Του Κωνσταντίνου Λουκόπουλου
Είχαμε επισημάνει και μάλιστα εμφατικά πριν από την επίσκεψη του Πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα στις ΗΠΑ και την συνάντηση του με τον Πρόεδρο Trump, ότι είναι λάθος να καλλιεργούνται από την Κυβέρνηση υψηλές προσδοκίες καλώντας μάλιστα την Κυβέρνηση να θέσει ευδιάκριτα όρια μεταξύ πραγματικότητας και ευσεβών πόθων! Παράλληλα όμως με θάρρος και ειλικρίνεια είχαμε ευχηθεί στον Έλληνα Πρωθυπουργό «καλή επιτυχία» σε αυτό το ούτως ή άλλως μείζονος σημασίας ταξίδι του για την προώθηση των ελληνικών συμφερόντων.
Επειδή όμως στην Ελλάδα πολλοί έχουμε… «ερωτική σχέση» με την υπερβολή ακούσθηκαν πολλά άτοπα από το βράδυ της Τρίτης, τόσο από όσους θριαμβολογούν(!) όσο και από εκείνους που «περίμεναν στην γωνία» τον κ. Τσίπρα. Ξεκινώντας από αυτήν καθαυτή τη «σκηνική παρουσία» του Πρωθυπουργού στη διάρκεια των δηλώσεων και της κοινής συνέντευξης οφείλω να πω ότι επειδή μας είχε συνηθίσει μέχρι τώρα σε μέτριες ως κακές εμφανίσεις στις διεθνείς επαφές του, μία απλώς καλή και άνετη παρουσία φαντάζει πλέον συγκριτικά με το παρελθόν… «πολύ καλή»! Βέβαια το ιδεολογικό-κομματικό του DNA τον «ανάγκασε» κάποιες στιγμές (ευτυχώς λίγες) να μιλήσει ως να απευθύνεται σε εσωτερικό-κομματικό ακροατήριο, αλλά για να είμαστε δίκαιοι μήπως και ο Πρόεδρος Trump δεν έκανε ή κάνει κάτι ανάλογο; Ο κ. Πρωθυπουργός όμως σε τελική ανάλυση, φάνηκε διαβασμένος ακολουθώντας πιστά και την προσεκτική διπλωματική φρασεολογία του κ. Κοτζιά και αυτό χαρακτηρίζεται θετικά.
Οι πρώτες μας εντυπώσεις, κρίσεις και επικρίσεις λοιπόν βασίστηκαν όμως στην υποκειμενική ή αντικειμενική «διερμηνεία» όσων είδαμε και ακούσαμε στην κοινή συνέντευξη που δόθηκε στον «Κήπο των Ρόδων» του Λευκού Οίκου. Στη διεθνή πρακτική υπάρχει πάντοτε ένα συμπεφωνημένο πλαίσιο για το τι θα ειπωθεί, αν και o ίδιος ο κ. Τrump όπως μας έχει δείξει κάποιες φορές ξεφεύγει από αυτόν τον κανόνα. Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τι ακριβώς συζητήθηκε στην κατ' ιδίαν συζήτηση των δύο ηγετών, στο γεύμα εργασίας των αντιπροσωπειών αλλά και στην ολιγόλεπτη «ιδιαίτερη συνάντηση» που είχε ο κ. Κοτζιάς με τον Σύμβουλο Ασφαλείας του Αμερικανού Προέδρου Στρατηγό Herbert Raymond McMaster ο οποίος είναι ισχυρός πόλος διαμόρφωσης εξωτερικής πολιτικής σε θέματα Ασφαλείας.
Το γεγονός είναι ότι την κοινή συνέντευξη σε ότι αφορά στην Αμυντική Συνεργασία και την Γεωστρατηγική διάσταση μονοπώλησε το θέμα της Σούδας και η αναβάθμιση των Α/Φ F-16. Στην επαναλαμβανόμενη και εμφατική αναφορά του κ. Τσίπρα για το ότι η χώρα μας είναι αξιόπιστος στρατηγικός εταίρος των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιφέρεια, στην συμπεριφορά της Τουρκίας στο Αιγαίο και στο Κυπριακό ο Αμερικανός Πρόεδρος σιώπησε όπως έχουν σιωπήσει όμως και άλλοι Πρόεδροι των ΗΠΑ σε επισκέψεις Ελλήνων Πρωθυπουργών στον Λευκό Οίκο!
