Όταν ήμουν μεταπτυχιακός φοιτητής, εκεί γύρω στο 1990-και-κάτι, στο μάθημα των Χαοτικών Συστημάτων, αναφερόταν εν είδη αστεϊσμού πολύ συχνά η ακόλουθη φράση: "Σε ένα χαοτικό, ή αλλιώς εγγενώς ασταθές, σύστημα όπως ο καιρός, μια πεταλούδα που κουνάει τα φτερά της στο Πεκίνο μπορεί να προκαλέσει καταιγίδα στη Νέα Υόρκη". Εννοώντας προφανώς τη δύναμη της ανατροφοδότησης και τη μεγέθυνση μικρών αρχικά αναταράξεων καθώς αυτές διαδίδονται μέσα σε ένα πολύπλοκο σύστημα.
Η φράση αυτή γυρνά συνεχώς στο μυαλό από το βράδυ της Τετάρτης, όταν σαν βόμβα έσκασε η είδηση ότι αναβάλλεται το φετινό Mobile World Congress (MWC) που γίνεται κάθε χρόνο στη Barcelona της Ισπανίας.
Το MWC είναι ένας θεσμός που ξεκίνησε από το 1987 (με άλλο όνομα). Μαζεύει κάθε χρόνο τους κορυφαίους κατασκευαστές κινητών και τεχνολογίας γενικότερα - ό,τι νέο και συναρπαστικό, παρουσιάζεται στην έκθεση αυτή, μπορείτε να το δείτε και σαν το σφυγμό μίας τεχνολογικά προηγμένης κοινωνίας που προχωρά ολοταχώς σε ένα σφικτά διασυνδεδεμένο κόσμο επικοινωνίας και ανταλλαγής γνώσης, απόψεων, δουλειάς, από οπουδήποτε. Είχα την τύχη να είμαι εκεί τρεις χρονιές ('08, '09, '10)... Θυμάμαι την παρουσίαση του Android v1.0, κινητά με τρισδιάστατη απεικόνιση, τα πρώτα VR, μνήμες μεγάλης χωρητικότητας, τα smartphones, τόσα και τόσα άλλα. Πάνω από όλα, θυμάμαι την εντύπωση που μου είχε κάνει όλος αυτός ο παλμός, η ζωντάνια, το νέο, το πρωτοπόρο, διάχυτο στην ατμόσφαιρα, μία ενέργεια και ζωντάνια ολόγυρα.
Φέτος λοιπόν ο παλμός αυτός χάνεται - ή μάλλον αναβάλλεται. Αιτία της αναβολής: ο κορονοϊός COVID-19 και ο μεγάλος κίνδυνος μόλυνσης και διάδοσής του με τόσο κόσμο από τόσα μέρη, σε τόσο μικρό χώρο.
Είναι τρομακτικό από μία άποψη. Το MWC δεν είχε αναβληθεί ούτε λόγω του SARS, ούτε με την κρίση του χρηματιστηρίου, ούτε για κάποιο πόλεμο. Και σε κάνει να σκέφτεσαι, τελικά τι είναι αυτό που αντιμετωπίζουμε σήμερα;
Σε αυτή τη σελίδα μπορεί να δει κάποιος αρκετά αναλυτικά τα στατιστικά της διάδοσης του ιού σε ημερήσια βάση. Αναφέρονται οι συνολικές περιπτώσεις, τα βαριά κρούσματα, οι ανανήψεις αλλά και τα θύματα, συγκεντρωτικά αλλά και ανά χώρα. Παρέχεται επίσης μία χρονολογική εξέλιξη των περιστατικών και των απωλειών.
Πρώτη παρατήρηση: Ο αριθμός των ημερήσιων θανάτων αυξάνεται (αργά ή γρήγορα) αλλά σταθερά.
Δεύτερη παρατήρηση: Ο αριθμός των χωρών με κρούσματα του ιού αυξάνεται επίσης.
Τι μπορούμε να συμπεράνουμε από τις παραπάνω παρατηρήσεις; Πρώτον ότι είναι πολύ πιθανό ο ιός να φτάσει σε όλο τον κόσμο, αρκετά σύντομα. Δεύτερον, ότι για όσο καιρό οι θάνατοι από μέρα σε μέρα αυξάνονται, θα είμαστε απέναντι σε μία δύσκολη κατάσταση. Δε θα μπω στα μαθηματικά της εκθετικής (γεωμετρικής) προόδου. Όσοι γνωρίζετε, γυρίστε τα δύο γραφήματα στην παραπάνω σελίδα σε λογαριθμική κλίμακα - και θα καταλάβετε.
