Εκτεθειμένοι στους κινδύνους που διογκώνει η λειτουργία ενός κράτους «Επιμηθέα» βρίσκονται οι Έλληνες πολίτες, σύμφωνα με όσα αναφέρει στον «Φ» ο διακεκριμένος καθηγητής Φυσικών Καταστροφών του Πολυτεχνείου Κρήτης, Κώστας Συνολάκης, με αφορμή τις ολέθριες πλημμύρες στην Κρήτη.
«Δυστυχώς, για μία ακόμη φορά αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων ότι δεν είχαμε προετοιμαστεί...», αναφέρει σχετικά με τις καταστροφές στην Κρήτη, εκτιμώντας πάντως ότι αυτό που έγινε στα Χανιά «είναι το είδος φαινομένου που παρατηρείται τουλάχιστον κάθε 50-100 χρόνια».
Σύμφωνα με τον καθηγητή «χρειάζεται άμεση προετοιμασία και επιμόρφωση των συμπολιτών μας για την αντιμετώπιση σεισμών, πυρκαγιών, πλημμυρών και τσουνάμι», αν και όπως σπεύδει να παρατηρήσει «δεν είναι εύκολο, γιατί δεν έχουμε χάρτες επικινδυνότητας και γενικά δεν γνωρίζουμε ποσοτικά τι καταστροφές απειλούν συγκεκριμένες περιοχές». Δραματική ακούγεται η προειδοποίησή του ότι από τα εγκαταλειμμένα σπίτια σε περιοχές της Αθήνας, τα οποία χαρακτηρίζει ωρολογιακή βόμβα, «θα θρηνήσουμε θύματα».
Απαντώντας στο ερώτημα τι απέγιναν τα πορίσματα και τα μοντέλα του για την εκπόνηση σχεδίων εκκένωσης ώστε να μην επαναληφθεί μια τραγωδία όπως αυτή στο Μάτι, λέει: «Δεν έχω διαπιστώσει καμία κυβερνητική διάθεση να αξιοποιηθούν τα αποτελέσματά μας, ούτε καν τα μοντέλα εκκένωσης. Αντίθετα, η επιτροπή που όρισε ο κ. Τσίπρας δεν ζήτησε τα στοιχεία μας, και απ'' ό,τι είδα δεν χρησιμοποίησαν ανάλογα μοντέλα».
Συνέντευξη στην Αναστασία Τσιβγούλη
- Κύριε Συνολάκη, έχετε πει στο πρόσφατο παρελθόν, με αφορμή την τραγική πυρκαγιά στο Μάτι, πως δεν είμαστε έτοιμοι στη χώρα μας και δεν λαμβάνουμε μέτρα για το χειρότερο σενάριο που μπορεί να συμβεί σε φυσικές καταστροφές, τη στιγμή μάλιστα που η κλιματική αλλαγή δεν μας αφήνει ανεπηρέαστους. Θα λέγατε το ίδιο και για τις πρόσφατες ολέθριες πλημμύρες στην Κρήτη, όπου κατέρρευσαν γέφυρες, διαλύθηκαν δρόμοι, πνίγηκαν περιουσίες;Τι έφταιξε;
Τα καιρικά φαινόμενα στα Χανιά ήταν όντως ακραία. Είναι πολύ νωρίς να αποφανθούμε πόσο σπάνια είναι, πιστεύω ότι είναι το είδος φαινομένου που παρατηρείται τουλάχιστον κάθε 50-100 χρόνια. Είναι επίσης δύσκολο να πούμε με επιστημονική βεβαιότητα ότι είναι αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Δυστυχώς, για μία ακόμη φορά, αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων ότι δεν είχαμε προετοιμαστεί, παρά το ότι και η κυβέρνηση και η αυτοδιοίκηση λιβανίζουν τις απειλές από την κλιματική αλλαγή. Αν πραγματικά πιστεύουν στο ζοφερό μέλλον, γιατί δεν προετοιμάζονται;
- Τι αποκάλυψε η ένταση των καιρικών φαινομένων για τις υποδομές στο νησί;
Οι υποδομές μας στα Χανιά είναι άθλιες, Το μεγαλύτερο μέρος του οδικού δικτύου χτίστηκε πριν από τη δικτατορία, ενώ η λεγόμενη κατ'' ευφημισμόν εθνική οδός, που συνδέει το Ηράκλειο με τα Χανιά, ολοκληρώθηκε επί χούντας. Hταν αναμενόμενο ότι θα υπήρχαν μεγάλες καταστροφές στο οδικό δίκτυο, αφού σχεδιάστηκε για άλλες ανάγκες και άλλες φορτώσεις, και δεν σχεδιάστηκε με ορίζοντα εκατονταετίας.
- Η «επόμενη μέρα» των καταστροφών ξεκαθαρίζει ή περιπλέκει περισσότερο τα πράγματα;
H πολιτική κατάσταση σχετικά με την αποκατάσταση πάντα περιπλέκεται στην Ελλάδα, αντί να γίνεται πιο εύκολη. Αφού τελειώσουν τα έργα άμεσης διάνοιξης κατεστραμμένων δρόμων, θα αρχίσει η διελκυστίνδα ευθυνών.
