Δεν έχει κανένα νόημα από τη μία να αυξάνονται τα χρέη του πολίτη προς το κράτος, και από την άλλη να έρχεται εκείνο στο τέλος του χρόνου και να του δίνει πίσω ένα επίδομα.
Κερδίζουμε πλεόνασμα, χάνουμε εισόδημα, αυτού του είδους η επιδοματική πολιτική είναι εντελώς αδιέξοδη, όπως τονίζει, μιλώντας στο Liberal.gr ο Κώστας Μελάς, καθηγητής χρηματοοικονομικής και τραπεζικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Και εξηγεί ότι με τον τρόπο που κτίζουμε τα πλεονάσματα στην Ελλάδα, δηλαδή στη πλάτη όσων αντέχουν ακόμη να πληρώνουν φόρους, και σε βάρος των δημοσίων επενδύσεων, τόσο θα μεγαλώνει η αρνητική επίδραση στη μεγέθυνση του ΑΕΠ. Διότι από τη μια μοιράζουμε προσωρινά επιδόματα και από την άλλη υπονομεύουμε το μοναδικό διαθέσιμο εργαλείο για να σταθεί η χώρα στα πόδια της, δηλαδή την ανάπτυξη, βασικό κριτήριο για την αύξηση των επενδύσεων και τη πρόσβαση στις αγορές.
Και παρ'' ότι ξοδεύουμε πολλά για την αντιμετώπιση της φτώχειας (όσο ο μέσος ευρωπαϊκός όρος), η ειρωνεία, όπως λέει είναι, ότι ακόμη κι αυτά δεν πιάνουν τόπο, αφού οι αποδέκτες τους φτωχοί ήταν, και φτωχοί παραμένουν. Διότι οι κοινωνικές παροχές στη χώρα μας δεν φθάνουν αποτελεσματικά σε αυτούς που πραγματικά τις έχουν ανάγκη. Το δείχνει το γεγονός ότι στην Ελλάδα, τα ποσοστά φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού είναι από τα υψηλότερα.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Έχει οικονομική λογική να γονατίζει μια οικονομία από φόρους και να μηδενίζονται οι δημόσιες επενδύσεις (σσ: έχουν καταβαραθρωθεί εντελώς σε Πυροσβεστική, Αστυνομία, κοκ), προκειμένου να υπάρξει δημοσιονομικός χώρος, και πλεονάσματα, τα οποία θα μοιραστούν σε κάποιους τα Χριστούγεννα ως δώρο;
Όπως είναι γνωστό οι δαπάνες του ΠΔΕ, το 2017, διαμορφώθηκαν σε 5.950 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας μείωση έναντι του στόχου κατά 800 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα στοιχεία (Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2018 : η απόκλιση σε σχέση με το στόχο ανέρχεται σε 1,320 δις ευρώ) περίπου όση ήταν και το 2017, γεγονός που οδηγεί στην εκτίμηση ότι και το 2018 θα έχουμε περίπου την ίδια απόκλιση με το 2017.
Η μη πραγματοποίηση του συνολικού ύψους του προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, από τη μεριά των δημοσιονομικών μεγεθών συμβάλλει ισόποσα στην αύξηση του υπερπλεονάσματος, από δε τη μεριά της οικονομικής μεγέθυνσης, επιδρά αρνητικά σε αυτήν. Πολλοί διεθνείς οργανισμοί επισημαίνουν τη σημασία των δημόσιων επενδύσεων για την ανάκαμψη της οικονομίας, τόσο από την πλευρά της ζήτησης όσο και την πλευρά της προσφοράς. Εμπειρικές μελέτες (ΔΝΤ) δείχνουν ότι η αύξηση των δημόσιων επενδύσεων θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων (crowding in) και μείωση της ανεργίας, με θετικές επιδράσεις στην αύξηση του ΑΕΠ. Αντίστοιχα ευρήματα παρουσιάζονται και σε μελέτη της ΕΚΤ για την Αυστρία, τη Γερμανία, τη Δανία, τη Φιλανδία, την Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ισπανία και τη Σουηδία.
