Γράφαμε στις 10 Ιουνίου («Αυτού του είδους ο φιλελευθερισμός, πάλιωσε») ότι η πανδημική περίοδος όπου όλα τα ζητήματα, πολιτικής, οικονομίας και ιδεολογιών θα έχουν ανοίξει για επαναστοχασμό και επανασχεδιασμό, είναι μια χρυσή ευκαιρία για τους Έλληνες φιλελεύθερους να αρθρώσουν, επιτέλους, ένα ελληνικό φιλελεύθερο λόγο που θα πηγάζει από την ιστορική και πολιτισμική παράδοση της χώρας και θα δίνει απαντήσεις στην πραγματικότητα που ορίζει η φύση της ελληνικής οικονομίας με τις δυνατότητες αλλά και τους περιορισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Δεδομένου ότι τον προοδευτικό χώρο στην Ελλάδα τον απαρτίζουν οι φιλελεύθεροι και οι σοσιαλδημοκράτες και το βασικό αίτημα ολόκληρου του προοδευτικού χώρου είναι οι ριζικές μεταρρυθμίσεις και η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, έχει ένα ενδιαφέρον να διερευνηθούν και να χαρτογραφηθούν τα πεδία που φιλελεύθεροι και σοσιαλδημοκράτες συγκλίνουν και αποκλίνουν. Πολλώ μάλλον δε γιατί η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας που συστήνεται ως μεταρρυθμιστική και εσχάτως και ως προοδευτική, ουδόλως έχει πείσει για τις μεταρρυθμιστικές της προθέσεις (στη Δικαιοσύνη και την Παιδεία δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα και οι παρεμβάσεις στα εργασιακά και το ασφαλιστικό είναι επιφανειακές).
Σε ποιες από τις μεταρρυθμίσεις και στον τρόπο που αυτές πρέπει να γίνουν συμφωνούν φιλελεύθεροι και σοσιαλδημοκράτες;
Κι έχει μια αξία αυτό να διερευνηθεί όχι τόσο στο πλαίσιο της ανούσιας, πλέον, συζήτησης της δημιουργίας ενός «κεντρώου χώρου» αλλά ως ένα ενδεχόμενο μιας πολιτικής και ιδεολογικής συμμαχίας που κωδικοποιείται ταυτόσημα σε συγκεκριμένα αιτήματα με στόχο να ασκηθούν πιέσεις προς την προοδευτική κατεύθυνση μέσα από τα κόμματα που ο καθένας από εμάς βρήκε στέγη στην έκτακτη συνθήκη της κρίσης.
Υπάρχουν θέματα για τα οποία προοδευτικοί εντός της Νέας Δημοκρατίας και του ΚΙΝΑΛ (για την ώρα, πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατον στον ΣΥΡΙΖΑ) μπορούμε να λέμε ακριβώς τα ίδια πράγματα.
Η ιδέα μας ήρθε διαβάζοντας το νέο κείμενο πολιτικής που δημοσίευσε ο οργανισμός ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ, υπογράφει ο καθ.Μάνος Ματσαγγάνης και φέρει τον τίτλο «Το Κοινωνικό Κράτος Επιταχυντής Της Βιώσιμης Ανάπτυξης».
Το κείμενο του κ.Ματσαγγάνη είναι σημαντικό για πραγματεύεται όλα τα θέματα που έχει σημασία να συζητάμε σήμερα και καταλήγει σε συγκεκριμένες προτάσεις.
Είναι χρήσιμο γιατί αποτελεί μια βάση συζήτησης για τον ευρύτερο προοδευτικό χώρο των φιλελεύθερων από τη μία και των σοσιαλδημοκρατών από την άλλη.
Και είναι και προκλητικό γιατί θέτει ως κεντρικό ζητούμενο τη δημιουργία ενός κοινωνικού κράτους που θα λειτουργήσει ως επιταχυντής της ανάπτυξης, ένα ζητούμενο που η κυβέρνηση Μητσοτάκη το διαφημίζει ως καταστατική πρόθεση. Θυμίζουμε ότι η δημιουργία κεφαλαιοποιητικού συστήματος επικουρικής ασφάλισης που αναμένεται να κυριαρχήσει στην ειδησεογραφία και τις συζητήσεις υπόσχεται να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης.
Μπορούμε να επιτρέψουμε στη Νέα Δημοκρατία να κακομεταχειριστεί κι αυτό το αίτημα ως προοδευτικό φερετζέ μιας διαχειριστικής διακυβέρνησης με έντονα πελατειακό χαρακτήρα, όταν μάλιστα είναι ένα πεδίο που οι προοδευτικοί μπορούμε να συναντηθούμε;
Μια πρώτη ανάγνωση αρκεί για να αντιληφθούμε τα σημεία που υπάρχει μια καταστατική διαφωνία (η ιδέα ενός κράτους που δημιουργεί θέσεις εργασίας, ενός κράτους εργοδότη μας φαίνεται αδιανόητη) όμως τα περισσότερα μπορούμε να τα συζητήσουμε.
Οι ερωτήσεις που θέτουμε είναι δύο και ξεχωριστές:
Φιλελεύθεροι και Σοσιαλδημοκράτες συμφωνούν με κάποια από τα παρακάτω που προτείνει ο Μάνος Ματσαγγάνης και ποια από αυτά μπορούν να διατυπωθούν και ως ελληνικός φιλελεύθερος λόγος;
Απαριθμούμε ενδεικτικά:
«Κατάργηση των εισφορών για ασφάλιση υγείας, με μεταφορά του χρηματοδοτικού βάρους στη γενική φορολογία (όπως σε όλες τις χώρες με ΕΣΥ, και όπως έπρεπε να είχε γίνει από το 1983)».
