Του Ανδρέα Ζαμπούκα
«Ο Ιάκωβος κι ο αφέντης του» είναι ένα θεατρικό έργο του Μίλαν Κούντερα βασισμένο σε μία νουβέλα του Ντιντερό. Είναι η αφορμή που ένας μαθητής Λυκείου ο Εμανουέλ Μακρόν ερωτεύτηκε την καθηγήτρια των Γαλλικών η οποία είχε την επιμέλεια της μαθητικής παράστασης. Και επειδή η ιστορία δεν είναι τίποτε άλλο από μία σειρά νομοτελειακών συμπτώσεων, η καριέρα του φιλοσόφου, τεχνοκράτη, επενδυτή και νυν πολιτικού ίσως να οφείλεται σ΄αυτή την τυχαία ερωτική «ανάφλεξη» που καθόρισε προφανώς την αλματώδη ιδιοσυγκρασία του. Γιατί ποιος αρνείται ότι κάθε σπουδαίος άνδρας είναι δημιούργημα μιας «ώριμης» γυναίκας και μάλιστα, όταν αυτή είναι 20 χρόνια μεγαλύτερή του;
Οι χθεσινές εκλογές στην Γαλλία αλλά και ο μοιραίος πρόωρος αποκλεισμός του Φιγιόν ως φαβορί για την προεδρία, δείχνουν πολλά για το μέλλον της Ευρώπης.
Μια πρώτη εκτίμηση του αποτελέσματος δείχνει ότι οι πλειοψηφίες δεν έχουν χάσει την λογική τους. Μπορεί να αισθάνονται προδομένες από τις ελίτ, τα πολιτικά συστήματα και την ταυτότητα μιας υποκριτικής Ευρώπης αλλά δεν σκοπεύουν να αυτοκτονήσουν για να διαμαρτυρηθούν. Αντίθετα, στηρίζουν κάθε νέα προσπάθεια που υπόσχεται μία ελπίδα κατάφασης στα προβλήματά τους. Και αν τα εκλογικά συστήματα ήταν διαφορετικά ούτε και η Λεπέν θα μπορούσε να αναδειχθεί μέσα από μία ταλαιπωρημένη από την διαχρονική ροή μεταναστών, γαλλική κοινωνία.
Το σημαντικότερο ίσως με την περίπτωση Μακρόν είναι ότι συγκεντρώνει πολλά ενθαρρυντικά χαρακτηριστικά ως προσωπικότητα και ως «επενδυτικό» πολιτικό κεφάλαιο. Καταρχάς, δεν έχει παρελθόν στην πολιτική ελίτ της Γαλλίας, η οποία έχει στηρίξει φανατικά έναν από τους πιο διεφθαρμένους κρατισμούς στην Ευρώπη. Επιπλέον, είναι μία σπάνια περίπτωση ανθρώπου που συνδυάζει βαθιά θεωρητική μόρφωση – έχει σπουδάσει φιλοσοφία- και τεχνοκρατική αντίληψη- αποδείχθηκε δεινός επενδυτής στο τραπεζικό σύστημα, κάνοντας και ο ίδιος περιουσία από τις επιλογές του!
Ένα άλλο εξίσου ενθαρρυντικό πλεονέκτημα για την Γαλλία και την Ευρώπη είναι ότι για πρώτη φορά, μετά τον Μιτεράν, εμφανίζεται στο κατώφλι της γαλλικής προεδρίας ένας γνήσιος φεντεραλιστής πολιτικός και μάλιστα φιλελεύθερος. Ας μην ξεχνάμε ότι το αντίπαλο δέος της Γερμανίας και ο μεγάλος οδηγός του Νότου είναι η Γαλλία. Και προφανώς, ο Μακρόν δεν θυμίζει σε τίποτα ούτε τον φοβισμένο Ολάντ ούτε και τον «ναπολεόντειο» Σαρκοζί.
Μετά τις ολλανδικές εκλογές και οι Γάλλοι ανοίγουν έναν μεγαλύτερο δρόμο για μία φιλελεύθερη Ευρώπη. Μπορεί οι κοινωνίες της να δοκιμάζονται από έναν αδέξιο καπιταλισμό αλλά η λύση δεν βρίσκεται ούτε στον εθνικισμό ούτε στον ταυτοτισμό ούτε και στην ανερμάτιστη Αριστερά που δεν ξέρει τι θέλει. Αν ακούσει κανείς τον πιο εμβληματικό Ευρωπαίο των τελευταίων ετών, τον Guy Verhofstadt θα εντοπίσει στον λόγο πιο δυναμική και ουσιαστική διαμαρτυρία για την Ευρωπαϊκή Ένωση από αυτή της συμπλεγματικής αντίδρασης των απανταχού Αριστερών. Πρόκειται όμως, για έναν λόγο προτάσεων και όχι επαναστατικής υστερίας που δεν περιέχει κανένα σχέδιο και προοπτική για το μέλλον.
Και τέλος πάντων, ο κόσμος δεν ήταν ποτέ στατικός. Ανέκαθεν, η ανθρωπότητα προχωρούσε μέσα από τον προαιώνιο πόλεμο μεταξύ δράσης-αντίδρασης. Αλλά και ποτέ η Ευρώπη δεν ήταν τόσο δυνατή και τόσο ευημερούσα όσο σήμερα.
Μπορεί και πρέπει να αλλάξει προς το καλύτερο, εξασφαλίζοντας στις επόμενες γενιές ακόμα μεγαλύτερη ασφάλεια. Κι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί κάτω από την καθοδήγηση της Λεπέν, του Μελανσόν, του Ιγγλέσιας, του Ορμπάν και του Τσίπρα. Όλοι αυτοί είναι καρκινικά συμπτώματα της εποχής που οι μειοψηφίες τους προσεγγίζουν την ώρα του θυμού και της αγανάκτησης. Αργά ή γρήγορα, η ιστορία τους στέλνει στον αγύριστο, εξασφαλίζοντας για αυτούς, μόνο μια πικρή ή κωμική μνεία στο περιθώριο του γκρίζου των εποχών της…