- Τα ρωτώ όλα αυτά, γιατί ακούγεται ότι το "ροκάνισμα" του ΠΔΕ θα συνεχιστεί και ότι από αυτό θα χρηματοδοτηθεί μέρος του προγράμματος Τσίπρα (πχ επιδοτήσεις ενοικίου, κλπ)….
Όπως ανέφερα προηγουμένως οι εκτιμήσεις δείχνουν πάλι ότι περίπου 800 εκ ευρώ από τις Δημόσιες επενδύσεις δεν θα πραγματοποιηθούν και θα αποτελέσουν μέρος του αντιαναπτυξιακού υπερπλεονάσματος. Η μέχρι σήμερα υποεκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων δεν δικαιολογείται, δεδομένου ότι, παρότι υπολείπονται του στόχου, φέτος τα έσοδά του στο χρονικό διάστημα Ιανουαρίου - Αυγούστου είναι αυξημένα κατά 20,6% έναντι του 2017 . Επομένως πρόκειται για αδυναμία πραγματοποίησης. Τώρα αν αυτή η αδυναμία προέρχεται από ανικανότητα ή από σκοπιμότητα λίγη σημασία έχει δεδομένου ότι η αρνητική επίδραση στη μεγέθυνση του ΑΕΠ είναι η ίδια.
- Σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, μέσα σε ένα χρόνο ο αριθμός των οφειλετών αυξήθηκε κατά περίπου 590.000. Τι νόημα έχει από τη μία να αυξάνονται τα χρέη του πολίτη προς το κράτος, και από την άλλη να έρχεται εκείνο στο τέλος του χρόνου και να του δίνει πίσω ένα επίδομα;
Το ότι αυξάνει ο αριθμός των οφειλετών αλλά συγχρόνως δημιουργείται και υπερπλεόνασμα σημαίνει ότι αυτοί που είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους προς το δημόσιο, πληρώνουν αναλογικά πολύ περισσότερα από αυτό που θα τους αναλογούσε αν πλήρωναν όλοι. Φανταστείτε το μέγεθος της υπερφορολόγησης. Δεν γνωρίζουμε αν αυτοί που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις του είναι και αυτοί που λαμβάνουν το κοινωνικό επίδομα. Πάντως αυτού του είδους η επιδοματική πολιτική είναι αδιέξοδη από τη στιγμή που δεν συμβάλει στην κανονική λειτουργία της οικονομίας.
- Παλαιότερη μελέτη της Εθνικής Τράπεζας ανέφερε ότι το υπερπλεονάσματα του 2017, "στοίχισε" στο ρυθμό ανάπτυξης 1,2%. Δηλαδή "χάσαμε" κοντά στα 2 δισ ευρώ ΑΕΠ. Κερδίζουμε πλεόνασμα, χάνουμε εισόδημα;
Ακριβώς. Όσο αυξάνεται το πρωτογενές πλεόνασμα με τον τρόπο που γίνεται στην ελληνική οικονομία, τόσο έχουμε αρνητική επίδραση στη μεγέθυνση του ΑΕΠ. Όμως σε αυτή τη συγκυρία η μεγέθυνση του ΑΕΠ είναι βασικός παράγοντας για τη βελτίωση όλων των μακροοικονομικών μεγεθών, που αποτελούν κριτήρια για την αύξηση των επενδύσεων που τόσο ανάγκη έχει η χώρα. Ακόμη και για τη δυνατότητα πρόσβασης στις αγορές ο ρυθμός μεγέθυνσης είναι βασικός παράγοντας.
