«Ίσως δεν ήταν το πρώτο-πρώτο, αλλά ήμουν στις αρχές της εφηβείας μου, όταν διάβασα τη βιογραφία της μαντάμ Κιουρί. Η προσωπικότητά της και το πάθος της να βοηθήσει την ανθρωπότητα μέσα από την επιστήμη της με συγκλόνισαν. Ήθελα κι εγώ να βοηθήσω τον κόσμο.»
Η Μαριέττα Πεπελάση, συγγραφέας, ποιήτρια αλλά και μουσικός και ζωγράφος, πρωτίστως όμως ψυχαναλύτρια, ανοίγει στο Liberal τα μυστικά της γραφής της. Πότε πρωτόγραψε και γιατί, ποιες είναι συνήθως οι ιστορίες, οι ήρωες και οι ηρωίδες της, και περισσότερο απ’ όλα οι εμμονές της:
«Με απασχολεί το θέμα της σχέσης μάνας-κόρης. Η γυναίκα για μένα είναι η μεγάλη θεά των πάντων, η μητέρα του κόσμου. Είναι ένα θέμα που ακόμη έχει υλικό να μου δώσει. Ναι, είναι ένα αίνιγμα που θα προσπαθήσει η κόρη να λύσει, κάτι δύσκολο και αινιγματικό, γιατί η ταύτισή της με τη μάνα είναι σχέση αγάπης και μίσους και μέσα από αυτή τη σύγκρουση και ενοχή θα διαπλάσει τον εαυτό της, τα παιδιά της, τη σχέση της με τον σύντροφό της, τη σχέση με την κοινωνία», η Μαριέττα Πεπελάση θα μας αποκαλύψει.
Και όσο για την ιστορία, «Η ιστορία γεννιέται, μάλλον συλλαμβάνεται, σαν ιδέα κάποια στιγμή, και έπειτα ζούμε παρέα για κάποιο διάστημα. Όταν, όμως, έρθει η στιγμή της γέννας, κόβεται ο ομφάλιος λώρος και αρχίζει το γράψιμο της ιστορίας, δηλαδή αναπτύσσεται σαν να είναι ένα παιδί».
Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα
- Κυρία Πεπελάση, υπάρχει τελετουργία γραφής [συγκεκριμένος χώρος, χρόνος, συνήθειες] ή παντού μπορείτε να γράψετε εσείς;
Όχι, δεν έχω τελετουργίες γραφής. Όταν με κυνηγάει το θέμα, οι ιστορίες των χαρακτήρων και των ηρώων μου, τρέχω να τα προλάβω και αυτό γίνεται παντού. Τις διορθώσεις, όμως, τις κάνω σε κλειστό χώρο και με ησυχία, γιατί εκεί πρέπει να δουλέψει η λογική μου και μόνο έτσι μπορώ να συγκεντρωθώ.
- Για να ξεκινήσετε μια ιστορία, χρειάζεστε πλάνο, να ξέρετε και την αρχή και το τέλος της, ή αρκούν μια εικόνα ή η αρχική φράση;
Η ιστορία γεννιέται, μάλλον συλλαμβάνεται, σαν ιδέα κάποια στιγμή, και έπειτα ζούμε παρέα για κάποιο διάστημα. Όταν, όμως, έρθει η στιγμή της γέννας, κόβεται ο ομφάλιος λώρος και αρχίζει το γράψιμο της ιστορίας, δηλαδή αναπτύσσεται σαν να είναι ένα παιδί.
- Ποιο βιβλίο σας γράφτηκε με πιο παράξενο και αλλόκοτο τρόπο;
Το πρώτο-πρώτο βιβλίο μου με ποιήματα που έγραφα κρυφά από τους γονείς μου, όταν έλειπαν από το σπίτι, ή νύχτα στο κρεβάτι μου με φακό. Τίτλος; «Για μια γαλήνη με πολύ αγώνα». Ηλικία; 16 ετών.
- Υπάρχουν συγγραφικές εμμονές; Θέματα στα οποία επανέρχεστε, τεχνικές που χρησιμοποιείτε και ξαναχρησιμοποιείτε, γρίφους κι αινίγματα που προσπαθείτε μια ζωή γράφοντας να επιλύσετε;
Με απασχολεί το θέμα της σχέσης μάνας-κόρης. Η γυναίκα για μένα είναι η μεγάλη θεά των πάντων, η μητέρα του κόσμου. Είναι ένα θέμα που ακόμη έχει υλικό να μου δώσει. Ναι, είναι ένα αίνιγμα που θα προσπαθήσει η κόρη να λύσει, κάτι δύσκολο και αινιγματικό, γιατί η ταύτισή της με τη μάνα είναι σχέση αγάπης και μίσους και μέσα από αυτή τη σύγκρουση και ενοχή θα διαπλάσει τον εαυτό της, τα παιδιά της, τη σχέση της με τον σύντροφό της, τη σχέση με την κοινωνία.
