Το σημαντικό στο φορολογικό σύστημα μιας χώρας είναι ο πολίτης να μη σκέφτεται τους φόρους, να μην τον απασχολούν στην καθημερινότητά του και να μην αποτελούν για αυτόν την αιτία να συγκρατηθεί και να μην ξοδέψει τα χρήματα του. Όταν ένα κράτος, μία κυβέρνηση, το πετύχει αυτό, τότε έχει κερδίσει, μας είπε ο διευθυντής διεθνών δράσεων του Tax Foundation Ντανιέλ Μπαν.
Το Tax Foundation είναι ο κορυφαίος οργανισμός έρευνας σε θέματα φορολογικής πολιτικής και κάθε χρόνο σε συνεργασία με το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών παρουσιάζει στην Ελλάδα τον Δείκτη Διεθνούς Φορολογικής Ανταγωνιστικότητας.
Το 2019 η Ελλάδα καταλαμβάνει την 30ή θέση ανάμεσα στις 36 χώρες του ΟΟΣΑ. Οι χώρες της Βαλτικής καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις, με την Εσθονία να έχει τον καλύτερο φορολογικό κώδικα.
Την τελευταία θέση καταλαμβάνει η Γαλλία. Ο Ντανιέλ Μπαν μάς εξηγεί στη συνέντευξη που μας παραχώρησε τι σημαίνει αυτός ο δείκτης, πώς η Ελλάδα μπορεί να μεταρρυθμίσει το σύστημά της για να γίνει πιο ανταγωνιστική και γιατί Πορτογαλία και Ιρλανδία έχουν υψηλή ανάπτυξη, ενώ βρίσκονται στην 33η και 17η θέση αντίστοιχα.
Συνέντευξη στην Οντίν Λιναρδάτου
- Η Ελλάδα βρίσκεται πολύ χαμηλά στον Δείκτη Φορολογικής Ανταγωνιστικότητας. Τις 180 μέρες από τις 360 του χρόνου δουλεύουμε για το κράτος. Τι νομίζετε ότι πρέπει να γίνει για να αλλάξει αυτό;
Χώρες όπως η Εσθονία αλλά και η Λετονία έχουν κάνει μεγάλες φορολογικές μεταρρυθμίσεις. Η Λετονία πρόσφατα άλλαξε τον εταιρικό φόρο και τον παραδοσιακό ετήσιο τρόπο πληρωμής του και αποφάσισε να φορολογεί μόνο τα κέρδη και μόνο όταν αυτά μοιράζονται στους μετόχους.
Έτσι, αν έχεις μια επιχείρηση και έχεις μία χρονιά κέρδη, δεν χρειάζεται να πληρώσεις φόρους επί των κερδών σου, αν αυτά τα χρήματα δεν τα μοιράσεις στους μετόχους σου. Αυτό επιτρέπει στις επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν τα κέρδη τους για να κάνουν επενδύσεις ή για να ανοίξουν και νέα υποκαταστήματα ή να αγοράσουν νέα μηχανήματα, χωρίς να ανησυχούν για τις φορολογικές επιπτώσεις.
- Αυτό μπορεί να εφαρμοστεί σε μια οικονομία όπως η ελληνική, όπου οι περισσότερες επιχειρήσεις είναι ατομικές, οικογενειακές;
Τις αντιμετωπίζεις με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Αν η οικογένεια πάρει τα κέρδη, τότε αυτά θα φορολογηθούν, αν αποφασίσει να τα αφήσει μέσα στην επιχείρηση, τότε δεν θα πληρώσει φόρο.
Αυτό δίνει μεγάλες ευκαιρίες σε μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, γιατί τα χρήματα που μένουν μέσα στην επιχείρηση είναι αφορολόγητα.
- Τι πιστεύετε ότι πρέπει να αλλάξει στο φορολογικό σύστημα της Ελλάδας; Το έχετε μελετήσει καλά. Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε άμεσα;
Σχεδόν αμέσως θα μπορούσε κανείς να αλλάξει, τόσο το ύψος των φόρων όσο και τη φορολογική βάση. Έχετε 28% φόρο στις εταιρείες (σ.σ.: η κυβέρνηση το μειώνει στο 24% από φέτος) αλλά δεν είναι μόνο αυτό το πρόβλημα. Στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες, τιμωρείτε τις επενδύσεις. Αν θέλει ένας επιχειρηματίας να αγοράσει ένα νέο μηχάνημα, θα εκπέσει των φόρων μόνο το 70% του κόστους της αγοράς. Επίσης, το σύστημά σας είναι εξαιρετικά πολύπλοκο και για να συμμορφωθεί κανείς, χρειάζεται να καταναλώσει πολύ χρόνο και χρήμα. Και το 28% δεν είναι μόνο πολύ πάνω από τον μέσο όρο -ο μέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι 23,6 %-, αλλά είναι εξαιρετικά υψηλός και για τη νοτιοανατολική Ευρώπη.
Η Κροατία, η Βουλγαρία και η Σερβία έχουν πολύ χαμηλότερους εταιρικούς φόρους. Ετσι, αν είσαι ένας ξένος επιχειρηματίας που θέλει να επεκταθεί στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, το κοιτάς αυτό. Η Ελλάδα έχει ένα φορολογικό σύστημα που μοιάζει με τα συστήματα της Γερμανίας ή της Σουηδίας, ή του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά με μια πολύ διαφορετική οικονομία. Αν στο ατομικό εισόδημα η κυβέρνηση παίρνει ένα 50%-60%, τότε το εργασιακό κόστος εκτοξεύεται.
