Του Φάνη Ουγγρίνη*
Ήταν για μένα το πιο ξεχωριστό γεγονός στο κλείσιμο του '16. Πεδίο μάχης το twitter. Εκεί διασταύρωναν τα ξίφη τους-για πολλοστή φορά-δύο σημαίνουσες προσωπικότητες του χώρου, ο Άδωνις Γεωργιάδης και ο Κώστας Βαξεβάνης. Ο γνωστός για τον χειμαρρώδη λόγο του βουλευτής της ΝΔ ήταν οξύς, χωρίς όμως να ξεπερνά τα εσκαμμένα, με τα καρφιά του να μην είναι περισσότερο αιχμηρά από κείνα που ακούγονται στη Βουλή (εννοείται πως Πολάκης και Χρυσαυγίτες εξαιρούνται!). Ο «έγκριτος» κάποια στιγμή ένοιωσε μάλλον στριμωγμένος, και τότε αποκάλεσε τον αντιπρόεδρο της ΝΔ βλάκα. Βλάκα. Γραπτά. Στο Τουήτερ. Ίσως το επεισόδιο να μην ήταν πρωτοφανές, ίσως οι δύο άνδρες να είχαν ξαναφτάσει σε τέτοιο σημείο, όμως αυτό δεν αναιρεί το γεγονός πως ένας εκπρόσωπος της Τέταρτης Εξουσίας έβρισε τελείως δημόσια έναν εκλεκτό του λαού, επειδή έχανε σε έναν διαδικτυακό καυγά.
Δε πέθαναν μόνο πολλά ινδάλματα της ποπ του '80 κατά τη διάρκεια της χρονιάς που πέρασε. Μαζί της έφυγε και ένα άλλο σήμα κατατεθέν της εφηβείας μας, ο Αυριανισμός, καθώς πλέον θα πρέπει να μιλάμε για… Βαξεβανισμό. Όσο απορριπτέα κι αν ήταν αυτή η φυλλάδα, οφείλουμε να ομολογήσουμε πως δεν έφτασε ποτέ στο σημείο να απευθύνει άμεσους χαρακτηρισμούς σε πολιτικούς, άσχετα πόσο πολύ τους συκοφαντούσε. Το κλίμα που διαμόρφωνε ήταν-υποτίθεται-στα πλαίσια της ενημέρωσης του κοινού, και οι φερόμενες ως αποκαλύψεις της παρουσιάζονταν ως προϊόντα δημοσιογραφικής έρευνας. Μη θεωρήσετε πως πάω να βγάλω λάδι τον Κουρή. Πέραν την ψευδούς προπαγάνδας για τον Κων/νο Μητσοτάκη, ίσως η χειρότερη στιγμή του ήταν η αήθης και επίμονη εκστρατεία του κατά του Χατζιδάκι. Όμως, ακόμη και σ'' εκείνη την στιγμή της κατάπτωσης, η εφημερίδα εξακολούθησε να παρουσιάζεται σαν τηλεβόας της λαϊκής φωνής.
Στην Ελλάδα του σήμερα τα πράγματα έχουν διαφοροποιηθεί. Ο στρατευμένοι δημοσιογράφοι έχουν πάψει να είναι δημοσιογράφοι, και είναι απλά στρατευμένοι. Ο Βαξεβάνης είναι ίσως η πιο κραυγαλέα περίπτωση. Στα ταραγμένα χρόνια των μνημονίων πολλοί άνθρωποι των μίντια πολέμησαν τις προηγούμενες κυβερνήσεις, αγανακτισμένοι τάχα με τους… προδότες που ξεπουλούσαν τα συμφέροντα των ελλήνων στους… τοκογλύφους. Είναι οι ίδιοι που επίχαιραν με το κλείσιμο του ΔΟΛ. Σταδιακά, πολλοί βολεύτηκαν, στην ευρωβουλή, στο εθνικό κοινοβούλιο, ως σύμβουλοι υπουργών, ως τρολ κάπου μέσα στο Μαξίμου. Ο «έγκριτος» έμεινε στην απέξω, τιθέμενος τελικά στην υπηρεσία του νεοδιαπλεκόμενου Καλογρίτσα, και αναλαμβάνοντας το στήσιμο ενός νέου εντύπου, το οποίο φαίνεται πως δεν πάει και πολύ καλά. Δε θεωρούταν ποτέ δημοσιογράφος περιωπής ο Βαξεβάνης. Τα ρεπορτάζ του χαρακτηρίζονταν από επιφανειακή τεκμηρίωση και από περιττό συναισθηματικό λυρισμό. Οι συγκυρίες όμως το έφεραν να θεωρείται ως ο πιο επώνυμος investigative journalist (τρομάρα μας), κι από κει και πέρα ο άνθρωπος ξέφυγε. Τάχθηκε απροκάλυπτα με τους αντιμνημονιακούς και εξελίχθηκε σε έναν νεοέλληνα Μαρά, ποτίζοντας την κοινή γνώμη με δηλητήριο, μέσα από θεωρίες τραβηγμένες απ' τα μαλλιά. Σταδιακά έπαψε να είναι τίποτα παραπάνω από ένας υπάλληλος της κυβέρνησης, από ένα υποχείριο του Παπά και της παρέας του, κι έκτοτε έτσι πορεύεται.
