Να μην πάει χαμένη η μεγάλη ευκαιρία που παρέχει στην Ελλάδα το Ευρωπαικό Ταμείο Ανάκαμψης, είναι το μήνυμα που στέλνει με συνέντευξή του στο liberal.gr o επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Κομισιόν στην Αθήνα, Γιώργος Μαρκοπουλιώτης. Επισημαίνει ότι τα πρώτα χρήματα από το πακέτο που αναλογούν στην χώρα μας θα αρχίσουν να δίνονται από φέτος, ότι οι τομείς που θα επωφεληθούν περισσότερο θα είναι όσοι θα μας οδηγήσουν στο μέλλον, δηλαδή η πράσινη οικονομία, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, ο αγροδιατροφικός τομέας και η μεταποίηση.
Το μήνυμα, όπως λέει, που εκπέμπει η Κομισιόν είναι ότι “θα προχωρήσουμε όλοι μαζί στην επόμενη ημέρα” και μιλά για την μεγάλη ευκαιρία όλης της Ευρώπης να γίνει πιο ανταγωνιστική στην παγκόσμια οικονομία, αλλά και να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων στην κοινή τους μοίρα, στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Διευκρινίζει επίσης ότι η αποπληρωμή των 750 δισ ευρώ που θα δανειστεί η Ευρώπη από τις αγορές πιθανόν να γίνει μέσω της επιβολής δύο νέων φόρων, που δεν θα επιβαρύνουν τους ευρωπαίους πολίτες. Ενός φόρου ψηφιακών υπηρεσιών που θα επιβληθεί στους τεχνολογικούς κολοσσούς και ενός νέου συνοριακού φόρου άνθρακα που θα επιβαρύνει όσα προϊόντα τρίτων χωρών δεν τηρούν περιβαλλοντικές προδιαγραφές.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Σε ποιους τομείς θα διατεθούν τα χρήματα και πότε θα αρχίσουν οι πρώτες εκταμιεύσεις;
Είναι μια πρόκληση αλλά και μια ευκαιρία το ευρωπαϊκό πακέτο. Είναι μια ευκαιρία που δίνει στην Ελλάδα το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και δεν πρέπει να πάει χαμένη. Και πρέπει να αξιοποιηθεί από την Ελλάδα τόσο για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κρίσης, όσο και να ξεκινήσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων μέσω του οποίου και θα απορροφηθούν τα παραπάνω κονδύλια.
Κινητοποιείται πανευρωπαϊκά ένα τεράστιο ποσό χρημάτων που ξεπερνά τα 1,85 τρισ. ευρώ συνδυάζοντας τις επιδοτήσεις (500 δισ.) και τα δάνεια (250 δισ.), προκειμένου να ενισχυθούν οι οικονομίες με την μεγαλύτερη ανάγκη.
Σε αυτά προστίθενται τα 750 δισ. τα οποία έχει ήδη αποφασίσει η ΕΚΤ, συν τα 540 δισ. του πρώτου ευρωπαϊκού πακέτου (δάνεια 240 δισ. από τον ESM, δάνεια 200 δισ. από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και 100 δισ. σε δάνεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του προγράμματος SURE). Έχουμε δηλαδή ένα συνολικό πακέτο άνω τω 3 τρισεκατομμυρίων ευρώ.
Στο ερώτημά σας, πότε θα αρχίσουν να τρέχουν αυτά τα ποσά, η απάντηση είναι από το 2020, καθώς θα υπάρξει ένα “πρόγραμμα - γέφυρα” για την χρηματοδότηση επειγόντων αναγκών, το οποίο και θα φέρει μπροστά κάποιες πρώτες δαπάνες.
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι ορισμένα προγράμματα από το ισχύον πλαίσιο θα παντρευτούν με το επόμενο με τέτοιο τρόπο ώστε να έχουμε επιδοτήσεις ήδη από φέτος μεταξύ αυτών και εκείνες που έχουν ήδη αποφασισθεί στο πλαίσιο του προγράμματος SURE και αφορούν την αντιμετώπιση της βραχυπρόθεσμη ανεργία που είναι επίσης διαθέσιμα φέτος.
Σχετικά με τους τομείς όπου θα στραφούν τα ευρωπαϊκά κονδύλια αυτοί συνδέονται με τις στρατηγικές προτεραιότητες της Ευρώπης για το μέλλον: Πράσινη οικονομία, ψηφιακός μετασχηματισμός κράτους και επιχειρήσεων και μεταποίηση. Στην ουσία, οι κατευθύνσεις της Ευρώπης έρχονται και εξυπηρετούνται μέσα από την κρίση, η οποία, υπό μια έννοια, θα μπορούσε να αποτελέσει και την ευκαιρία.
Σε ένα μεγάλο βέβαια βαθμό, η όλη αρχιτεκτονική, δηλαδή οι τομείς όπου θα διατεθούν τα κονδύλια θα εξαρτηθεί και από την ελληνική κυβέρνηση, από το πλάνο που εκείνη θα καταρτίσει και εν συνεχεία θα υποβάλει στην Κομισιόν, προκειμένου εκείνη να το εγκρίνει. Σίγουρα δεν θα είναι η ΕΕ αυτή που θα υποδείξει τους τομείς και θα καταρτίσει το πρόγραμμα κάθε χώρας-μέλους.
