Του Τζώρτζη Κουρουτζή*
Το Προσφυγικό/Μεταναστευτικό αποτελεί ένα ζήτημα με πολυδιάστατο χαρακτήρα. Η σωστή και πετυχημένη αντιμετώπιση του, τόσο σε ανθρωπιστικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο, θέτει την ανάγκη για μία συλλογική και ενωμένη πολιτική συνεργασία απ όλα τα μέρη που την αποτελούν.
Πρέπει να καταστεί σαφές ότι τα τελευταία χρόνια με την Συριακή κρίση και την εμπόλεμη κατάσταση που επικρατεί μεγάλο κύμα Σύρων άρχισε να φεύγει από την πατρίδα του και να οδηγείται στην Τουρκία, την Ελλάδα και την Ευρώπη γενικότερα για ένα πιο ασφαλές και καλύτερο μέλλον. Έτσι, υπήρξε μεγάλο προσφυγικό κύμα, το οποίο έπρεπε να βοηθηθεί/αντιμετωπιστεί σύμφωνα με τα ανθρωπιστικά δικαιώματα αλλά και τις διεθνείς συμβάσεις για τους πρόσφυγες. Όμως, την κατάσταση αυτή στην Συρία και τις αυξανόμενες προσφυγικέ ροές εκμεταλλεύτηκε άλλο κύμα ανθρώπων, που για δικά του συμφέροντα, κυρίως οικονομικά, προσχώρησε σ αυτές τις ροές (προσφυγικές), προκειμένου να έχουν μια πιο εύκολη είσοδο στην Ευρώπη. Η ραγδαία αύξηση των ροών αυτών, δυστυχώς, βρήκε ανέτοιμη την Ευρώπη και τα υπόλοιπα κράτη που πήραν μέρος στην βοήθεια. Προκλήθηκε σύγχυση προς τους ανθρώπους που έφευγαν από την πατρίδα, για να αποφύγουν την εμπόλεμη κατάσταση και να προστατεύσουν τη ζωή τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι άνθρωποι αυτοί είχαν όλα τα νόμιμα δικαιώματα και θέση σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις (Πρόσφυγες), σε αντίθεση με το κύμα των οικονομικών μεταναστών οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν όλη αυτή την κατάσταση για να περάσουν στην Ευρώπη.
Είναι γνωστό πως αυτή την στιγμή το πιο ευαίσθητο σημείο εισόδου των ροών αυτών (προσφυγικών/μεταναστευτικώνν) αποτελεί η Ελλάδα και τα χωρικά της ύδατα. Οι ροές αυτές ξεκινούν από την Τουρκία και μέσω θαλάσσης περνούν στην Ελλάδα με στόχο τον τελικό τους προορισμό, την κεντρική Ευρώπη. Έτσι, γίνεται άμεσα αντιληπτή η σημασία της τριμερούς συνεργασίας ανάμεσα στην Ελλάδα, την Τουρκία και την Ευρώπη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα και η Τουρκία είναι οι χώρες στις οποίες παίρνουν μέρος πιο άμεσα τα προσφυγικά/μεταναστευτικά κύματα.
Από το 2014 άρχισαν οι διαδικασίες για την εύρεση μιας καλύτερης πολιτικής και συνεργασίας των μερών για την καλύτερη διαχείριση του Προσφυγικού και Μεταναστευτικού ζητήματος. Έτσι, η Ευρώπη οδηγήθηκε στην σύναψη συμφωνίας με την Τουρκία για την Μεταναστευτική Πολιτική. Η Συμφωνία αυτή προέβλεπε ότι όλοι οι παράνομοι μετανάστες που φθάνουν στην Ελλάδα από την Τουρκία θα επιστρέφουν πίσω, ενώ, όσον αφορά τους νόμιμους, η αίτηση τους για άσυλο θα εξετάζεται από τις ελληνικές Αρχές, με βάση τη διεθνή νομοθεσία, και σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ. Επίσης, για κάθε Σύρο που επιστρέφει στην Τουρκία, ένας άλλος Σύρος θα μετεγκαθίσταται απευθείας από την Τουρκία στην Ε.Ε. Επιπρόσθετα, η Τουρκία θα λάβει όλα τα απαραίτητα και αναγκαία μέτρα για να αποτρέψει νέες παράνομες μεταναστευτικές ροές προς την Ελλάδα και την Ευρώπη, είτε μέσω θαλάσσης είτε δια ξηράς. Έτσι, η Ευρώπη από την μεριά της θα εντατικοποιήσει τις διαδικασίες της άρσης του καθεστώτος ταξιδιωτικής βίζας για τους Τούρκους Πολίτες, καθώς θα προωθήσει την διανομή κονδυλίων της τάξης των 3 δις ευρώ προς την Τουρκία. Αφού εξαντληθούν αυτοί οι πόροι και με την προϋπόθεση ότι θα τηρηθούν οι δεσμεύσεις, η ΕΕ θα προχωρήσει σε πρόσθετη χρηματοδότηση τριών δις ευρώ προς την Τουρκία.