Οι νεοναζί και οι εξωκοινοβουλευτικοί αριστεροί έχουν από καιρό καταστήσει δημόσια σαφές πως δεν επιθυμούν συζητήσεις, καθώς υπάρχει μόνο μια λύση, κι αυτή είναι η δική τους. Αντίθετα, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, τουλάχιστον τα τελευταία 25 χρόνια, διαλέγονταν. Μπορεί να παραπλανούσαν, μπορεί να ψεύδονταν, μπορεί να λαΐκιζαν, όμως διαλέγονταν. Ανάλογα συμπεριφερόταν και ο Τύπος. Τα ισχυρά μίντια, τα οποία στήριζαν με διάφορους βαθμούς διακριτικότητας τα κόμματα εξουσίας, φιλοξενούσαν ένα εύρος απόψεων, δίνοντας βήμα και στην «άλλη πλευρά». Ας μην ξεχνάμε πως χάρη στα συστημικά κανάλια ενημερωνόταν η κοινή γνώμη για την Κερατέα, για τις Σκουριές, για τις δυο Πλατείες, για τα μπλόκα των αγροτών και για τα κατορθώματα των μπαχαλάκηδες. Ας μην ξεχνάμε πως κι ο Βαξεβάνης διατέλεσε εργαζόμενος της μισητής… φούσκας με το όνομα Μέγκα. Προσποιούμενοι έστω πως σέβονταν τους συνομιλητές τους, οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης έσπρωχναν και την κοινωνία στην ίδια κατεύθυνση.
Πάμε λοιπόν πάλι στο βρισίδι. Για μένα, το πιο σημαντικό σε τούτο το συμβάν είναι πως αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση καταπάτησης του πρωτόκολλου, των τύπων στον δημόσιο διάλογο. Όταν γράφεις στα παλιά σου τα παπούτσια τους τύπους, σημαίνει πως τελικά δεν σ' ενδιαφέρει ο διάλογος, κι εφόσον κάτι τέτοιο ισχύει, τότε μάλλον αποκλείεται να εμφορείσαι από τα ιδανικά της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Οι πιο βοερές φωνές των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ συμπεριφέρονται με αυτόν ακριβώς τον τρόπο, με την ανοχή ή και με την ενθάρρυνση του αδιάντροπα διπρόσωπου Τσίπρα. Πολάκης, Παππάς, Γεροβασίλη, Φάμελος, Σκουρλέτης, Καμμένος, Τζανακόπουλος, Παπαδημούλης οδηγούν το χορό με ποικίλα ύφη, λειτουργώντας ως παραδείγματα για αναρίθμητα επώνυμα και μη στελέχη μα και ψηφοφόρους, πωρώνοντας τους. Θα επαναλάβω το τετριμμένο: ποτέ στην μεταπολιτευτική περίοδο δεν ξαναπέρασε πολιτική παράταξη που να υπονόμευσε τόσο απροκάλυπτα την εθνική ενότητα, αδιαφορώντας για τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες της δράσης της.
Το 2017 ήρθε πια, κι όλα δείχνουν πως θα είναι ένα έτος ακόμη δυσκολότερο (το χτύπημα στην Πόλη ήταν μια άμεση υπενθύμιση). Οι Έλληνες εισερχόμαστε σε μια περίοδο όπου θα μπορούσε να αμφισβητηθεί ακόμη και η υπόσταση μας ως έθνος-κράτος. Και μέσα σ' ένα τόσο επισφαλές εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον οι κυβερνώντες με τα ενεργούμενα τους επιμένουν να βγάζουν όσους μπορούν στα κάγκελα, ώστε να παρατείνουν την γλυκιά παραμονή τους στην εξουσία. Αν μπορούσαν να βρεθούν μαζί οι αδελφοί Κουρή, ο Κουτσόγιωργας, ο Γιαννόπουλος, ο Λαλιώτης, θα ήταν όλοι τους ιδιαίτερα εντυπωσιασμένοι από τους διαδόχους τους…
* Ο κ. Φάνης Ουγγρίνης είναι επιχειρηματίας.