- Τι πρέπει να έχει μια ιστορία για να γίνει ιστορία σας;
Να έχει μία απρόβλεπτη δυναμική στην εξέλιξη των χαρακτήρων. Νομίζουμε πως έχουμε τον έλεγχο της ζωής μας, όμως δεν είναι έτσι. Κάτι γίνεται, μα κι αν δεν γίνεται, το δημιουργώ και τα πάντα ανατρέπονται. Τι θα κάνουν οι ήρωές μου; Πώς θα αντιδράσουν; Πώς θα εξελιχθούν; Πώς θα συγκρουστούν με την ιστορία τους; Πώς, πώς… Αλήθεια είναι πολλά τα πώς και τα γιατί στην εξέλιξη της ζωής μας.
- Ένας ήρωας ή μια ηρωίδα για να γίνει ήρωάς σας ή ηρωίδα σας;
Να έχει μία κρυφή δύναμη και γενναιότητα που μέσα από την ιστορία του θα ξεπεταχθεί και θα ανθίσει. Αυτό θα είναι για το καλό του χαρακτήρα, όμως δεν ξέρουμε πώς η εξέλιξή του θα επηρεάσει τους άλλους χαρακτήρες της ιστορίας.
- Ποιος ήρωας ή ποια ηρωίδα σας έφτασαν ως εσάς με τον πιο αλλόκοτο τρόπο;
Ήρθε βλέποντας έναν τοίχο! Αυτά τα σημαδάκια -μπιρμπίλια τα λέω εγώ- από παιδί με έκαναν να δημιουργώ φανταστικές ιστορίες μέχρι να αποκοιμηθώ με το λιγοστό φως του δωματίου το βράδυ.
- Το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε και σας εντυπωσίασε;
Ίσως δεν ήταν το πρώτο-πρώτο, αλλά ήμουν στις αρχές της εφηβείας μου, όταν διάβασα τη βιογραφία της μαντάμ Κιουρί. Η προσωπικότητά της και το πάθος της να βοηθήσει την ανθρωπότητα μέσα από την επιστήμη της με συγκλόνισαν. Ήθελα κι εγώ να βοηθήσω τον κόσμο.
- Υπάρχει βιβλίο που μπορείτε να πείτε ότι σας άλλαξε τη ζωή ή βιβλίο στο οποίο συχνά επιστρέφετε;
Ναι, τα «Γράμματα σε έναν νέο ποιητή» του Ράινερ Μαρία Ρίλκε. Το είχα κάτι σαν ευαγγέλιο, κοιμόμουν με αυτό κάτω από το μαξιλάρι μου. Το έχω αγοράσει πολλές φορές, γιατί το χάριζα σε αγαπημένους φίλους. Και τώρα πάλι πρέπει να το αγοράσω. Από την επιρροή της μαντάμ Κιουρί, εγώ χάριζα βιβλία!
- Αγαπημένοι σας συγγραφείς και ποιητές;
Συγγραφείς: Νίκος Καζαντζάκης, Όσκαρ Ουάιλντ, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Ποιητές: Ράινερ Μαρία Ρίλκε, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Κ. Π. Καβάφης.
- Κατά την διαδικασία της συγγραφής, ακούτε μουσική, έχετε ανάγκη από απόλυτη σιωπή, διαβάζετε άλλα βιβλία ή ποιητές, καταφεύγετε σε εικαστικά έργα;
Άλλοτε ακούω μουσική, άλλοτε αναζητώ τη σιωπή. Μου αρέσει να βρίσκομαι κοντά σε θάλασσα και να κάνω περιπάτους στην παραλία ή μπορεί και να καθίσω στα βράχια, να ακούω και να συνομιλώ με τα κύματα. Άλλοτε πηγαίνω στον τόπο που θέλω να αναφερθώ και κρατώ σημειώσεις. Και άλλοτε να μοιράζομαι κάτι που έχω γράψει με αγαπημένο άνθρωπο στο τηλέφωνο.
- Να αναφερθούμε σε εκείνο που γράφετε σήμερα;
Τώρα δεν γράφω, ζωγραφίζω όμως. Μετά το τελευταίο βιβλίο μου «Εννιά μικρές ιστορίες για το φως και το σκοτάδι», επειδή πονούσε η ψυχή μου για τα πάθη των ανθρώπων όταν το έγραφα, τώρα θέλω να της χαρίσω χρώματα και φως, την ομορφιά της θάλασσας, του ουρανού και της γης.
[Το εργαστήρι του συγγραφέα]