Ευρώπη και Τουρκία κατάφεραν την σύναψη μιας συμφωνίας (προφανώς και την προώθηση των δικών τους αναγκών και διαφυλάξεων) μέσω της οποίας θα ακολουθούνται πιο ευνοϊκές και σοβαρές διαδικασίες για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης αλλά και για την καλύτερη διαχείριση (ανθρωπιστικώς πάνω απ όλα) του προσφυγικού ζητήματος.
Μάλιστα, από την σύναψη της συμφωνίας και έπειτα, από το 2015 μέχρι και σήμερα, έχει παρατηρηθεί μείωση της τάξεως του 30% της άτυπης μεταναστευτικής ροής στα ελληνικά νησιά από την Τουρκία.
Τουρκία
Όσον αφορά την Τουρκία, ήδη απαριθμεί στα εδάφη της 3,5 εκατ. πρόσφυγες. Μπορούμε να πούμε ότι «εκεμταλλεύτηκε» τον αριθμό των προσφύγων στα εδάφη της και την γενικότερη ανάγκη ελέγχου στα τουρκικά παράλια για τον δικό της πολιτικό αντίκτυπο, καταφέρνοντας, όπως προαναφέρθηκε, την συμφωνία για το Μεταναστευτικό με την Ευρώπη. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί πως η Τουρκία το τελευταίο διάστημα σύναψε συμφωνία με τις ΗΠΑ για την από κοινού δημιουργία ασφαλούς ζώνης βορειονατολικά της Συρίας. Βέβαια, οι δυσκολίες για την σύναψη της συμφωνίας και οι αντιπαραθέσεις που έχουν δημιουργηθεί, έχουν αγχώσει την Άγκυρα και αυτό φαίνεται από τα λόγια του ίδιου του Τ. Ερντογάν «Διαπραγματευόμαστε με τις ΗΠΑ για την ασφαλή ζώνη, αλλά βλέπουμε σε κάθε βήμα ότι αυτό που θέλουμε και αυτό που έχουν στο μυαλό τους δεν είναι το ίδιο», προσθέτοντας στην συνέχεια «φαίνεται ότι ο σύμμαχός μας αναζητά μια ασφαλή ζώνη για τις τρομοκρατικές οργανώσεις, όχι για εμάς». Η ένταση αυτή ανάμεσα στις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις δείχνει το άγχος της Άγκυρας και προβάλλει όλο και περισσότερο τον φόβο για την περίπτωση δημιουργίας ενός κουρδικού κράτους, κάτι το οποίο θα ενδυνάμωνε την αποσχιστική τάση στο εσωτερικό της Τουρκίας.
Όλα τα παραπάνω, οι αντιπαραθέσεις και το άγχος της Άγκυρας, εξηγούν (ίσως θα λέγαμε) τις απειλές που εξαπόλυσε πολύ πρόσφατα ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, πως αν δεν πάρουν την απαραίτητη βοήθεια από τους συμμάχους, τότε η Τουρκία θα αφήσει ελεύθερες τις ροές των προσφύγων προς την Ευρώπη. Αυτή η πιθανή απόφαση του Τούρκου προέδρου μεταφράζεται ως μία κίνηση για να διεκδικήσει η Τουρκία ευνοϊκότερες συνθήκες και πολιτική αναγνώριση στην περιοχή και για να διεισδύει στα καυτά ζητήματα τόσο της συριακής κρίσης όσο και στο προσφυγικό.
