Το τραπεζικό σύστημα, κύριε Πρόεδρε, έχει ένα αντικειμενικό πρόβλημα. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες καλούνται να δουλέψουν με μηδενικά επιτόκια. Έχουν πρόβλημα προσανατολισμού. Η δουλειά τους δεν είναι τόσο εύκολη όσο στο παρελθόν. Κάποτε έπαιρναν τις καταθέσεις του κοινού με ένα μικρό επιτόκιο και δάνειζαν τις επιχειρήσεις με ένα μεγάλο επιτόκιο. Γι'' αυτό και έβγαζαν άκοπα κέρδη. Όσα φέσια κι αν έτρωγαν, η διαφορά των επιτοκίων τούς εξασφάλιζε υψηλή κερδοφορία, ένα καλό μέρισμα για τους μετόχους και παχυλά bonuses για τα στελέχη.
Οι τράπεζες δεν έχουν ξεκαθαρίσει ακόμη από πού θα έχουν έσοδα στο μέλλον και τι κίνδυνο μπορούν να αναλάβουν. Ειδικά στο νέο ψηφιακό τοπίο, που απαιτεί ολοένα και μεγαλύτερες εσωτερικές επενδύσεις στον χώρο της τεχνολογίας. Τις βλέπουμε να είναι απρόθυμες να δώσουν δάνεια σε επιχειρήσεις, επειδή το ρίσκο που αναλαμβάνουν είναι μεγάλο σε σχέση με το πιθανό κέρδος. Και ναι μεν η διατήρηση των καταθέσεων έχει κι αυτή κόστος, αλλά ένα επιχειρηματικό δάνειο έχει ασφαλώς μεγαλύτερο ρίσκο απ' ό,τι αντίστοιχα εκατό στεγαστικά δάνεια.
Αυτό που προσπαθώ να πω, κύριε Πρόεδρε, είναι ότι αλλάζει ο ρόλος των τραπεζών. Ξέραμε ότι οι τράπεζες μοιράζουν δάνεια. Οτι αυτή είναι η δουλειά τους. Αυτό θα ήθελαν να κάνουν και σήμερα, αλλά η δουλειά αυτή δεν έχει πλέον ενδιαφέρον. Πιο επικερδές είναι να διαχειριστούν με κάποιον τρόπο τα κόκκινα δάνεια του παρελθόντος από το να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν ένα νέο χαρτοφυλάκιο δανείων. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα σταματήσουν να δίνουν δάνεια. Θα είναι σαν το κατάστημα των ψιλικών να πάψει να πουλάει τσιγάρα, επειδή αυτά έχουν πλέον χαμηλό περιθώριο κέρδους. Το σημαντικό είναι να αναζητήσει τρόπους, ώστε να διασφαλίσει ένα συνολικά καλύτερο ποσοστό κέρδους. Να εκμεταλλευτεί, δηλαδή, το σημείο πώλησης.
Η ουσία είναι ότι η ανάπτυξη θα χρειαστεί ρευστότητα, την οποία και δεν γνωρίζουμε αν οι τράπεζες θα θελήσουν να την προσφέρουν. Να μην ξεχνάμε ότι για να μπορούν να χρηματοδοτήσουν εξ ολοκλήρου ένα επενδυτικό τσουνάμι θα πρέπει να έχουν κάνει νωρίτερα γιγαντιαίες αυξήσεις κεφαλαίου. Αυξήσεις στις οποίες έχετε ήδη αναφερθεί, όταν είχατε παρουσιάσει το σχέδιο «Ηρακλής», που εξυγιαίνει τους τραπεζικούς ισολογισμούς.
Κατά συνέπεια, η έλευση νέων επενδύσεων χρειάζεται να στηριχτεί και σε άλλους πυλώνες, πέραν του τραπεζικού. Δηλαδή, στον εξής έναν που μας απομένει, σε αυτόν της χρηματιστηριακής αγοράς.
Δεν είναι ότι μπορούμε εναλλακτικά να χρησιμοποιήσουμε το Χρηματιστήριο. Είναι που θα το κάνουμε αναγκαστικά. Κι εκεί χρειάζεται αρκετή δουλειά για να πάρει μπροστά η μηχανή. Για να μην κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας, αυτή τη στιγμή το Χρηματιστήριο υπάρχει μόνο κατ' όνομα. Ο θεσμός δεν ικανοποιεί τον σκοπό της ύπαρξής του. Περισσότερο μοιάζει με ένα απέραντο νεκροταφείο χρεοκοπημένων εταιρειών. Το Χρηματιστήριο Αθηνών, με εξαίρεση 25-30 εταιρείες, είναι ένα μουσείο της κρίσης. Δεν μπορεί να εμπνεύσει την Ελλάδα του αύριο…
Αν μπορούσα, κύριε Πρόεδρε, θα δημιουργούσα ένα νέο Χρηματιστήριο. Κάτι σαν τον «Νέο Πανιώνιο» ένα πράγμα. Αλλά αυτά δεν γίνονται. Αυτό που μπορεί η Πολιτεία να κάνει είναι να ενισχύσει την αξιοπιστία του θεσμού. Κι εδώ πρέπει να πούμε ότι η τοποθέτηση της κυρίας Λαζαράκου στην θέση της προέδρου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς κινείται πράγματι προς τη σωστή κατεύθυνση. Η αξιοπιστία στις αγορές είναι το άλφα και το ωμέγα. Αλλά δεν φτάνει!
