«Καμία μουσική, όχι. Το γράψιμο είναι 50% αποφυγή κάθε «θορύβου», κάθε απόσπασης της προσοχής, και 50% χειρωναξία. Δεν διαβάζω ποίηση, και δεν έχω ιδέα από εικαστικά (αν εξαιρέσουμε τα κόμικς). Βιβλία ναι, όπως διαβάζω πάντα, και όταν δεν γράφω. Αλλά με τον ίδιο τρόπο που βλέπω τηλεόραση, όχι για «βοήθημα». Από την άλλη, δεν μπορεί να σε επηρεάσει κάτι, ακόμη και αν το επιδίωκες που λέει ο λόγος. Όταν ξεκινάς το γράψιμο ενός μυθιστορήματος, είσαι ένας έτοιμος άνθρωπος, δεν θα σε αλλάξει κάτι τους επόμενους τρεις μήνες.»
Ο Κυριάκος Αθανασιάδης είναι ιδιαίτερη περίπτωση, συγγραφέα, πηγαίο χιούμορ, απίστευτη αφηγηματική άνεση, θα μπορούσε να κάνει λογοτεχνία και με τον τηλεφωνικό κατάλογο και δεν υπερβάλω. Στο λογοτεχνικό διάβα του, πολλά βιβλία διαφορετικού ύφους και είδους, εφηβικά που ξεχωρίζουν κι άλλα πολλά που έχουν κρυφτεί πίσω απ’ τα ψευδώνυμα.
Αλλά ας μην είμαστε μαρτυριάρηδες, ας αρκεστούμε σε ό,τι μας λέει, ανοίγοντας το λογοτεχνικό εργαστήρι του στο Liberal.gr, περί ηρώων, ηρωίδων, ιστοριών και συνθηκών. Βγάλαμε και είδηση για εκείνο το μυθιστόρημα που γράφεται ακόμα, είναι στο συρτάρι: Πρόκειται για «Το σίκουελ του "Κόκκινου μαντιλιού" που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο, που θα είναι η ιστορία της κόρης του πρωταγωνιστή του», μας είπε ο συγγραφέας.
Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα
- Υπάρχει τελετουργία γραφής (συγκεκριμένος χώρος, χρόνος, συνήθειες) ή παντού μπορείτε να γράψετε εσείς;
Προς Θεού, όχι, νομίζω ότι κανείς δεν μπορεί να γράψει παντού ή και πάντα, κανείς δεν μπορεί να γράφει «τυχαία» ή στο πόδι. Και οπωσδήποτε όχι στα καφέ, στα πάρκα ή στο λεωφορείο. Γράφω στο γραφείο μου, το πρωί. Συνήθειες «περίεργες», όχι, καμία. Αρκεί να έχει ησυχία.
- Για να ξεκινήσετε μια ιστορία, χρειάζεστε πλάνο, να ξέρετε και την αρχή και το τέλος της, ή αρκούν μια εικόνα ή η αρχική φράση;
Και πάλι, δεν μπορώ να φανταστώ κάποιον που να μην ξέρει το βιβλίο του από την αρχή μέχρι το τέλος πριν ξεκινήσει να το γράφει. Δεν γράφουμε για να ανακαλύψουμε κάτι — αυτό συμβαίνει με την ανάγνωση. Με το γράψιμο, όπως και με την αρχιτεκτονική, επισημοποιούμε κάτι που έχουμε ήδη στο μυαλό μας.
- Ποιο βιβλίο σας γράφτηκε με πιο παράξενο και αλλόκοτο τρόπο;
Παλιά, που νοίκιαζα γραφομηχανές. Πολύ παλιά, δηλαδή, τότε που παραδίδαμε δακτυλόγραφα στον εκδότη. Δεν είχα λεφτά για πάνω από μία εβδομάδα ενοίκιο κάποια στιγμή, οπότε δακτυλογραφούσα μανιωδώς μέρα και νύχτα για να προλάβω. Πρέπει να ήταν το «Δώδεκα», μυθιστόρημα του ’91.
- Υπάρχουν συγγραφικές εμμονές; Θέματα στα οποία επανέρχεστε, τεχνικές που χρησιμοποιείτε και ξαναχρησιμοποιείτε, γρίφους κι αινίγματα που προσπαθείτε μια ζωή γράφοντας να επιλύσετε;
Παλαιότερα, ναι: έγραψα αρκετά βιβλία με κεντρικό θέμα την «ενσάρκωση» ενός έργου τέχνης σε διάφορες παραλλαγές. Όχι πια. Πλέον, γράφω εντελώς διαφορετικές ιστορίες, ανάλογα με το προσωπείο που ενδύομαι κάθε φορά. Κανονικές ιστορίες.
- Τι πρέπει να έχει μια ιστορία για να γίνει ιστορία σας;
Διάφορα πράγματα πρέπει να έχει… Αν έπρεπε όμως να διαλέξω ένα, θα ήταν το να ξέρω εκ των προτέρων ότι αξίζει τα λεφτά της, τα λεφτά δηλαδή που πλήρωσε ο αναγνώστης για να την αγοράσει. Να πει, «Χαλάλι».