Ελλάδα
Όσον αφορά το προσφυγικό ζήτημα στη χώρα μας, η Ελλάδα αποτελεί το πιο ευαίσθητο σημείο εισόδου των προσφυγικών ροών, καθώς και έχει υποστεί το μεγαλύτερο «βάρος» (σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη) στην υποδοχή και την επεξεργασία των αιτημάτων ασύλου, όσων έχουν ανακηρυχτεί πρόσφυγες (δηλαδή της πλειονότητας των προσφυγικών ροών που έχουν αιτηθεί άσυλο). Επίσης, πρέπει να σημειωθεί και η έκρυθμη κατάσταση που επικρατεί στο εσωτερικό της χώρας μας, όσον αφορά το προσφυγικό. Από την μία πλευρά, έχουμε την αδυναμία της ελληνικής διαχείρισης των ροών και από την άλλη τις ατέλειες (αναποτελεσματικότητες) της συμφωνίας μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας (που επηρεάζει άμεσα την Ελλάδα). Στην ουσία, δεν πραγματοποιούνται οι διαδικασίες για την διάχυση των προσφύγων στην χώρα αλλά εγκλωβίζονται στα ελληνικά νησιά αλλά καθώς επίσης και η ανεπιτυχής (σε μεγάλο βαθμό) της επαναπροώθησης των αφιχθέντων, στην Τουρκία. Επιπρόσθετα, στην έκρυθμη κατάσταση στο εσωτερικό της Ελλάδας προστίθεται και το «βάρος» του άγχους, έπειτα και από τις πρόσφατες απειλές της Άγκυρας και του Τούρκου προέδρου ότι θ αφήσει ελεύθερες τις προσφυγικές ροές προς την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Επομένως, φαίνεται πως η Ελλάδα, αποτελώντας ευαίσθητο σημείο εισόδου αλλά και η ανετοιμότητα της η λάθος διαχείριση (της προηγούμενης κυβέρνησης) του μεγάλου αριθμού των προσφυγικών ροών, ωθήθηκε στην έκρυθμη κατάσταση στο εσωτερικό της και σε μεγάλη πολιτική πίεση.
Σε πιο πρόσφατες εξελίξεις, η Ελλάδα (βέβαια από την αρχή της προσφυγικής κρίσης) έχει τονίσει, όπως και επεσήμανε ο αναπληρωτής Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, αρμόδιος για τη μεταναστευτική πολιτική κ. Γιώργος Κουμουτσάκος, ότι το Προσφυγικό/Μεταναστευτικό ζήτημα δεν είναι μόνο ελληνικό αλλά απασχολεί όλη την Ευρώπη και, έτσι, χρειάζεται μια ευρωπαϊκή συλλογική προσπάθεια επίλυσης του. Όπως επεσήμανε ο Υπουργός κ. Κουμουτσάκος, «το θέμα δεν είναι ελληνικό, και πάντως όχι μόνον ελληνικό, αλλά πρωτίστως ευρωπαϊκό και ως τέτοιο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, υπό το πρίσμα των αρχών της αλληλεγγύης και της υπευθυνότητας».
Επίσης πρέπει να επισημανθεί μία ελληνική «νίκη» τόσο πολιτικά όσο και σημασιολογικά. Πιο συγκεκριμένα, η τοποθέτηση του κ. Σχοινά ως Αντιπροέδρου στην νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο εύρος των αρμοδιοτήτων του που σχετίζονται με το μεταναστευτικό, αποτελεί μία ηχηρή απάντηση για την σημασία και την θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη και την απόκτηση του τόσου σημαντικού χαρτοφυλακίου της μετανάστευσης (έπειτα και από τις απειλές της Άγκυρας). Έτσι, η Ελλάδα θα είναι παρούσα και θα έχει σημαντική θέση στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που προκύπτουν από το τόσο σημαντικό Προσφυγικό ζήτημα.
