Του Χρήστου Μπουκώρου*
Μια σειρά διεθνών γεγονότων οδήγησαν την τελευταία διετία στην αναβάθμιση του γεωστρατηγικού ρόλου της Ελλάδας. Είναι ίσως η πρώτη φορά τις τελευταίες δεκαετίες που ο αμερικάνικος παράγοντας στρέφει τόσο έντονα την προσοχή του στη χώρα μας και ενδιαφέρεται σε τέτοιο βαθμό για στενότερη στρατιωτική συνεργασία. Είναι κυρίως, αλλά όχι μόνο, η αλλοπρόσαλλη πολιτική και τα ασταθή βήματα του Erdogan που δημιουργούν έντονο προβληματισμό τόσο στον αμερικάνικο παράγοντα, όσο και στο σύνολο της βορειοατλαντικής συμμαχίας. Η μετατόπιση του κέντρου βάρους του γεωστρατηγικού άξονα στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, από το Ιντσιρλίκ στη Σούδα, είναι γεγονός.
Με αυτές τις συγκυρίες συνέπεσε το ταξίδι του πρωθυπουργού, του υπουργού Εξωτερικών και του υπουργού Άμυνας της Ελλάδος στις Ηνωμένες Πολιτείες και η συνάντησή τους με τον Donald Trump. Λογικά, όλοι πίσω στην Ελλάδα περίμεναν μια συμφωνία που… θα τα σπάει. Έγκυροι παρατηρητές των γεωστρατηγικών και πολιτικών εξελίξεων της ευρύτερης περιοχής με αμηχανία και απογοήτευση πληροφορήθηκαν ότι το κυρίως μέρος της συμφωνίας αφορά τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών τύπου F-16 και μάλιστα επί αμερικάνικου εδάφους, με οικονομικό αντάλλαγμα 2,4 δισ. δολάρια. Ποσό αστρονομικό για τις σημερινές οικονομικές δυνατότητες της Ελλάδας. Το δεύτερο μέρος της συμφωνίας αφορά την αναβάθμιση της βάσης της Σούδας, ενδεχόμενο που δεν αφήνει αδιάφορα τα αμυντικά μας συμφέροντα, και επιπλέον πληροφορίες για δημιουργία νέας βάσης στη νότια Κρήτη ή και δημιουργία βάσης στο νησί της Καρπάθου. Σημαντικά όλα αυτά, στον βαθμό που θα υλοποιηθούν, αφού αποδεικνύουν όσα προαναφέρθηκαν περί μετατόπισης του κέντρου βάρους στον άξονα γεωστρατηγικού ενδιαφέροντος.
Ας μείνουμε σε όσα συμφωνήθηκαν και ανακοινώθηκαν. Το μόνο χειροπιαστό είναι η συμφωνία για την αναβάθμιση των F-16. Είναι ιλιγγιώδες το ποσό των 2,4 δισ., χωρίς να απασχοληθεί ούτε για μια ώρα ένας Έλληνας εργαζόμενος. Η ΕΑΒ (Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία) θα κοιτάζει την πολυδάπανη αναβάθμιση με τα κιάλια. Ας το προσπεράσουμε, όμως, κι αυτό, και ας πάμε στο καθαρά αμυντικό σκέλος. Όταν θα παραδοθεί στην Ελλάδα το τελευταίο εκσυγχρονισμένο F-16, η γειτονική Τουρκία θα έχει υλοποιήσει πλήρως τη συμπαραγωγή (και τονίζουμε τη λέξη) των 100 F-35, τα οποία θα είναι σε απόλυτη χρήση, εξαφανίζοντας την ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο, αρχής γενομένης από το 2018 κιόλας. Τι σημαίνει όμως αυτό;
Όπως μας ενημερώνουν πολύπειροι χειριστές και ανώτατα στελέχη της Αεροπορίας, μια απλή σύγκριση των αεροσκαφών, των F-16 4ης γενιάς και των F-35 5ης γενιάς, δεν αφήνει κανένα περιθώριο αισιοδοξίας. Αρκεί να αναφερθεί, για να μην πάμε σε πιο τεχνικές λεπτομέρειες, ότι το F-16 είναι ορατό και το F-35 «αόρατο», καθώς και μια πλειάδα τεχνικών προδιαγραφών στα οπλικά τους συστήματα, οι οποίες αποδεικνύουν ότι πρόκειται πράγματι για αεροσκάφη διαφορετικής γενιάς. Όχι για ισορροπία δυνάμεων 7 προς 10 δεν μπορεί να γίνεται πλέον λόγος, αλλά ούτε για 7 προς 100.
