Της Σοφίας Βούλτεψη*
Οι εικόνες είναι πάντα πιο δυνατές από τις λέξεις. Μια εικόνα χίλιες λέξεις, συνηθίζουμε να λέμε.
Τόσα χρόνια σ' αυτή τη δουλειά, όμως, έμαθα πως δεν είναι λίγες οι φορές που μια φωτογραφία ή ένα βίντεο αποτυπώνει μεν μια στιγμή, παρουσιάζει ένα γεγονός σε εξέλιξη, αλλά κρύβει την πραγματικότητα, κρύβει αυτό που αποκαλούμε «μεγάλη εικόνα», «θάβει» τα βαθύτερα αίτια, εμποδίζει την ψύχραιμη ανάλυση.
Τέτοιες εικόνες έρχονται τούτες τις ώρες και μέρες από την Καταλονία.
Είναι τόσο δυνατές που η αλήθεια στριμώχνεται πάλι στο στενό κοστούμι που ράβει εκείνος ο «αόρατος μηχανικός» για τον οποίο ο Anatole France έλεγε πως διοικεί τη Δημοκρατία.
Εύκολο και δημοφιλές να μιλάς για βία και να καταγγέλλεις την καταστολή. Οι εμφυλιοπολεμικές μνήμες που αναβιώνουν στην Ισπανία, όμως, δεν επιτρέπουν αγνόηση της πραγματικότητας.
Ποια είναι, όμως, η πραγματικότητα; Ας μιλήσουμε με λέξεις, λοιπόν:
- Το ισπανικό Σύνταγμα αναφέρει πως η Ισπανία είναι αδιαίρετη.
- Το ισπανικό Σύνταγμα προβλέπει πως δημοψηφίσματα αποφασιστικού τύπου διοργανώνονται μόνο από την κεντρική κυβέρνηση. Όλα τα άλλα είναι συμβουλευτικά – πλην, όμως, δεν προβλέπεται επί τέτοιων θεμάτων οποιοδήποτε δημοψήφισμα.
- Το ισπανικό Συνταγματικό Δικαστήριο έχει κηρύξει αντισυνταγματικό το προηγούμενο δημοψήφισμα, όπως και όλους τους σχετικούς νόμους και διατάγματα της καταλανικής κυβέρνησης.
- Στο προηγούμενο δημοψήφισμα (9 Νοεμβρίου 2014), η συμμετοχή δεν ξεπέρασε το 35%. Ως εκ τούτου δεν κρίθηκε απλά αντισυνταγματικό, αλλά και άκυρο λόγω της χαμηλής συμμετοχής.
- Δεν είναι αλήθεια ότι το 80% των Καταλανών επιθυμούν την ανεξαρτητοποίηση της επαρχίας τους. Η αλήθεια είναι ότι, βάσει εκείνου του δημοψηφίσματος, το 80% από το 35% εκείνων που πήγαν στις κάλπες είχε αυτή την άποψη.
- Η κυβέρνηση Trump έχει δηλώσει πρόθυμη να συνεργαστεί «με όποια κυβέρνηση ή οντότητα προκύψει από το δημοψήφισμα»!
- Ο ιδρυτής του ιστότοπου WikiLeaks, Julian Assange, από την πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο όπου παραμένει έγκλειστος, παραδέχθηκε, στις 14 Σεπτεμβρίου, πως συνεργάζεται για την προστασία του ιστότοπου που εγκατέστησε η καταλανική κυβέρνηση για το δημοψήφισμα υπέρ της ανεξαρτησίας και το οποίο έκλεισαν οι αρχές κατόπιν δικαστικής εντολής. Μάλιστα ο Assange έφθασε στο σημείο να παρομοιάσει την επιχείρηση ακύρωσης του καταλανικού δημοψηφίσματος με την καταστολή των φοιτητικών εξεγέρσεων στην πλατεία Τιενανμέν του Πεκίνου, το 1989!
- Στις 27 Σεπτεμβρίου, η βασκική αυτονομιστική οργάνωση ΕΤΑ (που έχει καταθέσει τα όπλα) απηύθυνε μήνυμα προς τους Βάσκους να εξάγουν «διδάγματα» από την Καταλονία και να «δρομολογήσουν» μία «διαδικασία» παρόμοια με το καταλανικό δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία και εκπορευόμενη από την ίδια την «κοινωνία των πολιτών», με στόχο να διεκδικήσουν «το δικαίωμά τους στην επιλογή», αλλά με «κοινωνικά και ειρηνικά μέσα» - την ώρα που ο Βάσκος Πρόεδρος είχε ταχθεί κατά του δημοψηφίσματος στην Καταλονία.