Λίγο ο επικοινωνιακός χειρισμός του Μαξίμου, λίγο η υφιστάμενη συγκυρία αναφορικά με τις σχέσεις ΗΠΑ/Δύσης -Τουρκίας είχαν καλλιεργήσει όπως προαναφέρθηκε στην αρχή του άρθρου υψηλές προσδοκίες κρίνοντας αρνητικά το γεγονός ότι δεν έγινε μία δημόσια δήλωση από τον Πρόεδρο Trump που να ικανοποιεί την ελληνική πλευρά. Ίσως για τον Πρόεδρο Trump να ήταν αρκετό να πει με τον γνωστό του απλοϊκό αλλά και ευθύ τρόπο «έχουμε μεγάλη εμπιστοσύνη στην Ελλάδα ως έθνος και ως Σύμμαχο». Αυτά που μάλλον θέλαμε τα είπε ο Αντιπρόεδρος Pence χθες το απόγευμα.
Άλλωστε κάτι ανάλογο είχε γίνει και σε άλλες περιπτώσεις όπως για την επαναβεβαίωση των ΗΠΑ για την ρήτρα συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ κάτι που διευκρίνισε αργότερα ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας και ο Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ αλλά και τελικά έγινε με πρακτικό τρόπο Πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Επαναδιασφάλισης για την Ανατολική Ευρώπη που υπέγραψε ο Πρόεδρος Trump με κόστος $1,4 δισ. το 2018! Άρα ας περιμένουμε να δούμε τις προσεχείς εβδομάδες και μήνες για το πώς θα εκφραστεί, αν εκφρασθεί τελικά, με πρακτικούς τρόπους η στρατηγική συνεργασία για την οποία με εμμονή τέθηκε από τον κ. Τσίπρα.
Ερχόμαστε τώρα στο σημαντικό πρόγραμμα αναβάθμισης του στόλου των Α/Φ F-16. Προσωπικά θεωρώ ότι είναι σε εντελώς λανθασμένη βάση οι άδικες οι δριμείες επικρίσεις που ασκούνται σχετικά με την επιχειρησιακή αναγκαιότητα και με το συνολικό κόστος. Ίσως να «φταίει» και o τρόπος που ο κ. Trump τον ανακοίνωσε, απευθυνόμενος κυρίως στο εσωτερικό του ακροατήριο καθόσον λατρεύει να επιτυγχάνει… «deals» που έχουν στόχο την δημιουργία θέσεως εργασίας στις ΗΠΑ.
Το πρόγραμμα αυτό έχει κριθεί από αρμόδιες επιτροπές και το Ανώτατο Συμβούλιο της Πολεμικής μας Αεροπορίας ως απολύτως αναγκαίο για την σχετική και όχι χρονοβόρα αποκατάσταση της στρατιωτικής ισορροπίας με την Τουρκία η οποία για όσους δεν το έχουν κατανοήσει ακόμα ασκεί αναθεωρητική πολιτική απέναντι στην χώρας μας και διατηρεί την απειλή πολέμου (casus belli). Εκτός και αν επιθυμούν την συνέχιση του ιδιότυπου αφοπλισμού μας! Έχει μάλιστα εκτιμηθεί από πλευράς κόστους/αποτελεσματικότητας ως συμφέρουσα έναντι άλλων λύση η οποία θα ενισχύσει την αποτρεπτική ικανότητα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Ο εκσυγχρονισμός αυτός αναλαμβάνεται από τις ΗΠΑ, καθόσον τα Α/Φ αυτά κατασκευάστηκαν στις… ΗΠΑ! Πρόκειται για αναμφίβολης επιχειρησιακής αξίας και με την ολοκλήρωση του προγράμματος η ΠΑ μας θα διαθέτει 120-122 Α/Φ F-16 στην πλέον εξελιγμένη και υπερσύγχρονη έκδοση F-16 VIPER. Όσοι υποστηρίζουν ότι το πρόγραμμα θα μπορούσε να υλοποιηθεί