Γιατί να διαφωνεί ένας Έλληνας φιλελεύθερος με αυτό;
«Εξίσωση εισφορών μισθωτών και αυτοαπασχολουμένων (όπως στη Σουηδία, στη Φινλανδία, στη Γερμανία, στην Ισπανία, στην Τσεχία, στις ΗΠΑ, και αλλού).
Ως αυτοαπασχολούμενη η ίδια η υπογράφουσα έχει χίλιους λόγους να βολεύεται με την ρύθμιση Βρούτση όμως το ζητούμενο δεν είναι να σκεφτόμαστε «συντεχνιακά» όταν οι αυτοαπασχολούμενοι και ειδικά στην οικονομία της γνώσης, ξέρουμε καλύτερα από τον καθένα ότι «η δουλειά ανοίγει» και οι αμοιβές που μπορούμε να διεκδικούμε για τα εξειδικευμένα έργα που παρέχουμε μπορούν να είναι υψηλές σε μια οικονομία που αναπτύσσεται.
Γιατί οι φιλελεύθεροι να διαφωνούν με την επαναφορά της σύνδεσης των εισφορών των αυτοαπασχολουμένων με το εισόδημά τους; Γιατί αυτό δεν είναι φιλελεύθερη θέση;
Διαφωνούν φιλελεύθεροι και σοσιαλδημοκράτες με την πρόταση να προχωρήσουμε «σε ριζική αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εργαζομένων και των ανέργων, με ριζικό αναπροσανατολισμό του εκπαιδευτικού συστήματος και ουσιαστική μεταρρύθμιση της επαγγελματικής κατάρτισης και της διά βίου μάθησης»;
Διαφωνούν φιλελεύθεροι και σοσιαλδημοκράτες με την πρόταση «να αξιοποιηθεί το έμψυχο δυναμικό των προσφύγων και των μεταναστών που βρίσκονται ήδη στη χώρα, με σκοπό τη διευκόλυνση της ένταξής τους στην απασχόληση και την ενθάρρυνση της υγιούς επιχειρηματικότητας»;
Διαφωνούν φιλελεύθεροι και σοσιαλδημοκράτες με την πρόταση «να αναβαθμιστεί ο ΟΑΕΔ για την εξατομικευμένη καθοδήγηση των ανέργων και για την αντιστοίχισή τους με τις κενές θέσεις εργασίας»; Αυτό είναι πρόθεση της κυβέρνησης αλλά η κυβέρνηση έχει πολλές φορές υψιπετείς προθέσεις που τις έχει φέρνει, τελικά, στη Βουλή αφού τις έχεις πρώτα περάσει από το κρεβάτι του Προκρούστη των «παλαιοελλαδίτικων» οργανωμένων συμφερόντων με τα οποία δεν έχει συγκρουστεί ούτε μια φορά μέχρι σήμερα.
Ή μήπως υπάρχει προοδευτικός που διαφωνεί «με την κατάργηση όλων των ρυθμίσεων που επιτρέπουν την πρόωρη συνταξιοδότηση με πλήρη σύνταξη, ιδίως όσων ωθούν τις γυναίκες (π.χ. ως μητέρες ανηλίκων) σε άκαιρη απόσυρση από την αγορά εργασίας»;
Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε έτσι επί μακρόν, για να διαπιστώσουμε ότι φιλελεύθεροι και σοσιαλδημοκράτες μπορούν να συμφωνήσουν στα 7 από τα 10 σημεία του κειμένου και ότι 7 από τα 10 σημεία του κειμένου μπορούν να λειτουργήσουν ως ελληνικός φιλελευθερισμός που υπερβαίνει τα μονεταριστικά απολιθώματα του ‘80.
Τον προοδευτικό κόσμο της χώρας μπροστά στο αίτημα για ριζικές μεταρρυθμίσεις και δομικό μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας, τον ενώνουν πολλά περισσότερα απ’όσα τον χωρίζουν και σίγουρα υπάρχουν πιο ζωτικά πεδία σύναψης συμμαχιών από την περιστασιακή συστράτευση σε μάχες με πολιτικά αναλφάβητους συντηρητικούς στα δεξιά και τα αριστερά για ψευδο-identity politics.
Το προοδευτικό αίτημα δεν εξαντλείται στη ρητορική για την άρση των ανισοτήτων και την εξάλειψη των αδικιών. Οι Έλληνες προοδευτικοί καίγονται για το μετασχηματισμό της οικονομίας, για την παραγωγή πλούτου για όλους με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά.
Για τον φιλελεύθερο χώρο ειδικότερα: την ατζέντα της συζήτησης δεν γίνεται κάθε φορά να την ορίζουν alt-right σοσιαλμηντιακά νούμερα, γραφικοί πρώην Ρηγάδες που κακογερνάνε και πικραμένοι νοσταλγοί του προ κρίσης ΠΑΣΟΚ, άτσαλα συντηρητικοποιημένες ομάδες όλοι τους που εν έτει 2021 τσιρίζουν «για κομμουνιστικό κίνδυνο».
Γιατί στο τέλος της ημέρας, είμαστε και αυτό που συζητάμε.
