Χάσαμε αυτό που προσδοκούσαμε από το Eurogroup, δηλαδή ένα σαφές μήνυμα προς τις αγορές ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε πορεία ανάκαμψης, και επομένως μπορούν να επενδύσουν σε αυτήν.
Τα λόγια είναι του Γιώργου Παγουλάτου, καθηγητή Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, που μιλώντας στο liberal, χαρακτηρίζει εξαιρετικά ασαφείς τις υποσχέσεις για το χρέος, "κάτι που θα δυσκολέψει την ΕΚΤ, σε συνδυασμό με την μη συμμετοχή του ΔΝΤ, να μας εντάξει στην ποσοτική χαλάρωση".
Και εκτιμά ότι μετά και την χθεσινή εξέλιξη, η σταδιακή έξοδος της χώρας στις αγορές, δίχως να είναι αδύνατη, ωστόσο δυσκολεύεται λόγω της διαφαινόμενης χαμηλής πιθανότητας ένταξης στο QE.
Χαρακτηρίζει τις αναφορές Lagarde για συμμετοχή στο ελληνικό πρόγραμμα με χρήματα από το 2018, και εφόσον νωρίτερα η ευρωζώνη θα έχει αποσαφηνίσει τα μέτρα για το χρέος, ως προάγγελο της μελλοντικής αποχώρησης του Ταμείου, μετά τις γερμανικές εκλογές. Σε πολιτικό επίπεδο, θεωρεί ότι η αδυναμία της κυβέρνησης να αποσπάσει κάτι σημαντικότερο στο θέμα του χρέους, την βάζουν σε θέση σημαντικής αδυναμίας, σε συνδυασμό και με το διαφαινόμενο ψαλίδισμα της ανάπτυξης.
Συνέντευξη στο Γιώργο Φιντικάκη
-Τι καταλάβατε ότι κερδίσαμε από το χθεσινό Eurogroup;
Σίγουρα δεν είχαμε την χειρότερη έκβαση, που θα ήταν ούτε να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση, ούτε και να πάρουμε την δόση, πιθανότητα που άλλωστε ήταν εξαιρετικά περιορισμένη, αφού κανείς δεν είχε συμφέρον από ένα πιστωτικό γεγονός της Ελλάδας. Κερδίσαμε ωστόσο την εκταμίευση, έστω και σε δόσεις, που θα επιτρέψει, εκτός από την εξόφληση των ομολόγων της ΕΚΤ, να μπουν και περίπου 2 δισ ευρώ για την αποπληρωμή των υποχρεώσεων προς την πραγματική οικονομία.
Κερδίσαμε επίσης κάποια αναφορά σε επιμηκύνσεις λήξεων δανείων του EFSF, διάρκειας 0 μέχρι 15 ετών, κάτι όμως που δεν είναι αρκετά σαφές, γεγονός που κατά πάσα πιθανότητα θα δυσκολέψει την ΕΚΤ – σε συνδυασμό με την άμεση συμμετοχή του ΔΝΤ- να μας εντάξει στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Επίσης κερδίσαμε ότι μετά το 2022, οι στόχοι του πρωτογενούς πλεονάσματος θα είναι γύρω στο 2% του ΑΕΠ, χαμηλότερα δηλαδή από κάποιους αρχικούς που είχαν τεθεί. Στα θετικά επίσης θα έβαζα και την ρήτρα ανάπτυξης, ότι δηλαδή όσο μικρότερη αυτή είναι, τόσο μικρότερες θα είναι και οι πληρωμές για το χρέος, όπως και τα περί δημιουργίας αναπτυξιακής τράπεζας. Αν και αυτά τα δύο τελευταία, μένει να φανεί πόση διαφορά τελικά θα κάνουν.
- Και τι χάσαμε κε Παγουλάτο;
Από την άλλη πλευρά όμως, η αναφορά στην μείωση του χρέους μέσω επιμηκύνσεων είναι πολύ αόριστη, και επομένως θα δυσκολέψει πολύ την ΕΚΤ να συμπεριλάβει τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Ούτως ή άλλως, οι εξαγγελίες του κ. Τσίπρα περί συμφωνίας γενναίας μείωσης του χρέους ήταν εκτός πραγματικότητας, τουλάχιστον σε αυτή την φάση. Επομένως, χάσαμε αυτό που προσδοκούσαμε από το συγκεκριμένο Eurogroup, δηλαδή ένα σαφές μήνυμα προς τις αγορές, ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε πορεία ανάκαμψης, και επομένως μπορούν να επενδύσουν σε αυτήν. Η σταδιακή έξοδος στις αγορές, χωρίς να είναι αδύνατη, θα δυσκολευτεί από την διαφαινόμενη χαμηλή πιθανότητα ένταξης στο QE.
