Του Γιώργου Κύρτσου
Η έξοδος της Ελλάδας από το πρόγραμμα είναι μία σημαντική εξέλιξη, η οποία όμως δεν έχει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να κάνουν τη μεγάλη διαφορά για την οικονομία και για την κοινωνία.
Υπερβολικά σφικτή διαχείριση
Η διαχείριση του τρίτου δανειακού προγράμματος από τους Ευρωπαίους εταίρους και τους πιστωτές ήταν υπερβολικά σφικτή. Αυτό κατά την άποψή μου οφείλεται στις εσωτερικές πολιτικές τους ανάγκες αλλά και στην έλλειψη αξιοπιστίας της κυβέρνησης Τσίπρα με τα όσα συνέβησαν το πρώτο εξάμηνο του 2015.
Οι Ευρωπαίοι εταίροι αναγνωρίζουν τη στροφή 180 μοιρών στην οικονομική πολιτική που έκανε ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας μετά το καλοκαίρι του 2015, αρνούνται όμως να αναλάβουν οποιοδήποτε σχετικό πολιτικό ρίσκο.
Η πολιτική μετατόπιση πολλών χωρών της Ευρωζώνης προς τη σκληρή και την άκρα Δεξιά οδήγησε σε σκλήρυνση της διαπραγματευτικής τους στάσης έναντι της κυβέρνησης. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της μη καταβολής 24 δισ. ευρώ από το τρίτο δανειακό πρόγραμμα. Πρόκειται για ένα τεράστιο ποσό, ένα μέρος του οποίου θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει τη ρύθμιση των κόκκινων δανείων δίνοντας μια νέα δυναμική στην ελληνική οικονομία.
Ετεροχρονισμός υποχρεώσεων
Η διαχείριση του τρίτου προγράμματος χαρακτηρίστηκε από τον ετεροχρονισμό βασικών υποχρεώσεων και μέτρων, με αποτέλεσμα να έχει προγραμματιστεί μία εξαιρετικά δύσκολη διετία 2019-2020.
Τα λεγόμενα προαπαιτούμενα μετατράπηκαν σε απλές υπογραφές που μπήκαν πολύ εύκολα από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και οι οποίες τώρα πρέπει να μετατραπούν σε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και μέτρα.
Έχουν μπει επίσης υπογραφές που αναμένεται να κάνουν πιο δύσκολη την οικονομική και κοινωνική καθημερινότητα εκατομμυρίων Ελλήνων.
Νέα μεγάλη μείωση συντάξεων από τις αρχές του 2019, δραστική μείωση του αφορολόγητου ορίου για το ετήσιο εισόδημα από τις αρχές του 2020, κλιμάκωση των πλειστηριασμών ακινήτων, σκλήρυνση της διαχείρισης των κόκκινων δανείων και των μέτρων αναγκαστικής είσπραξης.
Την κατάσταση περιπλέκει η συνεχιζόμενη κρίση στο τραπεζικό σύστημα, το οποίο δεν έχει συνέλθει από το σοκ του 2015. Οι Ευρωπαίοι εταίροι ζητούν από το τραπεζικό σύστημα να εξυγιανθεί με τις δικές του δυνάμεις, κάνοντας πιο αυστηρή τη μεταχείριση των δανειοληπτών που δεν είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους.
Μαραθώνιος αντί για θεραπεία σοκ
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ συνέβαλε στη μετατροπή της θεραπείας σοκ που είναι τα προγράμματα προσαρμογής σε έναν εξοντωτικό για την οικονομία και την κοινωνία μαραθώνιο. Το πρόγραμμα-μνημόνιο ξεκίνησε το 2010 για να ολοκληρωθεί σε μία τριετία το 2013, όπως σε όλες τις άλλες χώρες που εντάχθηκαν σε πρόγραμμα προσαρμογής. Με ευθύνη των προηγούμενων κυβερνήσεων καθυστέρησε και θα φτάναμε, πιθανότατα, στο τέλος του προγράμματος το 2015.
Ο ΣΥΡΙΖΑ προκάλεσε και κέρδισε τις εκλογές το 2015 υποσχόμενος άμεσο τερματισμό της λιτότητας και του προγράμματος. Τελικά μας εγκλώβισε σε ένα πρόγραμμα που φτάνει στην επίσημη λήξη του στις 20 Αυγούστου του 2018 αλλά έχει ανεπίσημη συνέχεια με συγκεκριμένες εκκρεμότητες που πρέπει να κλείσουν και νέα μέτρα το 2019-2020.
Η μετατροπή του προγράμματος σε δεκαετή μαραθώνιο έχει οδηγήσει τα δύο τρίτα των συμπολιτών μας σε οριακές ή και περιθωριακές καταστάσεις. Γι' αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο να περάσει η βελτίωση ορισμένων βασικών οικονομικών δεικτών που παρατηρείται, στην καθημερινότητα των πολιτών.
Πρόκειται για το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση Τσίπρα, εφόσον έχει συμβάλει με την επίσημη και ανεπίσημη παράταση του προγράμματος σε καταστάσεις που μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με μεγάλης διάρκειας εξαιρετικά δυναμική οικονομική ανάπτυξη.
Ξεχάστηκε η γραβάτα
Οι κυβερνητικοί πανηγυρισμοί στο Ζάππειο και η πολυσυζητημένη γραβάτα του κ. Τσίπρα προκάλεσαν την αρνητική αντίδραση των περισσότερων πολιτών, οι οποίοι το αντιμετώπισαν σαν μια υπόθεση που αφορά την εξουσία, όχι όμως τους ίδιους.
Ένας συνδυασμός παραγόντων κάνει την έξοδο δύσκολη έως αγωνιώδη. Η οικονομία στηρίζεται υπερβολικά στον τουρισμό και πάσχει από ένα τεράστιο επενδυτικό έλλειμμα. Την τελευταία τριετία χάσαμε κι άλλο έδαφος σε σχέση με τους Ευρωπαίους εταίρους και ανταγωνιστές επειδή η κυβέρνηση δεν μπόρεσε να αξιοποιήσει την περίπου ιδανική συγκυρία στην Ευρωζώνη. Σήμερα η κατάσταση είναι πιο σύνθετη, με την Ιταλία να είναι σε τροχιά σύγκρουσης με τις Βρυξέλλες, την Τουρκία σε φάση αποσταθεροποίησης και τον πρωθυπουργό κ. Τσίπρα να έχει απορρίψει την πρόταση της ΕΚΤ και της Τράπεζας της Ελλάδος για μια προληπτική γραμμή πιστωτικής στήριξης που θα περιόριζε το ρίσκο της εξόδου του ελληνικού Δημοσίου στις αγορές.
