Έχουμε στα χέρια μας ένα σημαντικό εργαλείο για την οικονομική ανάπτυξη και το αφήνουμε σε αχρηστία. Το Χρηματιστήριο μοιάζει σήμερα σαν να έχουμε στον στάβλο «ξεχασμένη» μία παλιά και πανάκριβη Jaguar. Δεν θέλουμε να την ανασύρουμε στην κυκλοφορία επειδή φοβόμαστε τι θα πει το περιβάλλον μας. Μία Jaguar στα χρόνια της κρίσης! Ασχολείστε, λοιπόν, με το Χρηματιστήριο στα χρόνια των μνημονίων και της πανδημίας;
Σε μία χώρα που επικρατούν αριστερόστροφες απόψεις είναι απόλυτα φυσικό το Χρηματιστήριο να έχει πολλούς εχθρούς. Από την άλλη, θυμάμαι πολλούς σημερινούς «αρνητές του καπιταλισμού» να συνωστίζονται στη Σοφοκλέους εκείνες τις απίστευτες μέρες του 1999. Μεταξύ των δύο άκρων, πάντως, υπάρχει η… μέση οδός! Μεταξύ του αχαλίνωτου 1999 και της άρνησης της αγοράς υπάρχει η σωστή λειτουργία του Χρηματιστηρίου. Της αγοράς, δηλαδή, που λειτουργεί με κανόνες και διαφάνεια και αποσκοπεί στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Το Χρηματιστήριο είναι ο πιο αναπτυξιακός και δημοκρατικός θεσμός που έχει ποτέ ανακαλυφθεί. Μπορούν να συμμετέχουν όλοι και να δημιουργούν πλούτο για τον εαυτό τους και για την κοινωνία.
Η κυβέρνηση έχει το Χρηματιστήριο στα αζήτητα, όπως το είχαν και οι προηγούμενες. Το «βρόμικο 1999» άφησε πίσω του πολλά απόνερα. Κυρίως όμως ένα ενοχικό σύνδρομο που κατατρέχει τον πολιτικό κόσμο. Ποιος θέλει να μπλέξει με ιστορίες ανάλογες με εκείνες του 1999, όταν το Χρηματιστήριο χρησιμοποιήθηκε ακόμη και στις εκλογές; Υπερβολές; Δεν πρέπει να μας κάνουν εντύπωση σε μία χώρα που η ημιμάθεια είναι κάθε φορά ισοπεδωτική για οποιαδήποτε δραστηριότητα.
Ωστόσο, το Χρηματιστήριο είναι και σήμερα η καλύτερη δυνατή επιλογή στην προσπάθεια για να περάσει η χώρα στην εποχή των επενδύσεων και της ανάπτυξης. Με ένα τραπεζικό σύστημα εμφανώς ανίκανο να παρακολουθήσει τις εξελίξεις, το Χρηματιστήριο παραμένει μία αξιόπιστη εναλλακτική. Να μην ξεχνάμε ότι στις ΗΠΑ ή στη Μεγάλη Βρετανία οι μεγάλες επενδύσεις περνάνε μέσα από την αγορά και όχι αναγκαστικά από το γκισέ του τραπεζίτη.
Επίσης, η τοποθέτηση χρημάτων στο Χρηματιστήριο αποτελεί μία εναλλακτική, με δεδομένες τις χαμηλές αποδόσεις που προσφέρουν οι τράπεζες. Από την άλλη πλευρά το Χρηματιστήριο έχει και κινδύνους! Όπως αποδείχτηκε το 2012, κάθε τοποθέτηση έχει κίνδυνο. Ναι, στο Χρηματιστήριο αυτός είναι μεγαλύτερος. Αλλά και η πιθανή ανταμοιβή αντίστοιχα είναι μεγαλύτερη. Αρκεί ο επενδυτής να ξέρει τι κάνει ή γιατί το κάνει…
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει σήμερα «ζωντανή» χρηματιστηριακή αγορά. Το πρώτο που πρέπει κανείς να εξετάσει είναι το πώς ο θεσμός γίνεται και πάλι ελκυστικός. Αυτή τη στιγμή το Χρηματιστήριο θυμίζει ένα απέραντο νεκροταφείο. Είναι σαν να πηγαίνει κανείς σε έναν οίκο ομορφιάς και να τον υποδέχονται κακάσχημοι και γηρασμένοι άνθρωποι! Το αμέσως επόμενο θέμα είναι η έλλειψη κινήτρων για τη συμμετοχή κάποιου στο Χρηματιστήριο. Θα πρέπει να επανεξεταστούν μια σειρά από θέματα, μεταξύ των οποίων και ο τρόπος φορολόγησης των χρηματιστηριακών κερδών για τις επιχειρήσεις, όπως και το καθεστώς των ομαδικών επενδύσεων.
Να μην ξεχνάμε ότι το Χρηματιστήριο άνθησε έπειτα από το πακέτο μέτρων Καρατζά. Κάτι ανάλογο θα πρέπει να γίνει και σήμερα. Ένα πακέτο μέτρων που θα κάνει και πάλι το Χρηματιστήριο ελκυστικό. Και μπορεί να λέμε διάφορα για το 1999, αλλά μετά το 1986 το χρηματιστήριο επηρέασε σημαντικά την ελληνική οικονομία. Οι τράπεζες δεν θα είχαν ποτέ φτάσει στο σημείο που έφτασαν χωρίς το Χρηματιστήριο. Και την ίδια ώρα δεν θα είχαν αναδυθεί αρκετές επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα. Τι έγινε από εκεί και πέρα; Αυτό που συνέβη μετά το 1999 δεν οφείλεται στον «κακό καπιταλισμό». Ήταν αποτέλεσμα των παθογενειών της ελληνικής κοινωνίας. Δεν θελήσαμε να τις αντιμετωπίσουμε και συνέβη ό,τι συνέβη. Με το να τα ρίχνουμε όλα στο Χρηματιστήριο είναι σαν να προσπαθούμε να κρυφτούμε πίσω από το δάκτυλό μας.
Το Χρηματιστήριο είναι το εργαλείο. Είναι το μέσο. Από εμάς εξαρτάται πώς αυτό θα το χρησιμοποιήσουμε. Κι ενώ για κάποιες άλλες χώρες η ανάπτυξη της χρηματιστηριακής αγοράς είναι μία εναλλακτική, για μας μοιάζει αυτή τη στιγμή να είναι η μόνη. Αρκεί το εργαλείο αυτό να χρησιμοποιηθεί σωστά και με φαντασία. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να δημιουργηθεί μία πολύ μικρή αγορά για τη χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων εταιρειών που σήμερα δεν περνάνε ούτε έξω από την πόρτα της τράπεζας. Μία πλατφόρμα για να βρίσκονται οι επενδυτές υψηλού ρίσκου με τους επιχειρηματίες που αναζητούν χρηματοδότηση. Θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια άλλη πλατφόρμα για κτηματικά ομόλογα του Δημοσίου. Θα μπορούσαν να γίνουν πολλά διαφορετικά πράγματα και με σκοπό να αυξηθούν οι ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις. Μόνο έτσι θα βγούμε στον δρόμο της ανάπτυξης.
Θανάσης Μαυρίδης
[email protected]
Αναδημοσίευση από στήλη «Εκ θέσεως» του Φιλελεύθερου που κυκλοφόρησε το Σαββατοκύριακο 17 -18 Οκτωβρίου