Τα γεγονότα
- Τον Μάρτιο του 2006, επί σοσιαλιστικής κυβέρνησης Zapatero, το ισπανικό κοινοβούλιο υιοθέτησε νέο καθεστώς για την Καταλονία, ενισχύοντας σημαντικά την αυτονομία της βορειοανατολικής επαρχίας της χώρας και χαρακτηρίζοντάς την «έθνος» στο εσωτερικό του ισπανικού κράτους. Το Λαϊκό Κόμμα του Mariano Rajoy που βρισκόταν τότε στην αντιπολίτευση, προσέφυγε στο Συνταγματικό Δικαστήριο. Η απόφαση εκδόθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα και σύμφωνα με αυτή ο χαρακτηρισμός «έθνος» δεν έχει «καμία νομική αξία». Παράλληλα, απορρίφθηκε η χρήση των καταλανικών ως «προτιμητέας» γλώσσα στη διοίκηση και τα μέσα ενημέρωσης.
- Ξεκινούν διαδηλώσεις και από τις δύο πλευρές, αλλά το 2012 τις περιφερειακές εκλογές κερδίζει ο Artur Mas, που πρόσφατα καταδικάστηκε για «ανυπακοή» και σε διετή απαγόρευση στο δικαίωμα του εκλέγεσθαι. Ο Mas είναι αυτός που οργάνωσε το δημοψήφισμα του Νοεμβρίου 2014, αποκαλώντας το «συμβουλευτικό» για να ξεπεράσει τα συνταγματικά εμπόδια, τα οποία ωστόσο δεν μπορούσαν βάσει του ισπανικού Συντάγματος να ξεπεραστούν.
- Στις περιφερειακές εκλογές της 27ης Σεπτεμβρίου 2015, που εμφανίζονται ως δημοψήφισμα, το σύνολο των κομμάτων που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας συγκεντρώνουν το 47,8% των ψήφων και για πρώτη φορά κερδίζουν την πλειοψηφία των εδρών στο περιφερειακό κοινοβούλιο – αν και δεν είχαν την πλειοψηφία σε αριθμό ψήφων.
- Στις 9 Νοεμβρίου 2015, το καταλανικό κοινοβούλιο υιοθετεί μια απόφαση, η οποία προβλέπει την έναρξη μιας διαδικασίας (Proces ονομάστηκε) η οποία θα κατέληγε στη δημιουργία «ενός ανεξάρτητου καταλανικού κράτους» το αργότερο το 2017. Το Συνταγματικό Δικαστήριο ακυρώνει και αυτήν την απόφαση.
- Στις 10 Ιανουαρίου 2016, Πρόεδρος της επαρχίας αναλαμβάνει ο αυτονομιστής Carles Puigdemont, ο οποίος τον Ιούνιο του 2017 ανακοινώνει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας την 1η Οκτωβρίου, με την Μαδρίτη να ξεκαθαρίζει ότι το δημοψήφισμα δεν θα πραγματοποιηθεί, καθότι είναι παράνομο.
- Στις 6 Σεπτεμβρίου 2016, το καταλανικό κοινοβούλιο ψηφίζει νόμο για την διεξαγωγή δημοψηφίσματος με σκοπό την απόσχιση της επαρχίας. Την επομένη, το Συνταγματικό Δικαστήριο ακυρώνει τον συγκεκριμένο νόμο και στις 12 Σεπτεμβρίου αναστέλλει άλλους δύο καταλανικούς νόμους που παραπέμπουν σε δημιουργία ανεξάρτητου κράτους.
Επομένως, επί της ουσίας τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: Η απόσπαση μέρους της επικράτειας συνιστά παράνομη πράξη, καμιά χώρα δεν θα δεχόταν να χάσει με αυτόν τον τρόπο τμήμα του εδάφους της, για το οποίο έχουν αγωνιστεί και χύσει το αίμα τους όλοι οι πολίτες της, τα Συντάγματα είναι εντελώς σαφή σ' αυτό το σημείο, αλλαγή συνόρων δεν γίνεται αποδεκτή ούτε από την Ε.Ε. – γι' αυτό άλλωστε δεν αναγνωρίζεται και η απόσχιση της Κριμαίας.
