Η Γαλλία συνεχίζει να ενεργεί ως μια υπεύθυνη ευρωπαϊκή δύναμη που κατανοεί τα γεωπολιτικά διακυβεύματα για το μέλλον της Ευρώπης. Αυτός που σώζει την τιμή της Ευρώπης είναι ο Πρόεδρος Μακρόν. Αλλά όσο το Βερολίνο αρνείται να δει κατάματα το «πρόβλημα Τουρκία», επειδή έχει τα δικά του συμφέροντα, η ΕΕ δεν πρόκειται να αλλάξει στάση, σημειώνει ο Μάνος Καραγιάννης από το King’s College London.
Ο αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Αμυντικών Σπουδών θεωρεί ότι το Orus Reis θα πάει και δυτικά του 28ου μεσημβρινού, ότι η Τουρκία δεν θα σταματήσει και ότι αυτό θα συμβεί μόνο όταν θα αρχίσει να πληρώνει ένα δυσανάλογο κόστος για την επιθετική της συμπεριφορά.
Σχετικά με την σημερινή επίσκεψη Λαβρόφ, απαντά ότι η ρωσική ηγεσία κάνει ένα διπλωματικό άνοιγμα στην Αθήνα για να υπάρχει ένα αντίβαρο στη σχέση της με το καθεστώς Ερντογάν και ότι αυτό η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να το εκμεταλλευτεί. Εξάλλου, εκτιμά ότι ο πόλεμος στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και η ανάμιξη της Τουρκίας θα υπονομεύσει μεσοπρόθεσμα την συνεργασία Μόσχας-Άγκυρας.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Αν σας ζητούσα μια πρόβλεψη για τις από εδώ και πέρα εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά, ποια θα ήταν αυτή;
Είναι φανερό ότι η Άγκυρα δεν επιθυμεί την εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων και επιδιώκει τη δημιουργία τετελεσμένων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Η τουρκική στάση δεν επιδέχεται διαφορετικών ερμηνειών, αφού μέρα με τη μέρα υπονομεύουν την ελληνική κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Δεν βλέπω κάτι που να με κάνει αισιόδοξο. Έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα, το τουρκικό σκάφος είναι πιθανόν να πάει και δυτικά του 28ου μεσημβρινού. Αυτή τη στιγμή δεν είναι ξεκάθαρο τι θα πράξει η ελληνική κυβέρνηση σε αυτή την περίπτωση. Η Τουρκία θα σταματήσει όταν θα αρχίσει να πληρώνει ένα δυσανάλογο κόστος για την επιθετική της συμπεριφορά.
- Οι σχέσεις Γαλλίας - Τουρκίας δείχνουν πιο τεταμένες παρά ποτέ. Σε τι βαθμό αυτό είναι ικανό να αλλάξει τις ισορροπίες και να αναγκάσει το Βερολίνο να αναθεωρήσει την στάση του έναντι της Τουρκίας;
Η Γαλλία ενεργεί ως μια υπεύθυνη ευρωπαϊκή δύναμη που κατανοεί τα γεωπολιτικά διακυβεύματα για το μέλλον της Ευρώπης. Ο Πρόεδρος Μακρόν σώζει την τιμή της Ευρώπης απέναντι σε μια αυταρχική ηγεσία που ονειρεύεται αυτοκρατορίες και χαλιφάτα. Για να είμαι ειλικρινής όμως, δεν βλέπω η ΕΕ να αλλάζει στάση όσο η Γερμανία και οι σύμμαχοι της αρνούνται να δουν το πρόβλημα κατάματα. Σε κάποιο βαθμό είναι κατανοητό η κάθε χώρα να προωθεί τα δικά της συμφέροντα. Ωστόσο, η ευμενής ουδετερότητα της Γερμανίας προς την Τουρκία υπονομεύει την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και ενισχύει τον ευρωσκεπτικισμό. Κοιτάξτε τι συμβαίνει με τις πωλήσεις γερμανικών όπλων προς την Τουρκία. Είναι δυνατόν να πουλάνε οπλικά συστήματα σε μια χώρα που αύριο μπορεί να τα χρησιμοποιήσει εναντίον μας; Η εγωιστική συμπεριφορά της Γερμανίας αντίκειται στις ευρωπαϊκές αξίες και συμφέροντα.
- Σήμερα έρχεται στην Αθήνα ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σ. Λαβρόφ. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις;
Οι σχέσεις Αθήνας-Μόσχας είναι σε απαράδεκτα χαμηλό επίπεδο με ευθύνες όλων των ελληνικών κυβερνήσεων μετά το 2009. Δεν λέει κανείς ότι πρέπει να αλλάξει ο γεωπολιτικός προσανατολισμός της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Η Ελλάδα έχει διαλέξει στρατόπεδο από το 1830, αλλά δεν είναι δυνατόν να αγνοούμε συστηματικά τη ρωσική άποψη στα περιφερειακά δρώμενα. Ξέρετε για τους Ρώσους, η ελληνική στάση είναι ακατανόητη. Το Κρεμλίνο γνωρίζει καλά ότι η Αθήνα έχει κάνει τις επιλογές της εδώ και δεκαετίες και δεν τρέφει αυταπάτες. Η Ρωσία ανέχεται την Τουρκία διότι νιώθει απειλή από το ΝΑΤΟ. Ωστόσο, η σύγκλιση των ρωσικών και τουρκικών συμφερόντων είναι μια αφύσικη εξέλιξη. Ο πόλεμος στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και η ανάμιξη της Τουρκίας θα υπονομεύσει μεσοπρόθεσμα τη συνεργασία ανάμεσα σε Μόσχα και Άγκυρα. Η ρωσική ηγεσία κάνει ένα διπλωματικό άνοιγμα στην Αθήνα για να υπάρχει ένα αντίβαρο στη σχέση της με το καθεστώς Ερντογάν. Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να το εκμεταλλευτεί.
Και η κυβέρνηση; Έχει κάνει ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατό ή υπάρχει κάτι ακόμη που πρέπει να κάνει;
Αυτό είναι μεγάλη κουβέντα για να την πει κανείς. Η κυβέρνηση πιστώνεται ορισμένες στρατηγικές κινήσεις, όπως η σύσφιξη των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία (αποστολή αντιβαλλιστικών πυραύλων Patriot) και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (διοργάνωση στρατιωτικών ασκήσεων στην Κρήτη). Επίσης, η σύμπλευση με τη Γαλλία και η εμβάθυνση της ελληνοαμερικανικής στρατιωτικής συνεργασίας είναι εθνικές επιτυχίες που ενδυναμώνουν τη θέση μας στο περιφερειακό σύστημα ασφαλείας.
Από την άλλη, η Αθήνα εξακολουθεί να παρακολουθεί αμήχανα τις εξελίξεις στη Λιβύη και αδυνατεί να παρέμβει με οποιοδήποτε τρόπο σε μια χώρα που κάποτε είχε πολύ στενές σχέσεις με την Ελλάδα. Επίσης, στα μείον της κυβέρνησης είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος για τη θεσμική θωράκιση του ελληνικού συστήματος ασφαλείας, όπως δείχνει και η μη σύσταση Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι δεν φαίνεται να υπάρχει συγκροτημένη στρατηγική αντιμετώπισης της τουρκικής απειλής. Η Τουρκία ακόμα θεωρείται ένας δύστροπος γείτονας που κάποια στιγμή θα διαπραγματευτεί αυτά που εμείς επιθυμούμε, δηλαδή τα όρια της υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Πολύ φοβάμαι ότι αυτό δεν πρόκειται να γίνει.
* Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Αμυντικών Σπουδών του King’s College London και στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
