Της Αγγελικής Κώττη
Πιο επιθετική και πιο διεκδικητική τακτική φαίνεται πως ακολουθεί η Ελλάδα σχετικά με την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στη χώρα μας. Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, αντιστρέφοντας τους όρους μιας πολιτικής που είχε φτάσει σε αδιέξοδο, είναι έτοιμος να ζητήσει τον δανεισμό τους από τη Μεγάλη Βρετανία σε απευθείας συνομιλίες με τον ομόλογό του Μπόρις. Η πρόταση θα τεθεί προκειμένου να εκτεθούν στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για το 2021 όπως αποκαλύπτει ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στη βρετανική εφημερίδα Observer. Όπως αναφέρει, είναι ένα «πρώτο βήμα» για την οριστική επιστροφή των γλυπτών στην Ελλάδα και επισημαίνει ότι «η συγκυρία είναι εξαιρετική» για την ευόδωση της προσπάθειας.
Ο κ. Μητσοτάκης προτείνει ταυτοχρόνως να οργανωθεί στο Βρετανικό Μουσείο αρχαιολογική έκθεση με πολύ σημαντικά αντικείμενα τα οποία θα ταξιδέψουν για πρώτη φορά από την Ελλάδα στην Αγγλία. Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δηλώνει στη βρετανική εφημερίδα ότι η χώρα μας έχει πολύ περισσότερες αρχαιότητες από όσες μπορεί η ίδια να εκθέσει και ότι αυτοί οι πολιτιστικοί θησαυροί πρέπει να εξάγονται. Η ίδια λέει στο Liberal.gr πως έχουμε αμέτρητα ευρήματα και είναι δυνατόν να εκθέσουμε στο εξωτερικό κάποια από αυτά, που σήμερα βρίσκονται «από τις προθήκες μέχρι τις αποθήκες».
Η τακτική μας λοιπόν φαίνεται να αλλάζει, ύστερα από χρόνια ολόκληρα χωρίς καμία πρόοδο σε αυτό το ζήτημα. Υπενθυμίζεται πως η διακυβερνητική επιτροπή για την επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους, η οποία, στο πλαίσιο της UNESCO, εξέδιδε κάθε δύο χρόνια μια παρότρυνση για συνεργασία επί του θέματος ανάμεσα στο Βρετανικό Μουσείο και την Ελλάδα, υποβαθμίστηκε πέρσι λόγω των περικοπών και συγχωνεύσεων που έγιναν στον διεθνή οργανισμό. Η τέως γενική γραμματέας Μαρία Βλαζάκη, δεν φρόντισε να μη γίνει κάτι τέτοιο. Γενικώς όμως το θέμα είχε βρεθεί σε προσωρινό αδιέξοδο. Είχε προταθεί από τη χώρα μας η διαμεσολάβηση της UNESCO ανάμεσα στις δύο χώρες, αλλά η Μεγάλη Βρετανία είχε αρνηθεί. Ετσι, αναζητούσαμε επειγόντως μια νέα στρατηγική.
Ο Ελληνας πρωθυπουργός έκανε μια κίνηση που ίσως αποδειχθεί «ματ». Πριν ζητήσει από τον Μπόρις Τζόνσον την αποστολή στην Ελλάδα των γλυπτών προς έκθεση, έθεσε αίτημα στον Εμ. Μακρόν για δανεισμό της νότιας μετόπης αρ 10 και πήρε θετική απάντηση. Επομένως, καθιστά δυσκολότερη την άρνηση του Βρετανού πρωθυπουργού, αφού σε τέτοια περίπτωση ο δεύτερος θα φανείς αδιάλλακτος.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε πάντως ότι το αίτημα για την επιστροφή των Γλυπτών παραμένει σε ισχύ και σχολιάζει ότι η Βρετανία «δε θα έπρεπε να δίνει μια μάχη που χάνει». Όπως συμπληρώνει, «εν τέλει αυτή θα είναι μια χαμένη μάχη, στο τέλος θα υπάρξει αυξανόμενη πίεση επ'' αυτού του ζητήματος». Μίλησε επίσης για την ενότητα του μνημείου που πρέπει να αποκατασταθεί.
Το γλυπτά του Παρθενώνα, έργα του Φειδία και των μαθητών του, δεν είναι αυθύπαρκτα έργα τέχνης. Δημιουργήθηκαν ως αρχιτεκτονικά και συμβολικά μέρη του ναού της Αθηνάς, που χτίστηκε τον 5ο αι. π.Χ., στο απόγειο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Η σύλληψη της αρχικής ιδέας, υλοποιούμενη με την κατασκευή του κτίσματος, μετουσιώνεται στην ισορροπία διαμέσου της συμμετρίας και μορφοποιείται με το τρίγωνο που σχηματίζουν οι μετόπες, η ζωφόρος και τα αετώματα. Το μνημείο γίνεται πλήρως κατανοητό μόνο με τα γλυπτά του και τα γλυπτά αυτά αποκτούν την πραγματική τους εννοιολογική υπόσταση μόνο πλησίον του ναού, στο φυσικό και ιστορικό τους περιβάλλον. Ο Παρθενώνας στέκεται ως κορυφαίο μνημείο, εδώ και 2.500 χρόνια και αποτελεί το ύψιστο σύμβολο της δημοκρατίας, της φιλοσοφίας και της αρμονίας.
Πρόκειται για το αξεπέραστο μνημείο-σύμβολο του Δυτικού πολιτισμού. Η UNESCO επέλεξε τον Παρθενώνα ως έμβλημα της και συμπεριέλαβε τον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης στον κατάλογο με τα μνημεία της παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Ο Παρθενώνας, επίσης, αποτελεί την πρώτη τη τάξει εγγραφή στον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Από τους 97 σωζόμενους λίθους από τη ζωφόρο του Παρθενώνα, οι 56 βρίσκονται στο Λονδίνο και οι 40 στην Αθήνα. Από τις 64 σωζόμενες μετόπες, οι 48 βρίσκονται στην Αθήνα και οι 15 στο Λονδίνο. Από τις 28 σωζόμενες μορφές των αετωμάτων, οι 19 βρίσκονται στο Λονδίνο και οι 9 στην Αθήνα. Η ζωφόρος του Παρθενώνα θεωρείται ότι απεικονίζει την Πομπή των Παναθηναίων. Οι μετόπες εικονίζουν: στην ανατολική πλευρά τη Γιγαντομαχία, στην δυτική πλευρά την Αμαζονομαχία, στην βόρεια τον Τρωικό Πόλεμο και στην νότια πλευρά τη μάχη μεταξύ Κενταύρων και Λαπίθων. Στο ανατολικό αέτωμα αναπαριστάται η γέννηση της Αθηνάς, ενώ στο δυτικό αέτωμα η διαμάχη της Αθηνάς και του Ποσειδώνα για την κηδεμονία της Αθήνας.
