Κανείς δεν ξέρει τι συμβαίνει στο μυαλό του Βλάντιμιρ Πούτιν, αλλά η Ρωσία δεν θα υποχωρήσει, δεν φαίνεται να υπάρχει στον ορίζοντα μια τέτοια ελπίδα, λέει σε συνέντευξή του στο Liberal, ο Γερμανός ευρωβουλευτής και πρόεδρος του ιδρύματος Hanns-Seidel, Μάρκους Φέρμπερ. Αν ο Ρώσος πρόεδρος γνώριζε εκ των προτέρων τις συνέπειες, θα είχε ενεργήσει διαφορετικά αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι σε αυτό το σημείο που βρισκόμαστε θα κάνει πίσω, τονίζει ο κ. Φέρμπερ σημειώνοντας ότι η βαθιά ύφεση που απειλεί την ρωσική οικονομία λόγω των κυρώσεων θα δυσκολέψει την κατάσταση για τον Πούτιν στο εσωτερικό.
Ο ευρωβουλευτής χαρακτηρίζει ιστορική την στροφή της Γερμανίας με το εξοπλιστικό πρόγραμμα μαμούθ των 100 δισ. που ανακοίνωσε ο Όλαφ Σόλτς, προβλέποντας ταυτόχρονα το τέλος της παγκοσμιοποίησης και την επιστροφή στα μπλοκ.
Τι λέει για το ρόλο της Τουρκίας στη ρωσο - ουκρανική κρίση, τους τρόπους αντιμετώπισης των υψηλών τιμών στην ενέργεια και την εξάρτηση της Δύσης από το ρωσικό αέριο, καθώς και για το πλήγμα στον τουρισμό αλλά και τη νέα προσφυγική κρίση.
Συνέντευξη στην Όλγα Μπαλαφούτη
Το σκηνικό που έχει διαμορφωθεί στην Ουκρανία οδηγεί σε ρήξη μεταξύ Δύσης και Ρωσίας. Για πόσο θα μας συντροφεύει και πόσο θα βαθύνει αυτή η ρήξη;
Δυστυχώς, δεν βλέπω πώς αυτή η κατάσταση μπορεί να επιλυθεί με ειρηνικό τρόπο άμεσα όσο και μεσοπρόθεσμα. Γίναμε μάρτυρες μιας σταδιακής ρήξης των σχέσεων με τη Ρωσία τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά την προσάρτηση της Κριμαίας. Ωστόσο, η εισβολή στην Ουκρανία δεν έχει προηγούμενο. Δεν βλέπω τη Ρωσία να υποχωρεί σύντομα, επομένως δεν υπάρχει στον ορίζοντα ελπίδα για πιο φιλικές σχέσεις στο άμεσο μέλλον. Ίσως η μετά - Πούτιν περίοδος να προσφέρει μια νέα ευκαιρία.
Ο πρώην λογογράφος του Πούτιν είπε ότι ο Ρώσος πρόεδρος «εξαπατήθηκε από τη δική του προπαγάνδα και αν ήξερε τι επρόκειτο να συμβεί μετά την εισβολή, δεν θα την είχε ξεκινήσει». Ποια είναι η γνώμη σας;
Δυστυχώς, κανείς δεν ξέρει τι συμβαίνει στο μυαλό του κ. Πούτιν. Είχε τη φήμη του ψύχραιμου και μεθοδικού. Σε αυτή την περίπτωση όμως, ο κ. Πούτιν προφανώς δεν εκτίμησε σωστά την κατάσταση, τόσο σε στρατιωτικό-επιχειρησιακό επίπεδο όσο και σε ό,τι αφορά την πολύ αποφασιστική αντίδραση της Δύσης. Εξάλλου, το πακέτο κυρώσεων της Δύσης έχει πλήξει πολύ σκληρά τη ρωσική οικονομία. Πιστεύω ότι αν ο Ρώσος πρόεδρος γνώριζε εκ των προτέρων τις συνέπειες, θα είχε ενεργήσει διαφορετικά. Δυστυχώς, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι σε αυτό το σημείο που βρισκόμαστε θα υποχωρήσει.