- Ένας ήρωας ή μια ηρωίδα για να γίνει ήρωάς σας ή ηρωίδα σας;
Βιαστικά, θα έλεγε ότι πρέπει απλώς να είναι 100% αληθινός, ειλικρινής, ακόμη και αν πρόκειται για φανταστικό, «μεταφυσικό» πρόσωπο. Αλλά δεν ισχύει αυτό, θα ήταν προσποίηση. Οι ήρωες πρέπει απλώς να κουμπώνουν καλά στην αφήγηση.
- Ποιος ήρωας ή ποια ηρωίδα σας έφτασαν ως εσάς με τον πιο αλλόκοτο τρόπο;
Δυστυχώς, δεν μου έχει συμβεί τίποτε αλλόκοτο…
- Το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε και σας εντυπωσίασε;
Το «Αν ο ήλιος πεθάνει» της Φαλάτσι.
- Υπάρχει βιβλίο που μπορείτε να πείτε ότι σας άλλαξε τη ζωή ή βιβλίο στο οποίο συχνά επιστρέφετε;
Δεν επιστρέφω σε παλιά βιβλία, φοβάμαι ότι δεν έχω καθόλου χρόνο, ή δεν έχω την πολυτέλεια, για κάτι τέτοιο. Κάθε μέρα εκδίδονται τόσα βιβλία, και κάποια από αυτά είναι γραμμένα ακριβώς για 'μένα. Θέλω να τα ψάχνω, έχω μανία με τα νέα μόνο βιβλία, ακόμη και αν διαβάζω ελάχιστα σε σχέση με όσα απλώς ξεφυλλίζω. Ακόμη κι αν δεν βρω ποτέ ανάμεσά τους κάτι που να με αναστατώσει όπως με αναστάτωναν στα δεκαπέντε και στα δεκαοχτώ μου και στα είκοσι οι συγγραφείς και τα βιβλία που ανακάλυπτα τότε, δεν με νοιάζει καθόλου. Αυτές οι αναστατώσεις άλλωστε είναι για τους νέους, για τα παιδιά. Δεν είμαι παλαιοντολόγος της ανάγνωσης, η ζωή είναι μικρή.
- Αγαπημένοι σας συγγραφείς και ποιητές;
Ποιητές δεν διαβάζω. Συγγραφείς… είναι πολλοί. Αλλά κυρίως μού αρέσουν οι μπεστσελερίστες που γράφουν μεγάλα, ωραία απλωμένα αφηγηματικά έργα — το πιο εύκολο παράδειγμα εδώ είναι ο Κινγκ, θαλερός και ακμαίος και σήμερα όσο στα νιάτα του. Εντάξει, έχω μιμηθεί τον Πόε όταν ήμουν μικρός, και έχω μεταφράσει Κάφκα πάλι σαν πιτσιρικάς, κι όλα αυτά —ήταν οι ήρωές μου, μαζί με καναδυό άλλους—, αλλά δεν τους θεωρώ ακόμα αγαπημένους-αγαπημένους. Πιο πολύ θα μου μιλήσει σήμερα, ενδεχομένως, ο Λούι Λ’ Αμούρ, αν τύχει να τον ξαναδιαβάσω. Ή ο Τσάντλερ. Γενικά μού αρέσουν, πάντως, βιβλία φαντασίας και τρόμου, στοιχεία που δεν μπορώ να χρησιμοποιώ στα δικά μου μυθιστορήματα —ή ίσως μόνο σε κάποια εφηβικά μυθιστορήματα που γράφω με διάφορα ψευδώνυμα—, και τα «σκληρά» νουάρ. Σπάνια διαβάζω πλέον literary fiction, «σοβαρή» λογοτεχνία, λογοτεχνία αξιώσεων ή όπως αλλιώς τη λένε.
- Κατά τη διαδικασία της συγγραφής, ακούτε μουσική, έχετε ανάγκη από απόλυτη σιωπή, διαβάζετε άλλα βιβλία ή ποιητές, καταφεύγετε σε εικαστικά έργα;
Καμία μουσική, όχι. Το γράψιμο είναι 50% αποφυγή κάθε «θορύβου», κάθε απόσπασης της προσοχής, και 50% χειρωναξία. Δεν διαβάζω ποίηση, και δεν έχω ιδέα από εικαστικά (αν εξαιρέσουμε τα κόμικς). Βιβλία ναι, όπως διαβάζω πάντα, και όταν δεν γράφω. Αλλά με τον ίδιο τρόπο που βλέπω τηλεόραση, όχι για «βοήθημα». Από την άλλη, δεν μπορεί να σε επηρεάσει κάτι, ακόμη και αν το επιδίωκες που λέει ο λόγος. Όταν ξεκινάς το γράψιμο ενός μυθιστορήματος, είσαι ένας έτοιμος άνθρωπος, δεν θα σε αλλάξει κάτι τους επόμενους τρεις μήνες.
- Να αναφερθούμε σε εκείνο που γράφετε σήμερα;
Το σίκουελ του «Κόκκινου μαντιλιού» που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο, που θα είναι η ιστορία της κόρης του πρωταγωνιστή του. Αλλά δεν έχω ξεκινήσει το καθαυτό γράψιμο ακόμη, θα χρειαστώ πολύ χρόνο για την έρευνα, κάτι στο οποίο δεν είμαι καλός.
[Το εργαστήρι του συγγραφέα]
