Της Εύας Στάμου*
Οι γυναίκες και τα παιδιά αποτελούν σήμερα το 55% των προσφύγων που διασχίζουν τα σύνορα της χώρας μας. Δυστυχώς, τα στρατόπεδα φιλοξενίας δεν είναι κατάλληλα διαμορφωμένα για την διαμονή ανήλικων παιδιών και γυναικών, αφού οι υπάρχουσες υποδομές δεν μπορούν να τους διασφαλίσουν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης.
Το αποτέλεσμα είναι ότι σταδιακά τα στρατόπεδα φιλοξενίας έχουν μετατραπεί σε κέντρα κράτησης όπου τους τελευταίους μήνες σημειώνονται φρικτά γεγονότα, όπως: κλοπές, ξυλοδαρμοί, ξεκαθάρισμα λογαριασμών ανάμεσα σε συμμορίες, περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης και σεξουαλικής εκμετάλλευσης, βιασμοί, ακόμα και απόπειρες αυτοκτονίας από ανήλικα προσφυγόπουλα.
Λόγω του απαράδεκτα ελλιπούς κυβερνητικού σχεδιασμού, εντός των στρατοπέδων δεν είναι δύσκολο να πλησιάσει και να κακομεταχειριστεί κάποιος μια γυναίκα ή ένα παιδί, αφού στα στρατόπεδα δεν προβλέπονται καν ξεχωριστές τουαλέτες, ντουζιέρες και σκηνές για τις γυναίκες και τα παιδιά τους.
Αρκετές νεαρές βγαίνουν από το στρατόπεδο μόνο για να μεταβούν στο νοσοκομείο προκειμένου να γεννήσουν. Σε ορισμένες περιπτώσεις η εγκυμοσύνη τους είναι αποτέλεσμα βιασμού που υπέστησαν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους ή της παραμονής τους στο στρατόπεδο.
Οι γυναίκες αυτές είναι συνήθως μόνες, δίχως σύντροφο, μητέρα ή άλλο μέλος της οικογένειας να τις συνοδεύσει και να τους συμπαρασταθεί ψυχολογικά. Η εμπειρία τους από τα ελληνικά νοσοκομεία είναι τραυματική. Σχεδόν όλες αναγκάζονται να υποστούν καισαρική τομή χωρίς να ερωτηθούν, δίχως ενημέρωση για αυτό που θα ακολουθηθεί και σε κάποιες περιπτώσεις χωρίς την χορήγηση παυσίπονων κατά τη διάρκεια επώδυνων γυναικολογικών διαδικασιών.
Η δυσκολία λεκτικής επικοινωνίας με τους μαιευτήρες, τη μαία και το νοσηλευτικό προσωπικό κατά τη διάρκεια της γέννας, λόγω της απουσίας διερμηνέων που θα μπορούσαν να εξηγήσουν στις γυναίκες τα στάδια της διαδικασίας, και να μεταφέρουν στις λεχώνες τις οδηγίες και τις συμβουλές των γιατρών, δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο την ήδη δεινή θέση των γυναικών προσφύγων.
Το ίδιο πρόβλημα επικρατεί το τελευταίο διάστημα και στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο του Δρομοκαϊτείου, όπου νοσηλεύονται 30 περίπου πρόσφυγες και μετανάστες αραβικής καταγωγής με σοβαρές ψυχικές διαταραχές. Ούτε εκεί υπάρχει μέριμνα για τη δυνατότητα της διερμηνείας.
Οι ασθενείς είναι κυριολεκτικά αφημένοι στην τύχη τους, αφού χωρίς μεταφραστές της αραβικής γλώσσας δεν γίνεται να επικοινωνήσουν με το ιατρικό προσωπικό ώστε να γίνει με σαφήνεια διάγνωση για την κατάστασή τους και να τους προσφερθεί η δυνατότητα της ομιλούσας ψυχοθεραπείας. Αν και η ΜΚΟ ΜΕΤΑδραση έχει οριστεί και χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση προκειμένου να προσφέρει την συγκεκριμένη υπηρεσία, διερμηνείς δεν έχουν εμφανιστεί στο νοσοκομείο, τουλάχιστον εδώ και έναν μήνα.
Συνολικά, είναι απαραίτητη η κατασκευή ξεχωριστών εγκαταστάσεων φιλοξενίας για τις γυναίκες και τα παιδιά που διαβιούν στα στρατόπεδα. Όσο αναγκαία είναι και η απασχόληση περισσότερων φρουρών που θα προστατεύουν τα παιδιά από τις επιθέσεις κάθε μορφής και από την σεξουαλική εκμετάλλευση.
Η πρόσληψη περισσότερων γυναικών φρουρών και αξιωματικών στα στρατόπεδα, είναι επίσης μια καλή ιδέα ώστε να διασφαλιστεί η πιο εύκολη επικοινωνία των αιτημάτων των γυναικών φιλοξενούμενων αφού στην κουλτούρα τους η επαφή με άντρες που δεν είναι μέλη της οικογένειάς τους, αποτελεί ταμπού. Το πρόβλημα της απουσίας διερμηνείας πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.
Τέλος, η δυνατότητα να τοποθετείται η γυναίκα ή ένα ανήλικο παιδί που επιθυμεί να κάνει καταγγελία κατά άλλων μεταναστών, σε διαφορετικό στρατόπεδο (re-location), ώστε να αποφύγει τη μελλοντική επαφή με τον θύτη και να προστατευτεί από τα αντίποινα, θα λειτουργήσει απελευθερωτικά για κάποια θύματα βιασμού ή σεξουαλικής εκμετάλλευσης.
*Η κ. Εύα Στάμου είναι συγγραφέας και Δρ Ψυχολογίας.
**Η 18η Δεκεμβρίου έχει οριστεί από τα Ηνωμένα Έθνη ως Παγκόσμια Ημέρα Μετανάστη.