Αρκούν οι σοβαρές αναταραχές στη ρωσική οικονομία λόγω των κυρώσεων να σταματήσουν ή να βάλουν κάποια όρια στα σχέδια του Ρώσου προέδρου;
Οι κυρώσεις επιβάλλονται για να αυξήσουν το κόστος της ρωσικής επιθετικότητας, αλλά πιστεύω ότι θα ήταν αφελές να υποθέσουμε ότι θα σταματήσουν τη Ρωσία. Ο Πούτιν έχει κάνει πολλά για να προασπίσει και να προετοιμάσει τη ρωσική οικονομία τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, οι κυρώσεις σίγουρα θα τον βλάψουν σε σημαντικό βαθμό. Η Ρωσία είναι πολύ πιθανό να διολισθήσει σε μια σοβαρή ύφεση και αυτό σίγουρα δεν θα βελτιώσει την κατάσταση στο εσωτερικό για τον Βλάντιμιρ Πούτιν. Εξάλλου, η «συμφωνία» μεταξύ του Πούτιν και του ρωσικού λαού ήταν ότι θα προσφέρει σταθερότητα και οικονομική ευημερία και με τη σειρά του να λαμβάνει την υποστήριξη του λαού. Τώρα, ο Πούτιν δεν θα μπορέσει να τηρήσει το δικό του μέρος της συμφωνίας. Υπό αυτή την έννοια και δείχνοντας ότι τέτοιου είδους επιθετικότητα έχει βαρύ κόστος, οι κυρώσεις είναι επιτυχείς ακόμα κι αν δεν οδηγήσουν σε άμεση αλλαγή της πορείας της Ρωσίας και οπισθοχώρηση στο πεδίο της μάχης.
Ο Όλαφ Σολτς ανακοίνωσε ένα «ειδικό ταμείο» 100 δισ. ευρώ με σκοπό τον εκσυγχρονισμό των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων – Ποια είναι η θέση σας για αυτήν την απόφαση;
Η Γερμανία για αρκετό καιρό υποδαπανά για την άμυνά της και τα τελευταία δύο χρόνια, οι Σοσιαλδημοκράτες ήταν αυτοί που απέτρεψαν τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες στη Γερμανία. Έτσι, η πρόσφατη ανακοίνωση για τις εξοπλιστικές δαπάνες αποτελεί μία στροφή 180 μοιρών για τον κ. Σόλτς. Τούτου λεχθέντος, πιστεύω ότι είναι η σωστή απόφαση στο σημερινό γεωπολιτικό υπόβαθρο. Η ΕΕ πρέπει να βελτιώσει τη στρατιωτική της ικανότητα και η Γερμανία ως το μεγαλύτερο κράτος μέλος πρέπει να διαδραματίσει σημαίνοντα ρόλο σε αυτό.
Σε συνέντευξή σας πέρυσι, είπατε ότι η Τουρκία «έχει περάσει από τον ρόλο του αξιόπιστου εταίρου σε έναν ανταγωνιστή της ΕΕ». Τι έχει αλλάξει από τότε και πώς θα επηρεάσει η στάση του Ερντογάν στη ρωσο-ουκρανική κρίση τη σχέση Τουρκίας-ΕΕ;
Αν και χαίρομαι που η Τουρκία προσπαθεί να διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο υποστηρίζοντας τη δυτική θέση, δεν νομίζω ότι έχουν αλλάξει πολλά. Η Τουρκία με έναν ψύχραιμο υπολογισμό, κατάλαβε ότι οι δεσμοί με τη Δύση αξίζουν πολύ περισσότερο από τους δεσμούς με τη Ρωσία. Αυτό φυσικά από μόνο του δεν αποτελεί είδηση, δεδομένου ότι η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ και επομένως έχει ενσωματωθεί στην αρχιτεκτονική ασφάλειας της Δύσης. Επιπλέον, η Τουρκία και η Ρωσία έχουν μια περίπλοκη σχέση ιστορικά και έχουν συγκρουστεί περισσότερες από μία φορές στο παρελθόν, πιο πρόσφατα στη Συρία. Πιστεύω, λοιπόν, ότι η Τουρκία μπορεί να είχε πραγματικά εκπλαγεί από το μέχρι πού είναι ικανή να φθάσει η Ρωσία. Σε αυτό το στάδιο, θεωρώ ότι είναι ακόμη νωρίς να κρίνουμε το εάν η νέα κατάσταση θα προκαλέσει μια μόνιμη αλλαγή στις ευρω-τουρκικές σχέσεις.
Πώς πιστεύετε ότι θα τελειώσει αυτή η κρίση; Πώς επηρεάζει η πανδημία, σε συνδυασμό με την εισβολή στην Ουκρανία, τις διεθνείς σχέσεις και την παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων;
Νομίζω ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να επιταχύνει μια τάση που έχουμε ήδη δει τα τελευταία χρόνια: μια παγκόσμια τάξη πραγμάτων που απομακρύνεται από την πολυμέρεια και το ελεύθερο και ανοιχτό εμπόριο και οδεύει προς την δημιουργία ξεχωριστών μπλοκ. Ακόμη και η ΕΕ μιλά τώρα πιο ελεύθερα για μια «ανοικτή στρατηγική αυτονομίας», η οποία είναι μια αξιοσημείωτη αλλαγή σε σχέση με πριν από μερικά χρόνια. Σε γενικές γραμμές, όμως, αυτή δεν είναι μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη, ιδιαίτερα για την ευρωπαϊκή οικονομία που βασίζεται στο διεθνές εμπόριο και τη συνεργασία.
Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η σωστή στρατηγική σχετικά με την αύξηση των τιμών της ενέργειας και του φυσικού αερίου στην Ευρώπη;
Η κρίση έχει αποδείξει ένα πράγμα μετά βεβαιότητας: βασιζόμαστε υπερβολικά στο ρωσικό πετρέλαιο και ειδικά στο φυσικό αέριο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτό πρέπει να αλλάξει και πρέπει να αλλάξει άμεσα. Μακροπρόθεσμα, υπάρχει σαφής πρόθεση για μαζική ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, κάτι που είχε ήδη προγραμματιστεί. Ίσως χρειαστεί να επιταχύνουμε αυτή τη διαδικασία ακόμη περισσότερο. Σε μεσοβραχυπρόθεσο ορίζοντα ομώς, πρέπει να διαφοροποιήσουμε τις ευρωπαϊκές προμήθειες φυσικού αερίου, για παράδειγμα εισάγοντας LNG από άλλα μέρη του κόσμου. Πρέπει επίσης να εργαστούμε για την καλύτερη ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών ενεργειακών υποδομών για να διασφαλίσουμε ότι έχουμε μια πραγματικά ενοποιημένη ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας που θα συμβάλει στην σταθερότητα των αγορών και θα μειώσει τις τιμές.
Πόσο θα επηρεαστεί ο τουρισμός μετά τις κυρώσεις της ΕΕ στη Ρωσία;
Οι πλούσιοι Ρώσοι είναι γνωστό ότι επιλέγουν να επισκέπτονται ευρωπαϊκούς τουριστικούς προορισμούς. Το πλήγμα από την τρέχουσα κρίση είναι δύσκολο ακόμη να υπολογιστεί και να ποσοτικοποιηθεί, αλλά είμαι σίγουρος ότι θα υπάρξει. Αυτό φυσικά είναι πολύ ατυχές καθώς ο τομέας του τουρισμού βρίσκεται σε προσπάθεια ανάκαμψης από την κρίση της πανδημίας. Όσον αφορά στις κυβερνητικές πολιτικές, πρέπει να βρεθούν τρόποι να στηριχθούν οι τομείς που θα πληγούν περισσότερο από τις κυρώσεις, είτε με ένα πιο ευέλικτο καθεστώς κρατικών ενισχύσεων είτε με ανακατανομή μέρους των χρημάτων από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Αντιμετωπίζουμε μία από τις μεγαλύτερες προσφυγικές κρίσεις αυτού του αιώνα. Ποια είναι η στάση σας σε αυτό το θέμα;
Πρώτον, είμαι φυσικά βαθιά λυπημένος για τα δεινά που έχει προκαλέσει αυτός ο περιττός πόλεμος. Δεύτερον, με λυπεί πολύ το γεγονός ότι εξακολουθούμε να είμαστε πολύ κακώς προετοιμασμένοι ως Ευρωπαίοι. Μετά την τελευταία προσφυγική κρίση, είχαμε τη φιλοδοξία να μεταρρυθμίσουμε το σύστημα ασύλου και το σύστημα διανομής αιτήσεων. Κάτι που θα ήταν πολύ χρήσιμο τώρα, αλλά τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα θα πρέπει να αντέξουμε χωρίς αυτό. Ελπίζω ότι αυτή η κρίση θα χρησιμεύσει τουλάχιστον ως ώθηση σε ορισμένα από τα κράτη μέλη της ΕΕ της Ανατολικής Ευρώπης να επανεξετάσουν τη στάση τους στο προσφυγικό ζήτημα και ίσως τελικά να καταλήξουν σε μια ευρωπαϊκή συμφωνία.
Η Ελλάδα φαίνεται να κερδίζει έδαφος στον επενδυτικό χάρτη, καταγράφοντας σημαντικό άλμα στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Ποιους τομείς θεωρείτε ελκυστικούς;
Αυτά είναι πράγματι πολύ καλά νέα και αποδεικνύουν ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει διαχειριστεί σωστά την προσπάθεια ανάκαμψης. Όπως γνωρίζετε, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ορίσει τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ψηφιακή επανάσταση ως δύο από τις μεγαλύτερες τάσεις των επόμενων ετών και η ελληνική κυβέρνηση έχει σημειώσει καλή πρόοδο στο να θέσει αυτούς τους τομείς στο επίκεντρο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης. Επομένως, πιστεύω ότι αυτοί είναι πολύ ελκυστικοί τομείς για επενδύσεις.
*Ο Μάρκους Φέρμπερ είναι Γερμανός πολιτικός, ευρωβουλευτής μέλος της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και πρόεδρος του think tank, Hanns Seidel. Ο κ. Φέρμπερ θα συμμετέχει ως ομιλητής στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, που θα πραγματοποιηθεί στις 6-9 Απριλίου στους Δελφούς.