Ευρώπη
Από το 2015, η Ευρώπη αντιμετωπίζει μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις στην ιστορία της, την Προσφυγική κρίση. Η Ευρώπη, ανέτοιμη και χωρίς κάποιο ουσιαστικό σχέδιο, βρέθηκε ανήμπορη να διαχειριστεί σωστά τις μεγάλες προσφυγικές ροές που έφταναν στα εδάφη της κυρίως μέσω της Ιταλίας και της Ελλάδας. Πολύ γρήγορα έγινε αντιληπτό πως τα κράτη της ΕΕ δεν μπορούσαν να διατηρήσουν μία κοινή πολιτική (η Γερμανία δεχόταν μεγάλο αριθμό των προσφύγων ενώ η Ουγγαρία έκλεινε τα σύνορα της), καθώς εγείρονταν πολλά εθνικά ζητήματα στο εσωτερικό των κρατών –μελών της ΕΕ όσον αφορά την εθνική τους ακεραιότητα, την αφομοίωση των προσφυγικών ροών στα εδάφη τους καθώς και σε θέματα ασφαλείας (κίνδυνος τρομοκρατικής απειλής). Όσον αφορά τις ευρωπαϊκές προσπάθειες για την διαχείριση της κρίσης, αξίζει να επισημανθεί πως η προσφυγική κρίση πρέπει να μελετηθεί σ ένα ευρύ γεωπολιτικό φάσμα και να τονιστεί η θέση ισχύος της Ευρώπης σ αυτό. Είναι γεγονός πως τα κύματα των προσφύγων φέρνουν μαζί τους τόσο τα στοιχεία της ταυτότητας τους όσο και τις δυσκολίες των περιοχών από όπου προέρχονται. Η Ευρώπη έρχεται στο σημείο να διαχειριστεί την αφομοίωση των στοιχείων αυτών, να βοηθήσει την επανένταξη τους στην κοινωνία αλλά και να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που δημιουργούνται. Στην αρχή, η πολιτική των ευρωπαίων ηγετών ν ακολουθήσουν πολιτική με «ανοιχτές αγκάλες» στις προσφυγικές ροές, είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθούν οι εξτρεμιστικές ομάδες και να προκληθεί μία κοινωνικό-πολιτική αναταραχή. Γρήγορα, όμως, έφτασαν στο συμπέρασμα ότι όφειλαν να χρησιμοποιήσουν μία καλύτερη στρατηγική και πως η κρίση θα αντιμετωπιστεί συλλογικά. Έτσι σύναψαν την συμφωνία με την Τουρκία που, παρ όλες τις ελαφρύνσεις που έφερε αλλά ταυτόχρονα και τα εμπόδια, (προώθηση εθνικών συμφερόντων, απειλές για την ελεύθερη εισροή προσφυγικών/μεταναστευτικών ροών), δεν έφερε την επίλυση του ζητήματος.
Το μεγάλο κύμα των προσφύγων/μεταναστών προκάλεσε αναστάτωση και δημιούργησε μία ιδεολογική κρίση για τον ευρωπαϊκό μηχανισμό. Η ραγδαία αύξηση και η κάπως ανεξέλεγκτη εισροή των προσφύγων, θα λέγαμε, έδωσε ένα «χαστούκι» στην σταθερότητα, την ειρήνη και την ευημερία της ευρωπαϊκής επικράτειας.
Η Ευρώπη καλείται να βρει μία καλύτερη στρατηγική (όπως έκανε λόγο ο νέος Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Σχοιχάς ως προς την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής και προσφυγικής κρίσης «ότι η ευρωπαϊκή πολιτική θα πρέπει να είναι ολιστική , σημείωσε δε ότι η αλληλεγγύη της Ευρώπης προς την Ελλάδα και τις άλλες χώρες πρώτης γραμμής υποδοχής θα ενταθεί με πλούσιους πόρους και μέσα και η Ελλάδα δεν θα αφεθεί να σηκώσει μόνη της το βάρος της μεταναστευτικής πίεσης») και, μαζί με την συλλογική προσπάθεια όλων των κρατών, ν αντιμετωπίσει όλα τα εμπόδια και τις προκλήσεις που δημιουργήθηκαν, αφομοιώνοντας όλους αυτούς τους ανθρώπους στην ευρωπαϊκή κοινωνία για ένα ασφαλέστερο μέλλον.