Δεν θέλω να δώσω παραδείγματα, αλλά ας αναλογιστούμε όλοι ποια θα ήταν η αντίδραση οποιουδήποτε κράτους ενώπιον μιας τέτοιας απειλής κατακερματισμού του.
Πολύ περισσότερο που σε αυτές τις περιπτώσεις – και στην Ισπανία – ο διχασμός θα βάθαινε ακόμη περισσότερο (με δεδομένα τα νούμερα και τα ποσοστά αυτών που επιθυμούν το αντίθετο).
Και πολύ περισσότερο που εκείνοι οι Καταλανοί που έχουν παρασυρθεί από τα συνθήματα δημαγωγών ηγετών τους, δεν λαμβάνουν υπόψη ή δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν ή δεν έχουν ενημερωθεί για τις συνέπειες αυτής της «ανεξαρτησίας», που θα κατέληγε με βεβαιότητα στη δουλεία της απόλυτης φτωχοποίησης:
Το ΑΕΠ της Καταλονίας θα κατέρρεε κατά 30%, η ανεργία θα διπλασιαζόταν και η οικονομική της απομόνωση θα ήταν μεγάλη. Η Καταλονία θα βρισκόταν εκτός ευρωζώνης, το 75% της παραγωγής της θα υπόκειτο σε δασμούς, οι ξένες τράπεζες θα έφευγαν από την επαρχία, η οποία θα έπρεπε να κόψει δικό της νόμισμα που θα υφίστατο αμέσως μια υποτίμηση έως και 50%.
Κάτι ανάλογο με τις συνέπειες του «Όχι» που διαφήμιζαν στο δικό τους ψευδεπίγραφο «δημοψήφισμα» οι κύριοι Τσίπρας και Καμμένος, οι οποίοι, βέβαια, τρόμαξαν τόσο πολύ που έκτοτε υπογράφουν ό,τι τους σερβίρουν, αποσπώντας και τα εύσημα του Dijsselbloem!
Και ο ΣΥΡΙΖΑ το βιολί του!
Παρ' όλα αυτά – και παρά το γεγονός ότι πρέπει να έχει πονέσει το χέρι τους να υπογράφουν μνημόνια – ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζεται να υποστηρίζει την απόσχιση της Καταλονίας, αποδεικνύοντας πως παραμένουν διαλυτικά στοιχεία.
Ο επικεφαλής των ευρωβουλευτών του Δ. Παπαδημούλης – μόνος αυτός, χωρίς υπογραφές άλλων – συνυπέγραψε στις 28 Σεπτεμβρίου επιστολή 56 ευρωβουλευτών που ανήκουν σε έξι πολιτικές ομάδες (Ομάδα της Αριστεράς GUE/NGL, S&D, Greens/ALE, ALDE, EFDD, ECR ) προς τον Ισπανό πρόεδρο. Με αυτήν εξέφρασαν την «βαθιά ανησυχία» τους για την κατάσταση και αποφαίνονται πως «οι κατασταλτικές ενέργειες και οι απειλές αποτελούν λανθασμένη προσέγγιση ενός πολιτικού ζητήματος».
Όπως ανέφεραν, «χρήση της δικαστικής και νομικής οδού για την αντιμετώπιση ενός θέματος πολιτικής φύσης είναι λάθος, και συνιστά βίαιη κατάχρηση εξουσίας»! Γι' αυτό και καταδικάζουν αυτές τις δυσανάλογες αντιδράσεις από τις ισπανικές αρχές και στηρίζουμε το πολιτικά νόμιμο αίτημα της καταλανικής κοινωνίας για το δημοψήφισμα αυτοπροσδιορισμού της»!
Η επιστολή δημοσιοποιήθηκε με ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ.
Δηλαδή για τον ΣΥΡΙΖΑ η απόσπαση μέρους της επικράτειας αποτελεί απλά ένα… πολιτικό ζήτημα! Επίσης για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι φυσιολογικό η περιφέρεια μιας χώρας (προφανώς και της Ελλάδας) να… αυτοπροσδιορίζεται.