εδώ στην Ελλάδα μάλλον ξεχνούν ότι σε αυτές τις περιπτώσεις αυξάνεται το κόστος αλλά το πιο βασικό τις εξαιρετικά περιορισμένες δυνατότητες της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας αν και εκτιμάται ότι τελικά «κάτι θα γίνει και εδώ». Όλες οι σχετικές πληροφορίες δόθηκαν από την Υπηρεσία Συνεργασίας Ασφαλείας του υπουργείου Άμυνας (DSCA) και δημοσιεύτηκαν στο Liberal. Το τελικό κόστος θα διαμορφωθεί μετά από διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών και οπωσδήποτε υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ του ποσού του 1,1 δισ. και των 2,4 δισ. δολαρίων στο οποίο αναφέρονται οι Αμερικανικές Υπηρεσίες. Το δε χθεσινό tweet του ΥΕΘΑ κ. Πάνου Καμμένου μάλλον μας μπέρδεψε περισσότερο, με το να περιγράψει την διαφορά των 1,3 δισ. ως…. Αντισταθμιστικά Ωφελήματα και σε αυτό το σημείο απαιτείται να δώσει εξηγήσεις, εκτός και αν δεν γνωρίζει τις διατάξεις του Νόμου περί προμηθειών των ΕΔ.
Σε ότι αφορά στη βάση της Σούδας κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι μόλις προχθές με τις δηλώσεις των δύο ηγετών άρχισε η διαπραγμάτευση για την νέα συμφωνία χρήσης της Αμερικανικής Βάσης της Σούδας. Στις ουσιαστικές πλέον συνομιλίες της Τετάρτης με τον Αντιπρόεδρο Pence και τον Υπουργό Εξωτερικών Tillerson εκτιμάται ότι θα τεθεί το κατ' αρχήν σχετικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα γίνουν οι διαπραγματεύσεις για την νέα συμφωνία που ευελπιστούμε από Ελληνικής πλευράς να εμπεριέχει γεωστρατηγικά ωφελήματα και εγγυήσεις ασφαλείας.
Το παρόν άρθρο δεν αποβλέπει στο να «εξωραΐσει» την πραγματικότητα για να ωφεληθεί η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και θα ήμουν ο τελευταίος που θα έκανε κάτι τέτοιο! Το ότι λόγω των προσδοκιών περιμέναμε κάτι όντως θετικό, εκτός από ένα «κτύπημα στην πλάτη» που θα δινόταν με κατηγορηματικό τρόπο δεν αμφισβητείται. Το ζήτημα είναι όμως τι ήθελε και τι μπορούσε η Αμερικανική πλευρά δια του Προέδρου Trump να δώσει η οποία πρωτίστως τα συμφέροντά της επιθυμεί να προωθήσει.
Η στρατηγική σχέση δεν κτίζεται με τα λόγια όσο και αν επαναλαμβάνονται με επιμονή από την Ελληνική Κυβέρνηση. Απαιτείται συνεκτική στρατηγική, αποφυγή τακτικισμών και σοβαρότητα πράξεων από σοβαρούς Υπουργούς και υπηρεσιακούς παράγοντες και οπωσδήποτε από σοβαρό… Πρωθυπουργό. Θα έλεγα ως τελική θέση και με πλήρη επίγνωση ότι είναι μάλλον αφελές να κριθεί η επιτυχία ή αποτυχία του ταξιδιού μόνο και μόνο από τι και πως ειπώθηκε στον «Κήπο των Ρόδων του Λευκού Οίκου. Αυτό θα κριθεί στο επόμενο χρονικό διάστημα και αφού αξιολογήσουμε την όντως σε πρακτικό επίπεδο «δημιουργία στρατηγικής σχέσης» μαζί με ωφελήματα αλλά και τις παραχωρήσεις της Ελλάδας.
