Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα δεχθούν το ελληνικό αίτημα για μείωση του στόχου στα πλεονάσματα μόνο όταν δουν βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας σε τομείς όπως φορολογία, δημόσια διοίκηση, μείωση της γραφειοκρατίας, δικαιοσύνη, ταχύτητα στην υλοποίηση επενδύσεων, δηλώνει στο Liberal.gr, ο καθηγητής χρηματοοικονομικής του Montpellier Business School, Μάνθος Ντελής, προσθέτοντας ότι το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τους ξένους επενδυτές.
«Δεν δεν θα έρθουν από την μια ημέρα στην άλλη, χρειάζεται να δουν τα λόγια να γίνονται πράξεις», σημειώνει ο κ. Ντελής, τονίζοντας ότι η παγκοσμιοποίηση έχει εντείνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των χωρών, ιδιαίτερα για άμεσες ξένες επενδύσεις. Το μήνυμα του είναι ότι η κυβέρνηση πρέπει να κινηθεί πολύ γρήγορα, διαφορετικά αν στο πρώτο εξάμηνο δεν υλοποιηθεί μεγάλο μέρος των θεσμικών αλλαγών, τότε αυτή θα χάσει το πολιτικό της κεφάλαιο και θα είναι πιο επιρρεπής σε εξωτερικές πιέσεις. Στον αντίποδα, η γρήγορη υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων θα αποδυναμώσει περαιτέρω τις μικροπολιτικές λογικές των ομάδων συμφερόντων διότι τα καλά αποτελέσματα θα έρθουν πιο γρήγορα.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη:
- Σύμφωνα με τον Χρ. Σταϊκούρα η κυβέρνηση συζητά ήδη με τους εταίρους για μείωση κάτω του 3,5% του ΑΕΠ των στόχων ως προς τα πλεονάσματα, από το 2020 και μετά. Εκτιμάτε ότι έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για να γίνει δεκτό το ελληνικό αίτημα;
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις γνωρίζουν πλέον πολύ καλά τις θεσμικές ανεπάρκειες της ελληνικής οικονομίας, όπως αυτές άλλωστε καταδεικνύονται σε μια σειρά από δείκτες (π.χ., Παγκόσμια Τράπεζα, Heritage Foundation, κλπ). Περιμένουν δηλαδή τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας σε τομείς όπως η φορολογία, η δημόσια διοίκηση, η μείωση της γραφειοκρατίας, η δικαιοσύνη (ιδιαίτερα στην ταχύτητα λήψης αποφάσεων, π.χ. κωλυσιεργία ΣτΕ στις μεγάλες επενδύσεις), κ.α. Υπό το πρίσμα του ότι οι εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις δε χάνουν ευκαιρία για παροχολογία, ιδιαίτερα όταν τα πλεονάσματα υπερβαίνουν τους στόχους ή εξυπηρετούνται τα μικροπολιτικά τους συμφέροντα, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δε θα διευκολύνουν περαιτέρω την κυβέρνηση τουλάχιστον μέχρις ότου αποκατασταθεί αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης. Ας μην ξεχνάμε ότι το μεγαλύτερο κομμάτι του ελληνικού χρέους ανήκει στους ευρωπαϊκούς θεσμούς (δάνεια του μηχανισμού στήριξης).
- Το ελληνικό κόστος δανεισμού έχει σημειώσει μεγάλη αποκλιμάκωση, και oι αγορές πιστεύουν ότι οι μεταρρυθμίσεις θα προσελκύσουν ξένους επενδυτές. Ποιο είναι όμως το καθοριστικό εκείνο στοιχείο που θα ξαναβάλει την Ελλάδα στο επενδυτικό τους ραντάρ;
Τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων έχουν μειωθεί διότι αφενός απομακρύνθηκε οριστικά ο κίνδυνος του Grexit και αφετέρου γιατί σταδιακά από το 2017 και μετά επικρατούν σχετικά φιλοεπενδυτικές λογικές. Αναμένω ότι, τουλάχιστον με βάσει τις προγραμματικές θέσεις της νέας κυβέρνησης και τη σταδιακή υλοποίησή τους, τα επιτόκια θα μειωθούν κι άλλο. Το ζήτημα είναι ουσιώδες γιατί θα μειωθεί σημαντικά και το κόστος δανεισμού των ελληνικών επιχειρήσεων αλλά και θα αυξηθεί η ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών. Θυμίζω ότι χωρίς εύρωστο τραπεζικό σύστημα, ουσιαστική ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς σε μια οικονομία με πολλές μικρές επιχειρήσεις όπως η Ελληνική δεν μπορεί να υπάρξει. Αλλά, όπως οι εταίροι της Ελλάδας περιμένουν να δουν την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, έτσι και οι ξένοι επενδυτές δεν θα έρθουν από την μια ημέρα στην άλλη. Χρειάζεται να δουν τα λόγια να γίνονται πράξεις.