Προφανώς! Διότι το Τμήμα Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ έχει εκδώσει ανακοινώσεις και υπέρ των Σλαβομακεδόνων του Ουράνιου Τόξου και κατά των αποφάσεων του Αρείου Πάγου επί του αιτήματος της «Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης» για την αναγνώρισή της ως νομίμου σωματείου.
Μάλιστα, στις 15 Μαρτίου 2014, το Τμήμα Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ ανέφερε:
«Για τα λεγόμενα εθνικά θέματα, κάθε αντίθετη άποψη στηλιτεύεται και απαγορεύεται στην πράξη ακόμα και η αναφορά σε εθνικές μειονότητες που ζουν στη χώρα μας, ενώ την ίδια στιγμή τμήματα του πληθυσμού που ανήκουν σε μειονότητες αποκλείονται από βασικά κοινωνικά δικαιώματα (στέγαση, εκπαίδευση, υγεία κ.ά)».
Επομένως, δεν περιμέναμε να… λυπηθούν την Ισπανία!
Γι' αυτό και ανήμερα του «δημοψηφίσματος» στην Καταλονία, ο ΣΥΡΙΖΑ, μόνος αυτός από όλα τα ελληνικά κόμματα, έσπευσε να εκδώσει ανακοίνωση καταδικάζοντας την καταστολή και αναφέροντας πως «μόνος δρόμος είναι ο δημοκρατικός διάλογος».
Προφανώς, ο δημοκρατικός διάλογος είναι η καλύτερη λύση και η Μαδρίτη οφείλει τώρα να πάρει νέες πρωτοβουλίες.
Αλλά τι κάνεις όταν οι δημαγωγοί χειραγωγούν τον λαό και οργανώνουν δημοψηφίσματα αρνούμενοι κάθε διάλογο; Και τι διάλογος μπορεί να γίνει όταν δημιουργούνται αντισυνταγματικά τετελεσμένα;
(Σημειώσαμε πιστεύω όλοι τη στάση του ΚΚΕ, που έχει κάνει την αυτοκριτική του για την 5η Ολομέλεια του 1949, όταν υποσχέθηκαν «πλήρη εθνική αποκατάσταση» στον «μακεδονικό λαό», με τον Ζαχαριάδη να μιλά σε επιστολή του στο περιοδικό «Δημοκρατικός Στρατός» (Οκτώβριος 1948) περί «Μακεδονίας του Αιγαίου». Αργότερα, το ΚΚΕ υποστήριξε πως τέτοια απόφαση ουδέποτε ελήφθη και εξήγησε πως ο Ζαχαριάδης «υπονοούσε τη δημιουργία ενιαίου μακεδονικού κράτους στα πλαίσια μιας λαϊκοδημοκρατικής - σοσιαλιστικής Βαλκανικής Ομοσπονδίας Κρατών» και πως πάντως το ΚΚΕ την πολέμησε όταν κάποιες σλαβομακεδονικές οργανώσεις προσπάθησαν να την επιβάλουν).
Τέλος πάντων, αυτά είναι Ιστορία. Αλλά η Ιστορία μιλάει. Και η στάση του ΣΥΡΙΖΑ σ' αυτά τα θέματα ήταν και παραμένει διαλυτική, μηδενιστική, αμοραλιστική, δημαγωγική.
Η περίπτωση της Καταλονίας δείχνει πόσο εύκολα οι δημαγωγοί μπορούν να αναμοχλεύσουν μίση και πάθη και να οδηγήσουν στον εθνικό διχασμό και στον αδελφοσκοτωμό.
Όσο για τις σκηνές βίας που παρακολουθήσαμε, υπάρχει μια ιστορία από τον Ισπανικό εμφύλιο:
Μπροστά στην αδυναμία των στρατιωτών του να καταλάβουν ένα ύψωμα, ο μετέπειτα δικτάτορας Φράνκο κάλεσε τους στρατηγούς του για να τους επιπλήξει. Και έλαβε την εξής απάντηση από έναν στρατηγό: «Ξεχνάτε, κύριε, πως Ισπανοί πολεμούν και από την άλλη πλευρά»…
*Η κα Σοφία Βούλτεψη είναι βουλευτής Β'' Αθηνών, πρώην υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητική εκπρόσωπος, δημοσιογράφος.
