Της Λίνας Παπαδάκη
Eίναι λογικό να θεωρεί ο Κώστας Καζάκος προδότες τους νέους που φεύγουν στο εξωτερικό. Στα καθεστώτα που θαύμαζε θα τους συνελάμβαναν την ώρα που θα περνούσαν τα σύνορα. Οι χώρες για αυτούς τους ανθρώπους είναι μεσαιωνικά κάστρα και όλη η ζωή βρίσκεται στη γειτονιά που σε έριξε η μοίρα σου.
Συνεπής πάντως ο ίδιος, ποτέ δεν άφησε την ασφαλή αγκαλιά του επαγγελματικού του στερεώματος, ποτέ δεν πρόδωσε τον τόπο του με φυγές από τον συρμό- δραματικές , αισθηματικές ταινίες στην Ελλάδα του ΄60, ηρωικές, σύμφωνες με την αισθητική της χούντας αργότερα, αριστερό θέατρο στη Μεταπολίτευση, στρατευμένη τέχνη και πολιτική, μόνο το «Μεγάλο μας Τσίρκο» ήταν πραγματική δραπέτευση.
Με τόσο μακρά διαδρομή πίσω του και όντας πραγματικό καλλιτεχνικό μέγεθος, είναι περίεργο πώς ακόμα έχει τους λόγους του να κάνει τέχνη με επιδοτήσεις, με χρήματα δηλαδή φορολογουμένων που πολλοί παρεμπιπτόντως είναι οικογένειες προδοτών. Αν αυτός ο μεγάλος καλλιτέχνης με την πανελλήνια καταξίωση δεν είναι σε θέση να εργαστεί σε συνθήκες ελεύθερης αγοράς, πώς ζητά από τους νέους να μείνουν εδώ να κυνηγήσουν τη μοίρα τους;
Το ξέρω, τη συνταγή την έχει υπόψη του, όλοι να βρούν δουλειά σε επιδοτούμενες θέσεις, μόνο που και ο ίδιος γνωρίζει ότι το καθεστώς που δίνει τέτοιες δουλειές δεν υπάρχει πια σχεδόν πουθενά, για αυτό και εκείνος αγωνίζεται να το επαναφέρει. Στον ιδανικό κομμουνιστικό κόσμο (του) όλοι θα επιδοτούνται και κανείς δεν θα φεύγει, φυσικά είτε θέλει είτε δε θέλει. Για αυτό και τελικά κακώς ξενίζει η άποψη του ανδρός, συνεπής είναι και τώρα, και ας μην ασχοληθούμε άλλο.
Εγώ θέλω να μείνω λίγο στη γενικότερη θλίψη για τα παιδιά που φεύγουν στο εξωτερικό. Μπορεί να είναι και χαρά και αίσθημα περηφάνειας με μια δεύτερη ανάγνωση. Είναι η πρώτη φορά που το κύμα φυγής δεν αφορά κυρίως ανειδίκευτο εργατικό δυναμικό όπως συνέβαινε στις αρχές του αιώνα προς τις Ηνωμένες Πολιτείες ή μεταπολεμικά προς την Γερμανία και Αυστραλία, φαινόμενα που υποθέτω ο Κώστας Καζάκος θα τιμούσε με σεβασμό. Τα παιδιά τώρα φεύγουν για να σπουδάσουν η να προσφέρουν εξειδικευμένες επιστημονικές γνώσεις σε προηγμένες χώρες της Ευρώπης ή της Αμερικανικής Ηπείρου και αυτό θα έπρεπε να είναι μια γερή δόση εθνικής αυτοπεποίθησης και αισιοδοξίας και για το δικό μας μέλλον.
Το μυαλό είναι η μόνη πραγματική αξία που είναι ζητούμενη έξω από τα σύνορα της χώρας και αυτό συμβαίνει σε μεγαλύτερη κλίμακα από ποτέ στο παρεθόν. Αν δε αναλογισθεί κανείς ότι οι νέοι μας πάνε σε χώρες με πληθυσμούς πολλών δεκάδων εκατομμυρίων και άρα υψηλού ανταγωνισμού, καταλαβαίνει ευκολότερα το μέγεθος της νίκης τους.
Όχι λοιπόν προδότες, κύριε Καζάκο, αλλά πρεσβευτές της καλής Ελλάδας είναι αυτά τα παιδιά. Πρόκειται για δύο γενιές με ανοιχτούς ορίζοντες που βρήκαν τη δύναμη να ξεφύγουν από τα στενά όρια της χώρας και να μετρήσουν τις δυνάμεις τους σε σκληρά, μη επιδοτούμενα περιβάλλοντα. Και πρέπει να ευχόμαστε να φεύγουν έξω οι νέοι μας. Να σπουδάζουν, να εργάζονται να δημιουργούν και να διακρίνονται- είναι και για το δικό τους και για το δικό μας καλό.
Και απλώς να παρακαλάμε κάποια στιγμή να γυρίζουν πίσω για να μεταφέρουν και σε αυτήν τη χώρα τις γνώσεις, την εμπειρία και την ανοιχτή τους ματιά. Και να ελπίζουμε ότι αυτή η πατρίδα δεν θα τους ξαναδιώξει. Γιατί αυτή είναι που στην πραγματικότητα τους προδίδει και όχι εκείνοι τη χώρα τους.