Νέα προϊόντα, νέα εργαλεία. Εκεί βρίσκεται το μυστικό. Νέα αμοιβαία κεφάλαια. Νέα εναλλακτικά επενδυτικά σχήματα, όπως για παράδειγμα είναι τα AIF, τα οποία στην Κύπρο κάνουν θραύση. Αυτά τα AIF προσφέρουν τη δυνατότητα επενδύσεων από ακίνητα μέχρι έργα τέχνης και από startups μέχρι ερευνητικά προγράμματα. Νέα, μη συμβατικά χρηματοδοτικά εργαλεία. Νέες πλατφόρμες διασύνδεσης των νέων επιχειρήσεων με τους απλούς αποταμιευτές/επενδυτές. Αν τα χρήματα των ασφαλιστικών ταμείων δεν συνδεθούν με την Ελλάδα της ανάπτυξης, αν δεν μπορούν να επωφεληθούν από τις υπεραξίες που μπορεί να δημιουργήσει το ξεπέρασμα της κρίσης, πότε θα «θυμηθούν» τις επενδύσεις στο Χρηματιστήριο; Όταν το έξυπνο χρήμα θα αναζητεί πού θα ξεφορτώσει τις μετοχές του;
Νέα εργαλεία! Δείτε το θέμα των κτηματικών ομολόγων. Δείτε το θέμα της αγοράς εμπορευμάτων. Δείτε πώς θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε μία αγορά άντλησης κεφαλαίων για τις καινοτόμες εταιρείες. Το Χρηματιστήριο προσφέρει δυνατότητες. Αρκεί να προσπαθήσουμε να τις εκμεταλλευτούμε.
Δεν θα πρέπει να λησμονούμε πως υπάρχουν λιμνάζοντα κεφάλαια ελληνικής προέλευσης στην Κύπρο, στην Ελβετία και αλλού, τα οποία βρίσκονται αντιμέτωπα με ισχνές τραπεζικές αποδόσεις, υψηλά κόστη διαχείρισης και τα οποία αναζητούν αποδόσεις. Τι το καλύτερο από το να δομηθεί ένα διαυγές και καινοτόμο χρηματιστηριακό και επενδυτικό περιβάλλον, που να προσελκύσει αυτά τα κεφάλαια; Που να τους προσφέρει κίνητρα και ευκαιρίες επαναπατρισμού. Αυτό φυσικά θα βοηθήσει σημαντικά και την αύξηση των καταθέσεων στα τραπεζικά ιδρύματα. Το παράδειγμα των επιλογών που έκανε η Κύπρος, για να αφήσει πίσω της την κρίση, είναι πράγματι φωτεινό.
Εσείς, κύριε Πρόεδρε, καταλαβαίνετε από οικονομία. Δεν χρειάζεστε κάποιον άλλον να σας τα εξηγήσει. Καταλαβαίνω την ανησυχία σας από το γεγονός ότι το Χρηματιστήριο έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν για άσχημους σκοπούς. Στην Ελλάδα έχουμε την τάση να στρεβλώνουμε τα πάντα. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι είναι ένα εργαλείο. Το πώς θα χρησιμοποιηθεί αυτό είναι θέμα που αφορά τον χρήστη και όχι το εργαλείο! Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι ούτε καλή ούτε κακή. Είναι αυτό που είναι. Από τη χρήση της εξαρτώνται όλα τα υπόλοιπα.
Η χρηματιστηριακή αγορά ως πρωτογενής πηγή κεφαλαίων είναι μία καλή διέξοδος. Μην περιμένετε από τις τράπεζες να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη. Θα αναλάβουν ένα μέρος της χρηματοδότησης, αλλά όχι όλο. Δεν μπορούν. Δεν τους συμφέρει. Και γι'' αυτό στο τέλος θα το αποφύγουν.
Θανάσης Μαυρίδης
[email protected]
Στηρίζουμε τον Κυριάκο, ελέγχουμε την εξουσία. Εμένα μου αρέσει αυτό. Άλλοι στήριζαν την αλλαγή, εμείς τον Κυριάκο! Ξέρω, θα είμαστε και δυσάρεστοι. Και η εξουσία δεν είναι φίλη με τους δυσάρεστους. Αλλά δεν ψάχνουμε φίλους. Ανθρώπους να προχωρήσουν τις μεταρρυθμίσεις αναζητούμε...
Όσοι θέλετε να το διαβάσετε νωρίτερα στον Φιλελεύθερο που κυκλοφορεί το πρωί στα περίπτερα.