- Το ρωτώ γιατί οι μεταρρυθμίσεις παίρνουν χρόνο για να αποδώσουν, καθώς επίσης γιατί ταυτόχρονα με την Ελλάδα, φιλοεπενδυτικό σήμα στέλνουν και οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης, όπως εκείνες της γειτονικής Αν.Ευρώπης…
Πράγματι η παγκοσμιοποίηση έχει εντείνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των χωρών, ιδιαίτερα για άμεσες ξένες επενδύσεις. Η Ελλάδα όμως έχει τεράστια συγκριτικά πλεονεκτήματα σε τομείς όπως ο τουρισμός, η ναυτιλία, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η αγροτική οικονομία και επαγγέλματα υψηλού ανθρώπινου κεφαλαίου. Δεν μπορώ να καταλάβω λχ γιατί η Ελλάδα δεν έχει γίνει η Φλόριντα της Ευρώπης (τόπος διαμονής των Ευρωπαίων συνταξιούχων), χώρα ιατρικού τουρισμού (όπου οι εξαιρετικοί Έλληνες γιατροί θα προσφέρουν πολύ φθηνότερα τις υπηρεσίες τους) ή γιατί οι πράσινοι ενεργειακοί μας πόροι δεν εντάσσονται στους κορυφαίους της Ευρώπης. Επίσης, τα ελληνικά πανεπιστήμια θα έπρεπε να προσφέρουν ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών ώστε να προσελκύουν φοιτητές από όλο τον κόσμο και να επαναπατρίσουν το μεγάλο επιστημονικό δυναμικό της χώρας. Αυτά δεν μπορεί να τα προσφέρει η Ανατολική Ευρώπη πολύ απλά διότι δεν τα διαθέτει.
- Η μεταρρυθμιστική ατζέντα της κυβέρνησης εκτείνεται από την δημόσια διοίκηση, και την κατάργηση του ασύλου έως την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου. Θα βρουν στήριξη όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις ή θα συναντήσουν αντιδράσεις;
Οι ομάδες συμφερόντων έχουν χάσει σημαντική από τη δύναμή τους κατά την περίοδο της κρίσης και η επιχειρηματολογία τους σε μεγάλο βαθμό έχει απαξιωθεί. Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι δε θα υπάρξουν αντιδράσεις τις οποίες δυστυχώς ο πολιτικός κόσμος έχει την τάση να λαμβάνει υπόψιν ακόμα και αν τελικά το πολιτικό όφελος που προκύπτει είναι μηδαμινό αν όχι αρνητικό. Νομίζω ότι αν η νέα κυβέρνηση δεν κινηθεί γρήγορα (πχ στο πρώτο εξάμηνο να υλοποιηθεί μεγάλο μέρος των θεσμικών μεταρρυθμίσεων) και αποφασιστικά θα χάσει το πολιτικό της κεφάλαιο και τότε θα είναι πιο επιρρεπής σε εξωτερικές πιέσεις. Άλλωστε, η γρήγορη υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων θα αποδυναμώσει περαιτέρω τις μικροπολιτικές λογικές των ομάδων συμφερόντων διότι τα καλά αποτελέσματα θα έρθουν πιο γρήγορα. Κλειδί σε αυτό το ζήτημα, όπως και σε πολλά άλλα, είναι η γρήγορη απονομή δικαιοσύνης, ιδιαίτερα σε οικονομικής φύσεως ζητήματα.
- Σας ρωτώ γιατί αργά ή γρήγορα η κυβέρνηση θα κληθεί να συγκρουσθεί όταν θα βρεθεί απέναντι σε ισχυρές μειοψηφίες που νοιώθουν ότι ξεβολεύονται και χάνουν προνόμια, σωστά; Τότε θα κριθεί και η αποφασιστικότητα της;
Θα σας δώσω ένα παράδειγμα από το χώρο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Το καλό πανεπιστήμιο στη σύγχρονη πραγματικότητα βγάζει υψηλής ποιότητας ανθρώπινο δυναμικό το οποίο απορροφάται άμεσα από υψηλής ποιότητας επιχειρήσεις. Αν η κυβέρνηση δεν προβεί σε αξιολόγηση των εκροών των πανεπιστημιακών τμημάτων (κυρίως του ερευνητικού έργου και απορρόφηση των αποφοίτων στην αγορά εργασίας) με παράλληλη πλήρη απελευθέρωση των λειτουργικών αποφάσεων των πανεπιστημίων (η οποία θα περιέλθει στο επιστημονικό προσωπικό) τότε καλό πανεπιστήμιο δεν μπορεί να υπάρξει. Προφανώς, αυτό σημαίνει σύγκρουση με κάποιους βολεμένους πανεπιστημιακούς, κακώς εννοούμενα φοιτητικά μπλοκ, αντιεξουσιαστές, κλπ. Λίγο-πολύ τα ίδια ισχύουν και στη δημόσια διοίκηση, στη δικαιοσύνη και στις ανεξάρτητες αρχές.