- Πήραμε επίσης την υπόσχεση της Lagarde ότι το ΔΝΤ θα κληθεί να αποφασίσει την συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα με κεφάλαια έως 2 δισ δολαρίων, τα οποία όμως θα αποδεσμευτούν του χρόνου, και μόνο εφόσον η ευρωζώνη αποσαφηνίσει πρώτα τα μέτρα διευθέτησης του χρέους. Πως το σχολιάζετε;
Πρόκειται κατά πάσα πιθανότητα για έναν εύσχημο τρόπο να προετοιμαστεί το έδαφος για μια μελλοντική αποδέσμευση του ΔΝΤ από το πρόγραμμα, μετά τις γερμανικές εκλογές. Στην πραγματικότητα το ΔΝΤ είπε χθες ότι εγκρίνουμε το πρόγραμμα, και καταρχήν θα συμμετάσχουμε σε αυτό, δίχως όμως να το χρηματοδοτήσουμε, παρά μόνο αφού διευθετηθεί επαρκώς για το Ταμείο το θέμα του χρέους. Τα ενδεχόμενα μετά τις γερμανικές εκλογές είναι δύο. Είτε οι Ευρωπαίοι θα συμφωνήσουν στις αξιώσεις του ΔΝΤ για μια πολύ μεγάλη μείωση του χρέους- κάτι που έχει εξαιρετικά χαμηλή πιθανότητα- είτε που είναι και το πιθανότερο δεν θα συμφωνήσουν, γεγονός που θα οδηγήσει στην πλήρη αποχώρηση του ΔΝΤ από το πρόγραμμα.
-Τελικά όλα ήταν θέμα «διατυπώσεων»;
Δεδομένου ότι αυτό το Eurogroup δεν παρήγαγε την αναγκαία σαφήνεια για το χρέος, το μόνο στο οποίο μπορούσε κανείς να ελπίζει τελικά, ήταν μια διατύπωση όσο τον δυνατόν πιο υποστηρικτική για την ελληνική κυβέρνηση. Με βάση την μέχρι τώρα εικόνα, φαίνεται ότι το κείμενο μπορεί να αξιοποιηθεί επικοινωνιακά από την κυβέρνηση.
- Μετά και την σημερινή εξέλιξη ο διάδρομος για την ανάπτυξη ανοίγει;
Για να ανοίξει ο διάδρομος, απαιτεί μια αίσθηση σταθερότητας, ένα μήνυμα προσήλωσης στις μεταρρυθμίσεις, και κυρίως την δυνατότητα της κυβέρνησης να καταστήσει την Ελλάδα μια χώρα, ελκυστική για άμεσες ξένες επενδύσεις. Στο θέμα της σταθερότητας η χθεσινή απόφαση είναι θετική, ωστόσο οι αδυναμίες της κυβέρνησης στα δύο τελευταία ζητήματα παραμένουν. Το γεγονός ότι φτάσαμε στον Ιούνιο, έχοντας χάσει το πρώτο μισό του 2017, επίσης υπονομεύει τον στόχο μεγέθυνσης του ΑΕΠ. Αρχικά μιλούσαμε για 2,7%, τώρα η καθυστέρηση αυτή σημαίνει ότι η φετινή επίδοση θα είναι πολύ χαμηλότερη.
- Πολιτικά τι μπορεί να σηματοδοτεί η χθεσινή απόφαση;
Η αδυναμία της κυβέρνησης να αποσπάσει κάτι σημαντικότερο στο θέμα του χρέους, σε συνδυασμό με το διαφαινόμενο ψαλίδισμα της ανάπτυξης, την βάζουν σε θέση σημαντικής πολιτική αδυναμίας. Τούτο σημαίνει ότι οι πιθανότητες για εκλογές μέχρι τα μέσα του 2018 αυξάνονται, πολλώ δε μάλλον εάν η μη επίτευξη των στόχων ανάπτυξης μπορεί να φέρει νωρίτερα επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα.
