Η ιστορία προχωράει αφήνοντας σημάδια στο πέρασμα της. Κατά την διάρκεια των φωτεινών και λαμπερών ημερών, λίγοι ανατρέχουν στα μαθήματα της ιστορίας και στα σημάδια αυτά, που έχει αφήσει πίσω της. Όταν όμως έρχονται οι δύσκολες ημέρες, όλα αλλάζουν. Και τα σημάδια αυτά, προβάλλουν ξανά σαν εφιάλτες.
Σε αυτές τις δύσκολες ημέρες, που περνάμε σήμερα και επειδή η ζωή μας έτσι όπως την γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, έχει διακοπεί βίαια, το μυαλό μας αναγκαστικά γυρνάει στο χθες, αντιμέτωπο με τους εφιάλτες του. Και ο εφιάλτης της Ελλάδας, δεν είναι άλλος από τον διχασμό. Γι’ αυτόν τον λόγο προσπαθούμε να εξορίσουμε από την σκέψη μας, αυτόν ακριβώς τον εφιάλτη με βιαστικά και πιεστικά μηνύματα περί ενότητας και σύμπνοιας. Μόνο το σύνθημα των διαδηλώσεων : «λαός ενωμένος, ποτέ νικημένος», δεν έχει ηχήσει ακόμα.
Μέχρι που γίνεται αναφορά ακόμα και στο 1821, για να πεισθεί ο μέσος πολίτης, ότι ο μόνος τρόπος να βγούμε μέσα από την κρίση, είναι να είμαστε ενωμένοι. Όμως το ’21, μόνο ενωμένοι δεν ήταν οι Έλληνες. Η επανάσταση του ’21 δεν θα είχε ξεκινήσει, δεν θα είχε συνεχιστεί και δεν θα είχε ολοκληρωθεί αν δεν υπήρχαν οι κοσμοπολίτες Έλληνες, οι ξένοι φιλέλληνες και τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων. Οι επαναστατημένοι Έλληνες πολεμούσαν για χρόνια τους Τούρκους, διχασμένοι, μέχρι που κατέληξαν σε εμφύλια σύρραξη. Και αν δεν μεσολαβούσε η ναυμαχία του Ναυαρίνου, η ιστορία θα είχα γραφεί εντελώς διαφορετικά.
Μέσα σε αυτόν τον εφιάλτη, ζούμε σήμερα. Αντί να ακούμε και να σεβόμαστε το τι λέει η επιστήμη για τον κορονοϊό, διατυπώνουμε «απόψεις» τόσο για την προέλευση του ιού, όσο και για τις μεθόδους ίασης, και διχαζόμαστε ακόμα και πάνω σε αυτές. Αντί να υπακούμε τυφλά στις αποφάσεις υγειονομικού χαρακτήρα των αρμόδιων φορέων, διχαζόμαστε διότι δήθεν χάνουμε τα δικαιώματα μας και τις ελευθερίες μας. Αντί να στηρίξουμε με νύχια και με δόντια το σύστημα, είμαστε έτοιμοι να το κατασπαράξουμε και να το εκδικηθούμε.
Όμως και άλλες χώρες όπως για παράδειγμα η Γερμανία, βιώνουν τον δικό τους εφιάλτη. Και στην Γερμανία, ο εφιάλτης που έχει ξανακάνει την εμφάνιση του στην σκέψη των Γερμανών πολιτικών και πολιτών, είναι ο πληθωρισμός. Και η σκέψη τους έχει ταξιδέψει πίσω στον χρόνο μέχρι τα χρόνια της δημοκρατίας της Βαϊμάρης και τα εθνικά βιώματα ή ακούσματα, που έχει από τότε ο μέσος Γερμανός πολίτης.
Ο Γερμανός ζει περιορισμένα, οργανωμένα και προγραμματισμένα, κτίζοντας πλεονάσματα. Φοβάται τα μέτρα της ποσοτικής χαλάρωσης, φοβάται το νέο χρήμα, φοβάται την «αμοιβαιοποίηση του χρέους» μέσω του ευρωομολόγου. Αποτελεί εφιάλτη για την Γερμανία, η υποψία ότι πιθανόν θα διαταραχτεί η δημοσιονομική αξιοπιστία της Ευρωζώνης. Αποτελεί εφιάλτη για την Γερμανία, η υποψία ότι τα μέτρα που θα υιοθετηθούν κατά της πανδημίας, θα οδηγήσουν σε πληθωρισμό.
Αλλά και ο κλασσικός εφιάλτης στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στις ΗΠΑ, έχει ξεπροβάλει και πάλι. Είναι ο εφιάλτης του Κραχ του 1929 που έχει ένα μόνο όνομα. Και αυτό, είναι η ανεργία. Η φιλοσοφία της οικονομίας και της κοινωνίας στις ΗΠΑ εστιάζεται πάνω στην απασχόληση. Σήμερα, σύμφωνα με τον Job Quality Index (JQI) από το Πανεπιστήμιο του Cornell που παρουσίασε το World Economic Forum, υπολογίζεται ότι περίπου 37 εκατ. θέσεις εργασίας κινδυνεύουν να χαθούν βραχυπρόθεσμα λόγω της πανδημίας του covid-19 στις ΗΠΑ. Η υπόθεση εργασίας που υιοθετεί ο Job Quality Index (JQI), εκτιμά ότι η πανδημία θα έχει μια μέτρια χρονική διάρκεια και ένα μέτριο εύρος.
Από τον χώρο της εστίασης βρίσκονται σε κίνδυνο απέναντι στην ανεργία 11 εκατ. εργαζόμενοι, από τον χώρο του λιανικού εμπορίου 7,5 εκατ., από τον χώρο του τουρισμού 5 εκατ., από τον χώρο των υπηρεσιών 4,5 εκατ., από τον χώρο της εκπαίδευσης 3,5 εκατ. κλπ.
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός, πως στις ΗΠΑ ακούγονται ισχυρές φωνές που θέτουν ως προτεραιότητα σήμερα, την οικονομία και την απασχόληση και όχι το γενικευμένο lockdown. Φωνές που υποστηρίζουν ότι η οικονομία, η παραγωγή και η απασχόληση πρέπει να διαφυλαχθούν σαν κόρη οφθαλμού, σε σύγκριση με τις «λελογισμένες» ανθρώπινες απώλειες από την πανδημία. Φωνές που υποστηρίζουν πως είναι καλύτερα 100 με 200 χιλιάδες νεκροί, παρά κάποια εκατομμύρια άνεργοι στους δρόμους.
Μέσα στην κρίση και ειδικότερα στην πρώτη φάση που τώρα βιώνουμε, οι πολίτες έρχονται αντιμέτωποι με τους φόβους τους και τις ανασφάλειες τους. Και η κάθε χώρα αντικρύζει τον δικό της εφιάλτη. Ας ελπίσουμε ότι ο δικός μας εθνικός εφιάλτης, θα μας γίνει μάθημα. Και θα τον αφήσουμε πίσω μας. Κάτι, που θα μας επιτρέψει να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία, το μούδιασμα σε ενεργητικότητα και τον φόβο σε θέληση.
*Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.
Αποποίηση Ευθύνης : Το περιεχόμενο της στήλης, είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.