Δεν έχουμε τις αναγκαίες πληροφορίες, ούτε τα ακριβή δεδομένα, προκειμένου να κατανοήσουμε πλήρως την επιλογή της κυβέρνησης. Η ουσία είναι ότι η Ελλάδα θα αρκεστεί στην αναβάθμιση παλαιών αεροσκαφών που πρωτοεμφανίστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του '80, συμπληρώνουν τεσσαρακονταετία, και η γειτονική Τουρκία έχει προγραμματίσει και ήδη υλοποιεί ένα ποιοτικό άλμα στα εξοπλιστικά της προγράμματα. Η κυβέρνηση έπρεπε να εξαντλήσει κάθε δυνατότητα προγραμματισμού, προκειμένου να ακολουθήσουμε αυτή τη δαπανηρή, αλλά τόσο αναγκαία για την ασφάλεια της χώρας, κούρσα.
Μετά την κριτική που ασκήθηκε, κυβερνητικοί παράγοντες δημοσίως υποστηρίζουν ότι τα 2,4 δισ. θα δαπανηθούν σε βάθος δεκαετίας. Σίγουρα, όμως, και η παραγγελία νέας γενιάς αεροσκαφών δεν θα προπληρωνόταν, αφού ο χρόνος υλοποίησης και μόνο τέτοιων παραγγελιών απαιτεί αρκετά χρόνια. Στο κάτω – κάτω -θα το αναφέρουμε και ας φανεί εξτρεμιστικό- ας έσπευδε για βοήθεια η κυβέρνηση στους Ελληνες επιχειρηματίες και εφοπλιστές, έστω και με την παροχή αντισταθμιστικών ωφελειών. Το θωρακισμένο καταδρομικό Αβέρωφ που χάρισε τον έλεγχο του Αιγαίου στην Ελλάδα κατά τους Βαλκανικούς πολέμους, υπήρξε μία από τις καθοριστικές δωρεές της σύγχρονης ιστορίας μας. Υπάρχουν επιχειρηματίες και εφοπλιστές που θα μπορούσαν να συνδράμουν στις ανάγκες της χώρας. Όταν το ζητούμενο είναι η ασφάλεια της Ελλάδος, όλα τα υπόλοιπα περιττεύουν. Βεβαίως μια κυβέρνηση που εχθρεύεται την επιχειρηματικότητα, δύσκολα χτυπά την πόρτα της και μάλιστα για τέτοια ζητήματα.
Στο πολιτικό κομμάτι της συμφωνίας τώρα. Ισχυρίζεται η κυβέρνηση ότι δεν έκανε τίποτα άλλο παρά να υλοποιήσει τη συμφωνία προηγούμενων κυβερνήσεων για την αναβάθμιση των F-16. Μοιραίοι και άβουλοι δηλαδή. Επικαλούνται μια συμφωνία προ 8ετίας (2009), τότε δηλαδή που η Τουρκία όχι μόνο δεν είχε παραγγείλει τα F-35, αλλά ούτε καν είχε σκεφτεί την αγορά τους. Με δυο λόγια, τα δεδομένα στην περιοχή μας άλλαξαν και οι «δικοί» μας αποφασίζουν με βάση τα παλιά δεδομένα.
Επειδή το θέμα είναι πολύ ευαίσθητο και δεν επιθυμούμε να καλλιεργήσουμε κανενός είδους ανησυχία στους πολίτες, παρά μόνο προβληματισμό σε εκείνους που αποφασίζουν, λέμε το εξής απλό: Ας προσπαθήσουν τουλάχιστον να βελτιώσουν τη συμφωνία στην κατεύθυνση της αμυντικής ενίσχυσης και όχι της εμβαλωματικής και κατ' επέκταση, για τη συγκεκριμένη περίπτωση, δουλοπρεπούς πολιτικής.
Τέλος, μπορεί η αγορά του αιώνα στα τέλη της δεκαετίας του '80 να έπληξε την ελληνική οικονομία και να γέννησε οδυνηρές παθογένειες, κατόρθωσε πάντως να διατηρήσει την ισορροπία δυνάμεων για δύο δεκαετίες. Αντίθετα, η σημερινή συμφωνία, πολύ φοβούμαστε, ότι περιορίζει την αποτρεπτική ισχύ της χώρας, σε σχέση πάντα με τη γείτονα, με ενδεχόμενες δυσάρεστες συνέπειες στο μέλλον.
* Ο κ. Χρήστος Μπουκώρος είναι βουλευτής Μαγνησίας της Ν.Δ.