- Υπάρχει διάθεση να αξιοποιηθούν για το κοινό όφελος τα επιστημονικά πορίσματα τόσο της δικής σας επιτροπής όσο και της επιτροπής που όρισε η κυβέρνηση μετά την τραγωδία στο Μάτι; Βλέπετε κάτι να γίνεται προς αυτή την κατεύθυνση;
Δεν έχω διαπιστώσει καμία κυβερνητική διάθεση να αξιοποιηθούν τα αποτελέσματά μας, ούτε καν τα μοντέλα εκκένωσης. Αντίθετα, η επιτροπή που όρισε ο κ. Τσίπρας δεν ζήτησε τα στοιχεία μας, και απ'' ό,τι είδα δεν χρησιμοποίησαν ανάλογα μοντέλα.
- Σχέδιο άμεσης εκκένωσης τελικά σε περίπτωση μιας άλλης πυρκαγιάς έτσι όπως το περιγράψατε εσείς, θα υπάρξει;
Απ'' ό,τι γνωρίζω, δεν υπάρχουν τέτοια σχέδια, βασισμένα σε προσομοιώσεις που να επιτρέπουν αποτελεσματική διαχείριση μιας κρίσης. Αν φερ'' ειπείν εκδηλωθεί πυρκαγιά σε ένα σημείο χ, πόσος χρόνος χρειάζεται για να απομακρυνθούν ψ κάτοικοι και να φτάσουν στο σημείο ζ. Τέτοια στοιχεία χρειάζονται ώστε να μη θρηνήσουμε θύματα από καθυστερημένες εντολές εκκένωσης περιοχών.
- Στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις υπάρχει μια «βόμβα» στους δρόμους στους οποίους περπατάμε. Αναφέρομαι στα εγκαταλειμμένα κτίρια που μπορεί να καταρρεύσουν ανά πάσα στιγμή, όπως συνέβη πρόσφατα στο Γκάζι και την Πνύκα. Υπάρχει κάτι που μπορεί να γίνει;
Αυτό είναι όντως μια ωρολογιακή βόμβα και φοβούμαι ότι θα θρηνήσουμε θύματα. Υπάρχει μια ενδιαφέρουσα πρόταση του προέδρου του Τεχνικού Επιμελητηρίου για τη διαχείριση του προβλήματος, εν περιλήψει να πληρώνει το κράτος την αναστήλωση και να εκμεταλλεύεται το ακίνητο μέχρι την αποπληρωμή του κόστους. Υπάρχουν πολλές άλλες ιδέες, αλλά τίποτε δεν μπορεί να γίνει με την πακτωμένη σε τσιμέντο κρατική γραφειοκρατία. Ακόμη δεν έχει γίνει καταγραφή όλων των επικινδύνων κτιρίων και δεν έχουν τεθεί κριτήρια για να υπάρξουν προτεραιότητες.
- Από τι κινδυνεύουμε περισσότερο στην Ελλάδα; Ποια είναι επιγραμματικά τα κυρίαρχα θέματα στα οποία θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα για τη μείωση των συνεπειών σε φυσικές καταστροφές;
Μακροπρόθεσμα κινδυνεύουμε από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, κυρίως στις παραθαλάσσιες περιοχές. Κατά τα άλλα, χρειάζεται άμεση προετοιμασία και επιμόρφωση των συμπολιτών μας για την αντιμετώπιση σεισμών, πυρκαγιών, πλημμυρών και τσουνάμι. Αυτό δεν είναι εύκολο, γιατί δεν έχουμε χάρτες επικινδυνότητας και γενικά δεν γνωρίζουμε ποσοτικά τι καταστροφές απειλούν συγκεκριμένες περιοχές. Πόσοι Έλληνες έχουν συμμετάσχει σε άσκηση ετοιμότητας ή εκκένωσης της περιοχής τους;
- Πώς θα μπορούσε ένα σύγχρονο ασφαλιστικό σύστημα να βοηθήσει ανθρώπους να μη βρεθούν εκτεθειμένοι ύστερα από μια καταστροφή της περιουσίας τους;
Στην Ελλάδα οι ασφάλειες για φυσικές καταστροφές και κυρίως σεισμούς δεν είναι διαδεδομένες, παρά το γεγονός ότι το κόστος δεν είναι μεγάλο. Πολλοί επαφίενται στη γενναιοδωρία του κράτους, που δεν είναι πλέον δεδομένη. Φερ'' ειπείν, συζητούνται αποζημιώσεις 50 ευρώ ανά κατεστραμμένο δένδρο στα Χανιά, όταν το ίδιο δένδρο μπορεί να παράγει καρπούς αξίας 500 ευρώ τον χρόνο. Ελπίζω οι πληροφορίες για τα 50 ευρώ ανά δένδρο να μην είναι σωστές.
- Είστε αισιόδοξος πως το πάθημα μπορεί κάποτε να γίνει μάθημα και να οργανωθούμε καλύτερα σε επίπεδο πρόληψης αλλά και αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων;
Είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος άνθρωπος, αλλά παρακολουθώντας το ελληνικό κράτος δεν πιστεύω ότι θα οργανωθεί καλύτερα μόνο του. Ακόμη και μετά την εκατόμβη στο Μάτι, ελάχιστα άλλαξαν στην αντιμετώπιση κρίσεων. Μπορεί να κλείνουμε σχολεία όταν έχει χιόνι, αλλά δεν σκεπτόμαστε να κλείνουμε δρόμους με ιρλανδικές διαβάσεις, ή να αξιολογούμε την τρωτότητα γεφυρών ή δημοσίων κτιρίων ή να έχουμε χάρτες επικινδυνότητας. Η ανθεκτικότητα της κοινωνίας μας μειώνεται, και αυτό πρέπει να σταματήσει.
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο Παρασκευής 1ης Μαρτίου
