Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Το περίφημο «σκάνδαλο» Novartis είναι άλλο ένα αφήγημα που κάθε καπιταλιστική κοινωνία ευνοεί να αναπτυχθεί. Σπανίως ως πραγματικότητα και συνηθέστερα ως δελεαστικός μύθος για την εκτόνωση της κοινής γνώμης.
Περίπου έτσι συμβαίνει με τις πολυεθνικές εταιρείες ή περίπου έτσι θα ήθελε ο μέσος πολίτης να συμβαίνει. Υπάρχουν συναλλαγές, συμβάσεις, προμήθειες και κάθε άλλο μέσο ενδυνάμωσης του επιχειρηματικού χώρου. Όλα αυτά είναι παντελώς άγνωστα στην αντίληψη της κοινωνίας η οποία δεν έχει τις δυνατότητες να κατανοεί, να ελέγχει και να καταλογίζει θεωρητικές ευθύνες σε πολιτικούς και επιχειρηματίες. Υπάρχουν όμως ως επιθυμητοί δαίμονες σε κάθε της βολική υπόθεση.
Κατά συνέπεια, ο μόνος που διαθέτει την νομιμοποίηση του ελέγχου και της ετυμηγορίας κάθε παρέκβασης είναι η Δικαιοσύνη και κανένας άλλος. Θεσμικά, αποτελεί τη μόνη διέξοδο της πολιτείας για την διαλεύκανση σκοτεινών οικονομικών εγκλημάτων και την απονομή δικαίου.
Επειδή όμως, η αξιοπιστία της ίδιας της Δικαιοσύνης πλήττεται συστηματικά- πολλές φορές εκ των έσω- η κοινή γνώμη έχει προ πολλού, χάσει την εμπιστοσύνη της στο θεσμό και γίνεται πιο εύκολα ευεπίφορος δέκτης ιαχών, φημών και προπαγάνδας.
Εν προκειμένω, για το ζήτημα που προέκυψε με τις κατηγορίες εναντίον πρωθυπουργών και υπουργών, είναι ένα από τα πιο πρόσφορα νεφελώδη κατάλληλα δείγματα για δημόσιους αφορισμούς και καταδίκες. Κανείς δεν ξέρει, κανείς δεν κατανοεί και κανείς, πιθανότατα, δεν μπορεί να αποδείξει τίποτα. Επομένως, η υπόθεση αποτελεί ένα σίγουρο πεδίο κατά το οποίο η φαντασία μπορεί να καλπάζει ελεύθερα...
Αυτά συμβαίνουν συνήθως σε «σκάνδαλα» τα οποία σέρνονται στο δημόσιο βίο, χωρίς τεκμήρια και βεβαιώσεις. Αντίθετα, στις πολιτικές διεργασίες και στις κυβερνητικές αποφάσεις, δεν ισχύει το ίδιο. Εκεί, τα μεγέθη είναι μετρήσιμα, καθαρά, σαφή και με αποτυπωμένες συνέπειες για την κοινωνία. Μόνο που και σ΄αυτή την περίπτωση, ισχύει η απαλλαγή των ποινικών ευθυνών που παραγράφονται δια μέσου της ασυλίας και άλλων συνταγματικών προβλέψεων.
Η περίπτωση Γιάνη Βαρουφάκη- χωρίς να εξαιρεί κανείς την συμβολή προκατόχων του- αποτελεί, βάσει των αριθμών, το μεγαλύτερο σκάνδαλο της Μεταπολίτευσης. Όχι γιατί είναι ο μοναδικός καταστροφικός πολιτικός αλλά γιατί οι χειρισμοί του ήταν τόσο συνειδητοί και τόσο στοχευμένοι που η πολιτική του αποκτά χαρακτήρα «εγκληματικής δράσης». Γιατί δεν πρόκειται για αμέλεια ή ανικανότητα. Ολόκληρη η θητεία του στο ΥΠΟΙΚ συνιστά ένα σχέδιο με το οποίο επιδίωκε την κατάρρευση κάθε σύνδεσης της ελληνικής οικονομίας με τις διαφαινόμενες ευρωπαϊκές γέφυρες διάσωσης.
Ο συγκεκριμένος άνθρωπος κατάφερε μέσα σε ένα εξάμηνο, στο πιο κρίσιμο σημείο της οικονομικής κρίσης να φέρει τη χώρα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, να την επιβαρύνει με περισσότερες δεσμεύσεις και να την εξαρτήσεις ακόμα περισσότερο από τους δανειστές της στο απώτερο μέλλον.
Ο λογαριασμός φτάνει στα 100 δις και το μέγεθος είναι απολύτως μετρήσιμο, αν λάβει κανείς υπόψη του τις παραμέτρους των εγγυήσεων για την υποθήκη που προέκυψε για το μέλλον της χώρας.
Αυτός ο άνθρωπος είναι που έκλεισε τις τράπεζες, που επέβαλε τα capital controls και που μετατόπισε το βάρος της επίλυσης των προβλημάτων σε αβεβαιότητα και ανασφάλεια.
Παρόλα αυτά, σε ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης έχει νομιμοποιηθεί ως ροκ σταρ και ιππότης στο δάσος του σκληρού καπιταλισμού. Διόλου επίσης, απίθανο να βρεθεί και ως τιμητής στην επόμενη Βουλή, μιας και ανακοινώνει κόμμα στις 26 Μαρτίου.
Δεν ξέρω αν η αστική δημοκρατία παράγει καταχραστές πολιτικούς. Συμβαίνει ίσως αλλά δύσκολα τεκμηριώνουμε τα εγκλήματά τους. Δίνει όμως και την ελευθερία σε άλλους να καταστρέφουν τις χώρες τους με την απόλυτη νομιμοποίηση των λαών τους. Kαι δεν αναφέρομαι μόνο στον Βαρουφάκη…