Πρόσφατες Εξελίξεις
Σε πιο πρόσφατες εξελίξεις, όσον αφορά το μεταναστευτικό, έπειτα και από τις σταθερά αυξανόμενες ροές προς τα ελληνικά νησιά το τελευταίο διάστημα, ο έλληνας Πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης συγκάλεσε Έκτακτη Κυβερνητική Συνέλευση. Οι αποφάσεις που πάρθηκαν αφορούν τα μέτρα για την αποσυμφόρηση των νησιών, η ενίσχυση των δυνάμεων του Λιμενικού σε σκάφη και προσωπικό στο ανατολικό Αιγαίο καθώς και η αύξηση εμπλοκής των εταίρων (FRONTEX, NATO).
Με αφορμή την Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στην Ν. Υόρκη (23-26/09/19), διεξάχθηκε (σε καλό κλίμα) η συνάντηση μεταξύ του Έλληνα Πρωθυπουργού Μητσοτάκη με τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν. Μέσα στα ποικίλα θέματα που εξέτασαν (αναχαιτίσεις, προκλήσεις, Κυπριακό) συζήτησαν επίσης για το Προσφυγικό. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός επεδίωξε καλύτερη συνεννόηση για το προσφυγικό και τις αυξανόμενες ροές το τελευταίο διάστημα. Ενώ, από την άλλη, ο Ερντογάν κράτησε μία γενική απόσταση χωρίς να γίνεται κάποια αναφορά για τις απειλές του περί ανοίγματος των συνόρων. Από την ελληνική πλευρά, τονίστηκε η σημασία της εφαρμογής της Κοινής Δήλωσης της ΕΕ-Τουρκίας, καθώς και πως χρειάζεται καλύτερος έλεγχος στο εσωτερικό της Τουρκίας των προσφυγικών – μεταναστευτικών ροών. Πάνω σ αυτό, δρομολογήθηκε συνάντηση του Αναπληρωτή Υπουργού Προστασίας του Πολίτη (και αρμόδιο για τη Μεταναστευτική Πολιτική) κ. Γ. Κουμουτσάκου και του Τούρκου Υπουργού Σ. Σοιλου για να συζητηθούν τα απαραίτητα μέτρα για την μείωση των ροών προς την χώρα μας.
Επίσης, ο Έλληνας Πρωθυπουργός ζήτησε από τον Τούρκο Πρόεδρο, πως η Τουρκία μπορεί να κάνει περισσότερα για την αξιοποίηση της εφαρμογής της συμφωνίας (ΕΕ-Τουρκία) και την αντιμετώπιση της αύξησης των μεταναστευτικών ροών το τελευταίο διάστημα.
Με την σειρά του ο Τούρκος Πρόεδρος, απαίτησε από την ΕΕ να τον στηρίξει περισσότερο για την διαχείριση του Προσφυγικού ζητήματος, και ζητάει και από την Ελλάδα (για το ίδιο θέμα) να πιέσει και η ίδια τις Βρυξέλλες. Επιπρόσθετα ζητάει κάποιες αλλαγές στους όρους της συμφωνίας, κυρίως όσον αφορά τη χρηματοδότηση, η οποία να πηγαίνει απευθείας στο τουρκικό κράτος και όχι στις οργανωμένες ΜΚΟ.
Τέλος ο Κ. Μητσοτάκης στην ομιλία του στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, μίλησε για το Μεταναστευτικό και πως η Ελλάδα δεν μπορεί να αντέξει μόνη της όλο το βάρος. Ζήτησε μία συλλογική ευρωπαϊκή προσπάθεια στον σεβασμό των ανθρώπων που φεύγουν από τον πόλεμο και την σωστή διαχείριση της πολιτικής διαχείρισης των αυξανόμενων ροών. Μίλησε, επίσης, για την οικονομική κάλυψη της Τουρκίας (για την διαβίωση των προσφύγων στο έδαφος της) και την λήψη νέων μέτρων απ όλες τις χώρες για τους αιτούντες ασύλου. Ακόμη έκρινε και την στάση αρκετών ευρωπαϊκών κρατών για το προσφυγικό λέγοντας ότι «δεν μπορεί να είναι μέλος της ζώνης του Σένγκεν και να επωφελείται από την ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων, ενώ παράλληλα αρνείται να συμμετάσχει σε ρυθμίσεις για την κατανομή των βαρών όσον αφορά τη μεταναστευτική κρίση».