Καθώς δεν είμαι επιδημιολόγος, σταματώ εδώ. Δε θέλω επ'ουδενί να κάνω πρόβλεψη για τον τελικό απολογισμό. Για τον ίδιο λόγο, δεν τολμώ καν να πω πόσο αποτελεσματικά (θα) είναι τα μέτρα περιορισμού όπως οι καραντίνες δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, η διακοπή πολλών αεροπορικών συνδέσεων, οι απολυμάνσεις, τα μέτρα προσωπικής προφύλαξης... Ακόμη δεν ξέρουμε πολλές παραμέτρους, όπως π.χ. το ρυθμό μετάδοσης του ιού, την τελική θνησιμότητα, κ.λπ. Η επιστήμη προσπαθεί, είναι το βασικό μας όπλο, και τις οδηγίες της πρέπει να τις ακολουθούμε με ευλάβεια. Φαίνεται πάντως ότι χωρίς τα μέτρα που έχουν ληφθεί (με δρακόντειο τρόπο, είναι αλήθεια) πρώτιστα από τους ίδιους τους Κινέζους, η κατάσταση θα ήταν απελπιστική.
Αφήνοντας τα επιδημιολογικά στην άκρη, μπορούμε πάντως να καταλάβουμε ήδη τις άλλες επιπτώσεις της επιδημίας. Τώρα βλέπουμε τα αρχικά της στάδια - ακυρώσεις μετακινήσεων, καραντίνες, κ.λπ. Αν σκεφτεί κανείς όμως ότι η Κίνα, ίσως η μεγαλύτερη μηχανή παραγωγής πρώτων υλών και αγαθών στον κόσμο, βάζει περιορισμούς στην κίνηση (και άρα εργασία) δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, ότι εργοστάσια και λιμάνια ήδη υπολειτουργούν, αρχίζουμε να υποψιαζόμαστε ένα domino-effect για την παγκόσμια οικονομία.
Το αναλύει πολύ διεξοδικά ο Guardian, κάνοντας μάλιστα ειδική αναφορά στο Wuhan, ένα μεγάλο βιομηχανικό κέντρο, από όπου και ξεκίνησαν όλα. Σε μία γραμμή, στη σημερινή παγκόσμια, διασυνδεδεμένη οικονομία, αναταράξεις στην αρχή της εφοδιαστικής αλυσίδας, στις πρώτες ύλες, σε ομαλή παράδοση από εξαρτήματα και ανταλλακτικά, θα μεγεθυνθούν σε ελλείψεις στην αγορά, καθυστερήσεις σε έργα, οικονομική αναταραχή, και δυσμενές κλίμα. Ας μη μιλήσουμε για τον τουρισμό και τις μεταφορές. Αυτή τη στιγμή, προβλέπεται ότι η ομαλοποίηση της κατάστασης θα πάρει πάνω από ένα εξάμηνο. Δείτε όμως κι εδώ. Χμ, ίσως τελικά να είναι ακόμη πιο δύσκολα τα πράγματα.
Κλείνοντας: Νομίζω σε ατομικό επίπεδο δε χρειάζεται πανικός, αλλά μία συνειδητοποίηση ότι κάτι σοβαρό συμβαίνει. Κάτι που θα μας ταρακουνήσει, πιθανότατα για πολύ καιρό. Όχι υπερβολές, αλλά ας προσέχουμε όλοι μας - σύμφωνα με τις οδηγίες των ειδικών και μόνον. Είμαι δε 100% σίγουρος ότι θα ελεγχθεί, και δε θα είναι μία zombie apocalypse... Οι θάνατοι θα είναι αρκετοί, είναι ήδη πάνω από τους θανάτους του SARS, αλλά πιστεύω κι ελπίζω ότι δε θα φτάσουν να είναι μετρήσιμο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού. Έρχεται και καλοκαίρι, όπου η άνοδος της θερμοκρασίας θα ανακόψει τον ιό. Γίνονται και έρευνες για το εμβόλιο. Ας σκεφτόμαστε θετικά.
Η οικονομία όμως, θα ταρακουνηθεί αρκετά. Ας το καταλάβουμε: Στο σημερινό, πολλαπλά διασυνδεδεμένο μας κόσμο, ένα φτάρνισμα κάπου στην Κίνα μπορεί όντως να προκαλέσει ανάσχεση στη Wall Street.
