Στη Μελιτόπολη, όπως καταγγέλλει ο δήμαρχος της πόλης, ο ρωσικός στρατός κατοχής λεηλάτησε το μουσείο, αρπάζοντας ανεκτίμητης αξίας χρυσά αριστουργήματα του ελληνοσκυθικού πολιτισμού, μεταξύ των οποίων και μια ολόχρυση φαρέτρα, έργο του 4ου αιώνα π. Χ., που απεικόνιζε τη ζωή του Αχιλλέα.
Στον πόλεμο απελευθερώνονται οι πιο ακραίες δυνάμεις, καθώς αποτελεί το πιο ολοκληρωτικό γεγονός στην ανθρώπινη Ιστορία. Άνθρωποι παράγουν μαζικά τον θάνατο. Στον πόλεμο οι φωνές της μετριοπάθειας σβήνουν και δεν μπορεί να γίνει αλλιώς. Όταν επιλέγεις να εισβάλεις σε μια ξένη χώρα, επικαλούμενος πάντα κάποια εθνικά δίκαια, ήδη έχεις κάνει μια ακραία επιλογή και συσπειρώνεις γύρω από αυτήν την επιλογή την πλειοψηφία των πολιτών.
Από την άλλη την πλευρά αυτοί που αμύνονται, υπερασπίζονται την Ιστορία τους, τα εθνικά τους σύμβολα, την τιμή τους. Και σε αυτούς δεν υπάρχει χώρος για φωνές μετριοπάθειας και καταλλαγής. Και τι να πουν, ενώ οι εισβολέας επιτίθενται;
Συνεπώς οι συμπεριφορές είναι βίαιες, σε όλα τα επίπεδα. Στο στρατιωτικό, στο πολιτισμικό, στο επίπεδο των ανθρώπινων σχέσεων. Να μην περιμένουμε να πρυτανεύσει η λογική. Εδώ επικρατεί ο παραλογισμός του πολέμου.
Έτσι βλέπουμε στην παθούσα Ουκρανία να αποκαθηλώνεται κάθε τι που θυμίζει τη ρωσική και τη σοβιετική παρουσία. Ακόμα και μνημεία της νίκης του μεγάλου πατριωτικού πολέμου. Δρόμοι και πλατείες αλλάζουν ονόματα, αγάλματα καταστρέφονται, ακόμα την οργή των πολιτών γνωρίζουν και Ουκρανοί συγγραφείς που συνέγραφαν στη ρωσική γλώσσα.
Έτσι, στην πόλη Τερνοπίλ στη δυτική Ουκρανία, οι αρχές μετονόμασαν δρόμο αφιερωμένο στη μνήμη του Γιούρι Γκαγκάριν, ενώ στην πόλη Φοντάνκα, κοντά στην Οδησσό, όπως αναγράφει ο «Γκάρντιαν», ένας δρόμος αφιερωμένος στη μνήμη του ποιητή Μαγιακόφσκι, πήρε το όνομα του Μπόρις Τζόνσον, για την πλουσιοπάροχη βοήθεια που προσφέρει στον ουκρανικό στρατό. Ο διάσημος Ουκρανός συγγραφέας Μπουλγκάκοφ (1891-1940) κινδυνεύει να υποστεί και αυτός τις παράπλευρες συνέπειες αυτού του πολέμου. Επειδή τα έργα του τα συνέγραψε στη ρωσική γλώσσα, οι αρχές σκέφτονται να μετονομάσουν τον δρόμο όπου βρίσκεται το σπίτι του και έχει μετατραπεί στο ομώνυμο μουσείο.
Η απορωσοποίηση αφορά και τον σταθμό του μετρό του Κιέβου που φέρει το όνομα του Λέοντος Τολστόι. «Ο πόλεμος άλλαξε τα πάντα και έχει επιταχύνει τους χρόνους», υποστήριξε ένα μέλος του ουκρανικού κοινοβουλίου που έκανε τη συγκεκριμένη πρόταση. «Η αποικιακή κληρονομιά μας πρέπει να καταστραφεί».
Τα πάθη του πολέμου, οι νεκροί, οι καταστροφές και ο ανθρώπινος πόνος ισοπεδώνουν τα πάντα. Κυριαρχεί απόλυτα το μαύρο και το άσπρο. Όλοι οι υπόλοιποι χρωματισμοί έχουν εξαφανισθεί, όπως και οι φωνές που διατυπώνουν μια κριτική σκέψη. Οι στιγμές απαιτούν μονολιθικές συμπεριφορές.
Από την άλλη πλευρά, πέραν των λεηλασιών, των καταστροφών, των βιασμών και των βιαιοπραγιών κατά αμάχων, οι Ρώσοι στις πόλεις και κωμοπόλεις που καταλαμβάνουν, αποκαθιστούν τα σύμβολα της σοβιετικής εξουσίας. Στην πόλη Χένιτσεκ, στην περιοχή της Χερσώνας, Ρώσοι στρατιώτες έστησαν στο βάθρο του το άγαλμα του Λένιν, ενώ σε κεντρικά σημεία της Μαριούπολης ανεμίζει η σημαία με το σφυροδρέπανο.
Όπως και όποτε κι αν λήξει αυτός ο πόλεμος, ο ουκρανικός λαός, ανεξαρτήτως γλώσσας, θα μισεί για πολλές γενιές τους Ρώσους. Αυτό ήταν ίσως το μεγαλύτερο έγκλημα του Πούτιν.