- Επομένως, όπως και για την Ελλάδα, έτσι και για την Ευρώπη, μήπως η κρίση αποτελέσει την μεγάλη ευκαιρία προκειμένου αυτή να γίνει πιο ανταγωνιστική;
'Ετσι ακριβώς είναι. Είναι μια ευκαιρία για την ίδια την Ευρώπη να γίνει πιο ανταγωνιστική στην παγκόσμια οικονομία, απέναντι στους υπόλοιπους ισχυρούς παίκτες, αλλά και να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων στην κοινή τους μοίρα, στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Το μήνυμα που εκπέμπει η Κομισιόν είναι ότι “θα προχωρήσουμε όλοι μαζί στην επόμενη ημέρα”. Και η επόμενη ημέρα ανήκει στην πράσινη οικονομία, στην ψηφιοποίηση της οικονομίας, στον αγροδιατροφικό τομέα όπου θα δοθεί έμφαση σε νέες ιδέες και τεχνολογίες, καθώς επίσης και στον τομέα της υγείας. Οι προτεραιότητες που βάζει με αυτό το ευρωπαϊκό πακέτο στήριξης η ΕΕ εξυπηρετούν τις ανάγκες της.
- Διευκρινίστε μας κάτι σχετικά με το νέο πακέτο των 750 δισ. το οποίο και θα δανειστεί η Ευρώπη από τις αγορές, προκειμένου να το μοιράσει στις χώρες-μέλη. Διαβάζουμε για παράδειγμα ότι η Κομισιόν εξετάζει την επιβολή νέων περιβαλλοντικών φόρων. Τι θα είναι αυτοί;
Τα κεφάλαια που θα διαθέσει η Κομισιόν στις χώρες-μέλη θα τα δανειστεί από τις αγορές, όπως είπατε, με ένα σχεδόν μηδενικό επιτόκιο. Εκ των 750 δισ. ευρώ, τα 500 δισ. ευρώ αφορούν επιχορηγήσεις, οι οποίες από κάπου θα πρέπει να αποπληρωθούν.
Δύο λοιπόν αυτή την στιγμή είναι οι εναλλακτικές. Η μία είναι να αποπληρωθούν μέσω των επόμενων χρηματοδοτικών πλαισίων, δηλαδή μέσω του κοινοτικού προϋπολογισμού σταδιακά μέχρι και το 2058. Η δεύτερη είναι να αποπληρωθούν μέσω νέων φόρων που δεν θα επιβληθεί όμως στους Ευρωπαίους πολίτες.
Στο τραπέζι βρίσκονται προτάσεις για την επιβολή ενός φόρου ψηφιακών υπηρεσιών που αφορά τους τεχνολογικούς κολοσσούς, οι οποίοι δεν πληρώνουν φόρους στην Ευρώπη, καθώς και για την επιβολή ενός νέου συνοριακού φόρου άνθρακα. Είναι ένας φόρος που θα λειτουργεί ως ένας αντισταθμιστικός μηχανισμός κατά της εισαγωγής φθηνών και συχνά επιβλαβών για το κλίμα προϊόντων από το εξωτερικό.
- Ποιοι θα επωμιστούν το φόρο αυτό;
Δεν θα τον επωμιστούν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Όταν για παράδειγμα έχουμε φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα και συνάδουν με την προοπτική της πράσινης Ευρώπης, δεν θα επιβάλλεται φόρος. Όταν όμως πρόκειται για προϊόντα που δεν πληρούν αυτές τις περιβαλλοντικές προϋποθέσεις, τότε αυτά θα επιβαρύνονται με ένα φόρο στο ράφι.
Τέτοιοι λοιπόν φόροι θα φέρουν χρήματα τα οποία θα αυξήσουν τους ιδίους πόρους της ΕΕ και μέσω αυτών θα εξυπηρετηθεί ο δανεισμός των 750 δισ. ευρώ από τις αγορές. Σε αυτό το σενάριο δεν θα χρειαστεί να επωμιστούν την αποπληρωμή του παραπάνω ποσού τα επόμενα δημοσιονομικά πλαίσια ή να μειωθούν ή και να επιβαρυνθούν οι Ευρωπαίοι πολίτες.
-Κλείνοντας με την Ελλάδα, κατά το παρελθόν έχουν χαθεί πολλά κοινοτικά κονδύλια λόγω αδράνειας, έλλειψης ικανοτήτων, κακοδιαχείρισης. Σας ανησυχεί ότι μπορεί να συμβεί κάτι παρόμοιο;
Είμαι βέβαιος ότι η σημερινή κυβέρνηση είναι απόλυτα συνειδητοποιημένη για την ανάγκη να υπάρξει ένας γρήγορος και σοφός προγραμματισμός, μέσω του οποίου θα καταστεί δυνατό αυτά τα κονδύλια θα απορροφηθούν με τον βέλτιστο τρόπο. Αυτά ακούγονται λίγο θεωρητικά αλλά δεν είναι.
Πάρτε για παράδειγμα τα θετικά βήματα που έλαβαν χώρα στην διάρκεια της κρίσης αναφορικά με το ψηφιακό άλμα στον Δημόσιο τομέα. Υπάρχει ήδη δηλαδή μια βάση για να “πατήσει” ένας από τους στρατηγικούς άξονες, αυτός της ψηφιοποίησης του κράτους, όπου θα δίνει έμφαση το νέο ευρωπαϊκό πακέτο.
Το μεγάλο δηλαδή στοίχημα είναι να μην αγκιστρωθούμε στο παρελθόν, αλλά να κάνουμε άλμα προς το μέλλον. Η πρόκληση είναι να μπορέσουμε να σκεφτούμε σοφά, επιστημονικά και πολιτικά. Κάθε κρίση δημιουργεί και μια ευκαιρία.
