σήμερα;
Αυτό που γράφω έχει ήδη ολοκληρωθεί. Και είναι η ιστορία μιας Ελληνογαλλίδας σε «μετατραυματικό στρες» των επιθέσεων της 13ης του Νοεμβρίου στο Παρίσι.
Η ιστορία της, που την παρακολουθούμε από τα 20 της ως τα 49 της, είναι η ιστορία μιας γυναίκας που όλα αυτά τα χρόνια, βρίσκεται με την βία της τρομοκρατίας στο πλάι της. Χωρίς η ίδια να έχει την παραμικρή εκούσια σχέση με την τρομοκρατία. Σε κανένα επίπεδο. Αλλά η τρομοκρατία, ως άλλος εφιάλτης μιας γενιάς, της γενιάς της, είναι πάντα εκεί. Δίπλα της. Χωρίς να την ρωτήσει. Να την γεμίζει με αίμα κι ανείπωτους εφιάλτες κι αδιανόητη ωμή βία, γιατί έτσι. Γιατί χωρίς απάντηση.
Κάποτε έπρεπε να μιλήσω για αυτό. Στο κάτω κάτω το οφείλω σε κάτι φίλους στο Παρίσι. Άσχετα αν μετά επεκτάθηκε σε όλη την Γαλλία και ως άλλος ιός είναι ακόμη εδώ.
--
[Το εργαστήρι του συγγραφέα]
