Η επίκληση του πρωθυπουργού ήταν βαρύτατης σημασίας. Όχι μόνον επί της ουσίας, αλλά και ως ιδεολογική επιλογή. Τρεις λέξεις: «Ευθύνη» (που είναι και η ουσία του θέματος), «Προσωπική» (επειδή έχει ταυτότητα) και «Ατομική» (γιατί βαραίνει ξεχωριστά την καθεμία και τον καθένα από εμάς).
Έδειξε ο Μητσοτάκης κάτι που λίγοι υπολογίζουν, δυστυχώς ακόμη και μεταξύ των υπερασπιστών της ατομικότητας. Ανέδειξε επίσης ότι οι φιλελεύθεροι έχουν σε υψηλή θέση τον ρόλο του κράτους, όταν αυτό δρα προς όφελος του ατόμου. Πιστεύουν ότι η υπεράσπιση των ελευθεριών είναι ζήτημα συλλογικό, κατά την έννοια της εξαίρετης συνταγματικής πρόβλεψης, γνωστής από το «1-1-4», που μας θυμίζει ότι το κράτος δικαίου («η τήρησις του Συντάγματος») είναι, ταυτοχρόνως, θέμα ατομικό αλλά και συλλογικό: «αφιερούται εις τον πατριωτισμόν των Ελλήνων».
Η έκκληση είναι ακριβής και ισορροπημένη. Φοβάμαι ωστόσο ότι δεν είμαστε, ως κοινωνία, επαρκώς εκπαιδευμένοι στα ζητήματα που συνδυάζουν την ατομική με τη συλλογική ευθύνη. Η πανδημία με τον ιό θα μας δοκιμάσει ποικιλοτρόπως. Αν και ατομιστές, όταν πρόκειται για την επίκληση του συμφέροντός μας, εύκολα μεταθέτουμε την ευθύνη μας: «Μα τι κάνει το κράτος, τέλος πάντων!» είναι η συνήθης ατάκα, έναντι των δυσκολιών. Ευτυχώς οι κοινωνίες μας είναι καλύτερα οργανωμένες, ακόμη κι όταν την «πατάνε» όπως τώρα με τον Covid-19. Μην ξεχνάμε τη γρίπη του 1918, που είχε δεκάδες εκατομμύρια νεκρούς (σε έναν παγκόσμιο πληθυσμό λίγο πριν τα 2 δισ.) και την ονομάσαμε «ισπανική». Η Ισπανία ήταν η μόνη χώρα που δεν συμμετείχε στον Μεγάλο Πόλεμο, κρατούσε στοιχεία και δημοσιοποιούσε τις απώλειες, ενώ οι άλλες δεν το έκαναν για να μη ρίξουν το ηθικό των στρατιωτών τους!
Κακομάθαμε στον κρατισμό! Αυτόν που ονειρεύεται η δήθεν «Αριστερά» (γιατί οι πράξεις τους δεν δικαιολογούν τον «τίτλο»). Στον ΣΥΡΙΖΑ πιστεύουν ότι έχουν «άποψη» επειδή όλοι τσαμπουνάνε το ίδιο τροπάρι, τα ίδια ρηχά επιχειρήματα, με την ίδια ψευδο-ένταση. Στην πράξη δεν λένε τίποτε ουσιαστικό. Τίποτε που να βοηθά την κοινωνία να αμυνθεί. Ονειρεύονται απλώς μια επίδειξη κρατικισμού. Εμείς πιστεύουμε στον αυτοέλεγχο και γι' αυτό απαιτούμε ένα καλύτερο κράτος.
Ευτυχώς για την ανοιχτή κοινωνία, την οποία δεν κατόρθωσαν να συντρίψουν, η φιλελεύθερη αντίληψη για τον συνδυασμό μεταξύ ατομικής και συλλογικής ευθύνης αποτυπώνεται και στον νόμο. Όποιος αγνοήσει το άρθρο 285 του Ποινικού Κώδικα («Παραβίαση μέτρων για την πρόληψη ασθενειών»), δηλαδή τα μέτρα που έχει διατάξει η αρμόδια αρχή «για να αποτραπεί η εισβολή ή η διάδοση μιας μεταδοτικής ασθένειας» τιμωρείται με φυλάκιση (δηλαδή ως πέντε έτη). Αν όμως η παραβίαση είχε ως αποτέλεσμα «τον θάνατο άλλου, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών και αν προκλήθηκε ο θάνατος μεγάλου αριθμού ανθρώπων, το δικαστήριο μπορεί να επιβάλει ισόβια κάθειρξη».
Ευτυχώς, τέλος, το σώμα της κοινωνίας αντιδρά. Αυτή τη φορά μάλιστα ακολουθεί τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, η οποία αντέδρασε γρήγορα (παρά τις παράλληλες προκλήσεις Ερντογάν), σε συνέπεια με τις παγκόσμιες εξελίξεις και τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Γρηγορότερα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και χωρίς να περιμένει την αντιπολίτευση. Θα έλεγα μάλιστα ότι ο ίδιος ο Μητσοτάκης επέδειξε (για δεύτερη φορά μέσα σε λίγες μέρες) πως στο πολιτικό DNA του έχει τον σωστό συνδυασμό «γνώσης - ψυχραιμίας - αποφασιστικότητας». Μάλιστα, με την ήπια και σαφή διευκρίνιση προς την Εκκλησιαστική Ιεραρχία σε ό,τι αφορά την κρατική πυραμίδα αποφάσεων, όταν πρόκειται για τα συμφέροντα της Πολιτείας (χωρίς καμία παρέμβαση σε θέματα πίστεως, όπου και πάλι κρίνεται η ουσία της ατομικής ευθύνης) κατέστη εγγυητής των φιλελεύθερων αντιλήψεων.