- Σύμφωνα με τη πρόσφατη έρευνα της Eurostat, ενώ η Ελλάδα ξοδεύει για την αντιμετώπιση της φτώχειας (κοινωνικές μεταβιβάσεις), το ίδιο ή και περισσότερο ποσοστό του ΑΕΠ με το μέσο ευρωπαϊκό όρο, εντούτοις το αποτέλεσμα είναι απειροελάχιστο. Ξοδεύουμε δηλαδή πολλά, αλλά αυτά δεν πιάνουν τόπο, και οι αποδέκτες τους φτωχοί ήταν, και φτωχοί παραμένουν. Που οδηγεί όλο αυτό;
Μπορεί ως % του ΑΕΠ το επίπεδο να είναι περίπου το ίδιο με το μέσο όρο της ΕΕ, αλλά θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι την τελευταία δεκαετία είχαμε σημαντικότατη μείωση του ΑΕΠ γεγονός που παρέσυρε σημαντικά και το ύψος των κοινωνικών δαπανών. Παρόλα αυτά θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι οι κοινωνικές παροχές στη χώρα μας δεν φθάνουν αποτελεσματικά σε αυτούς που πραγματικά τις έχουν ανάγκη.
Οι πολλαπλές αδυναμίες στην υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στον τομέα των Κοινωνικών Ασφαλίσεων, των συντάξεων και της Υγείας οδήγησαν σε αποκλίνουσες τάσεις σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης που πέτυχαν στοχευμένες κοινωνικές πολιτικές για την αντιμετώπιση της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Ενδεικτικό στοιχείο για την αναποτελεσματικότητα των κοινωνικών δαπανών στην Ελλάδα είναι τα υψηλά ποσοστά φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.
- Τελικά θα λέγατε ότι στην Ελλάδα ισχύει αυτό λέμε "όλα τριγύρω αλλάζουν και όλα τα ίδια μένουν";
Αν δώσουμε προσοχή σε εκείνα τα μεγέθη που προσδιορίζουν τη μακροχρόνια αναπτυξιακή προοπτική της ελληνικής οικονομίας, θα παρατηρήσουμε ότι δεν έχουμε σχεδόν καμία αλλαγή. Το παραγωγικό υπόδειγμα παραμένει σχεδόν το ίδιο. Οι λίγες επενδύσεις δεν κατευθύνονται σε τομείς τεχνολογικής αιχμής. Οι εξαγωγές μας εξακολουθούν να είναι μέσης και χαμηλής τεχνολογίας. Η φυσική αύξηση του πληθυσμού είναι πολύ χαμηλή. Το δημόσιο χρέος είναι μεγάλο και όσο και αν ρυθμίζεται καθορίζει αρνητικά την πορεία της οικονομίας κτλ
- Τρεις περίπου μήνες μετά την έξοδο της Ελλάδας από το 3ο μνημόνιο, και το επιχειρηματικό περιβάλλον επιδεινώνεται, το οικονομικό κλίμα υποχωρεί, η ανεργία βρίσκεται κοντά στο 20%, επενδύσεις δεν έρχονται. Τι προοιωνίζονται όλες αυτές οι επιδόσεις;
Νομίζω ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε μια κατάσταση πολύ χαμηλής μεγέθυνσης και δύσκολα θα ξεφύγει από αυτή με βάση όσα ανέφερα προηγουμένως. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια και αλλαγή της συμπεριφοράς του πολιτικού συστήματος που αποτελεί τη βασική προκείμενη στα οικονομικά δρώμενα. Είναι πολύ δύσκολο , σχεδόν αδύνατον, να συνταχθεί πρόγραμμα ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας , εκ μέρους των ελληνικών πολιτικών κομμάτων, που να περιλαμβάνει σαφείς προτάσεις για ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο, και παράλληλα των αναγκαίων μακροοικονομικών και μικροοικονομικών προσαρμογών με βραχυπρόθεσμο στόχο την επανεκκίνηση της οικονομίας και με μακροπρόθεσμο την πλήρη απασχόληση σε ένα εξισορροπημένο αναπτυξιακό περιβάλλον.