Αξίζει να σημειωθεί η πρόταση του Βερολίνου για το Προσφυγικό. Πιο συγκεκριμένα, ο Γερμανός Υπουργός Εσωτερικών Χ. Ζέεχοφερ πρότεινε ένα σύστημα «ελαστικής αλληλεγγύης» σύμφωνα με το οποίο οι χώρες που δεν θέλουν να πάρουν μέρος στο μηχανισμό κατανομής των μεταναστών και προσφύγων στα εδάφη τους, θα συνδράμουν με διαφορετικό τρόπο (πχ χρηματικά, τεχνικό εξοπλισμό και με προσωπικό). Καθώς ο ίδιος ο Υπουργός Ζέεχοφερ πιστεύει πως είναι δύσκολο η επίτευξη μιας συμφωνίας απ όλα τα ευρωπαϊκά κράτη. Επίσης, ο Γερμανός Υπουργός, σκοπεύει να κάνει πρόταση (σύμφωνα πάντα με την πολιτική ατζέντα του Βερολίνου για το Προσφυγικό) για γερμανική συνδρομή στις ελληνικές και τούρκικες αρχές.
Γενική Αποτίμηση
Το Προσφυγικό/Μεταναστευτικό ζήτημα αποτελεί μία κρίσιμη πρόκληση τόσο για την χώρα μας όσο και για την Ευρώπη ολόκληρη. Ο μεγάλος αριθμός των προσφυγικών ροών έπιασε απροετοίμαστη την Ευρώπη και χωρίς κάποιο ουσιαστικό σχέδιο. Επίσης, η εκμετάλλευση της κατάστασης και η προσροή (στις προσφυγικές ροές) των οικονομικών μεταναστών δυσκόλεψαν ακόμη περισσότερο την κατάσταση και τις πολιτικές αποφάσεις. Ένα ζήτημα το οποίο έπρεπε να «μεταφράζεται» μόνο με ανθρωπιστικούς όρους, γρήγορα πήρε πολιτική μορφή και συνδυάστηκε με θέματα ασφαλείας, τόσο εθνικά όσο και ευρωπαϊκά (κυρίως όσον αφορά την τρομοκρατική απειλή και την παρουσία της στην γηραιά Ήπειρο). Η σύναψη της συμφωνίας ανάμεσα στην Ευρώπη και Τουρκία δεν επέλυσε το ζήτημα και τις προκλήσεις που δημιουργήθηκαν. Η επίλυση θα έρθει έπειτα από μία συλλογική και ευρωπαϊκή προσπάθεια. Πρέπει οι ευρωπαίοι ηγέτες να πάρουν την ευθύνη καθώς και την πρωτοβουλία για την επίλυση της Συριακής κρίσης, βοηθώντας, έτσι, σημαντικά τις εξελίξεις στην διαχείριση και επίλυση του ζητήματος.
Η Ελλάδα, όπως είναι γνωστό, φέρει το μεγαλύτερο «βάρος» της προσφυγικής κρίσης καθώς (ανέτοιμη και εκείνη μπροστά στις προσφυγικές ροές) χρειάζεται πιο ηχηρές αποφάσεις και καλύτερο σχέδιο. Τώρα, μένει να δούμε την ελληνική παρουσία και ισχύ (όσον αφορά το προσφυγικό ζήτημα) μέσω του νέου Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (κ. Σχοινά), αρμόδιου για την ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική.
*Ο κ. Τζώρτζης Κουρουτζής είναι πτυχιούχος του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών με Κατεύθυνση: Διεθνείς Σχέσεις και Οργανισμοί του Πανεπιστημίου Αιγαίου και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στην Διακυβέρνηση, Ασφάλεια και Ανάπτυξη στη Μεσόγειο, επίσης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