Αν ένας απόφοιτος του πανεπιστημίου βρει μια καλή δουλειά, που θα του αποφέρει ένα εισόδημα 40.000 ευρώ τον χρόνο και με την παρακράτηση του φόρου τού μένουν μόνο 18.000-20.000 για να ζήσει, τότε είναι πιθανό να επιλέξει να φύγει από τη χώρα και να αναζητήσει την τύχη του κάπου αλλού. Η Ελλάδα λοιπόν έχει πρόβλημα και στη υπερφορολόγηση του ατομικού εισοδήματος, γεγονός που οδηγεί αναπόφευκτα στο brain drain και η κυβέρνηση πρέπει να σκεφτεί αν θέλει να κρατήσει αυτό τον απόφοιτο του πανεπιστημίου στην Ελλάδα ή να τον «διώξει», εξαιτίας της υψηλής φορολόγησής του.
- Είναι εφικτή όμως η δραστική μείωση των φόρων, όταν υπάρχουν υποχρεώσεις αποπληρωμής δόσεων των δανείων που έχει πάρει η Ελλάδα από τους Ευρωπαίους εταίρους μας και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο;
Αυτό αποτελεί τη μεγάλη πρόκληση με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπη η κυβέρνηση της χώρας σας, αλλά πιστεύω ότι έχει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο φορολογικής μεταρρύθμισης. Είναι εφικτό τα επόμενα χρόνια να προσελκύσει η Ελλάδα ξένες επενδύσεις, να υπάρξουν νέες επενδύσεις από ελληνικές επιχειρήσεις, έτσι ώστε να μπορέσετε να επεκτείνετε τη φορολογική βάση μέσα από την ανάπτυξη και να συνεισφέρουν περισσότεροι στα έσοδα για να γίνεται η αποπληρωμή των δανείων.
Είναι σημαντικό επίσης να γίνουν μεταρρυθμίσεις και στους άλλους θεσμούς που υποστηρίζουν τις επενδύσεις. Ένας νέος επενδυτής που θέλει να ανοίξει μια επιχείρηση στην Ελλάδα ή ένας πετυχημένος επιχειρηματίας που θέλει να πουλήσει την εταιρεία του, πρέπει να ενθαρρύνεται από ένα σύστημα που στοχεύει στις δυναμικές συμπεριφορές. Ένα σύστημα που επιτρέπει σε κάποιον να βρει τη δουλειά που επιθυμεί, ένα σύστημα που ενθαρρύνει κάποιον να πάρει ένα ρίσκο επενδύοντας τα χρήματά του ή να πάρει το ρίσκο να αλλάξει καριέρα και να βρει μια νέα δουλειά.
Είναι σημαντικό να υπάρχουν θεσμοί και ρυθμιστικές αρχές που θα επιτρέπουν αυτού του είδους τις συμπεριφορές.
- Μελετώντας τους δείκτες, βλέπουμε πως η Εσθονία είναι πρώτη, αλλά η Πορτογαλία και η Ιρλανδία βρίσκονται αρκετά χαμηλά. Και οι δύο αυτές χώρες προσελκύουν, όμως, μεγάλες επενδύσεις και έχουν ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης. Πώς το εξηγείτε;
Αναγνωρίζω ότι το φορολογικό σύστημα, οι φόροι, είναι μόνο ένα κομμάτι της ιστορίας της οικονομίας μιας χώρας. Υπάρχουν διαφορετικές χώρες με άλλο εργατικό κόστος, διαφορετικές βιομηχανίες και υπάρχουν πολλοί τρόποι για να μπορεί μια χώρα να είναι ανταγωνιστική, εκτός από την φορολογική πολιτική. Για την Ιρλανδία, όλοι σκέφτονται τον φορολογικό δείκτη του 12,5%, ο οποίος είναι εξαιρετικά χαμηλός, έχουν όμως πολύ υψηλούς φόρους στο ατομικό εισόδημα και στα μερίσματα. Στην Πορτογαλία έχουν ένα πολύ περίπλοκο φορολογικό σύστημα και ο χρόνος που χρειάζεσαι για να συμμορφωθείς με αυτό το φορολογικό σύστημα, όπως και με αυτό της Ιταλίας, είναι πάρα πολύς και αυτό το συνυπολογίζουμε.
Αυτό που κάνουμε είναι να παρουσιάζουμε στις κυβερνήσεις πώς διαμορφώνουν οι άλλες χώρες τα φορολογικά τους συστήματα, έτσι ώστε να είναι πιο ουδέτερα και λιγότερο διαστρεβλωμένα και να προωθούν την οικονομική ανάπτυξη.
- Γιατί η Γαλλία είναι τελευταία στον δείκτη σας; Είναι εντυπωσιακό αυτό.
Ο λόγος που η Γαλλία είναι τελευταία στον δείκτη μας δεν έχει απαραίτητα σχέση με το ύψος των φόρων, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση έχει να κάνει με τον πολλαπλό τρόπο με τον οποίο η Γαλλία φορολογεί το ίδιο εισόδημα. Μια επιχείρηση πληρώνει φόρο για τα κέρδη, μετά, όταν αυτά τα κέρδη δίνονται στους μετόχους, φορολογούνται ξανά ως μερίσματα και αν αυτό το μέρισμα το επενδύσει κανείς στην ακίνητη περιουσία του, τότε θα πληρώσει άλλο φόρο επί του νέου ακινήτου και μετά, αν πουλήσει το ακίνητο, θα πληρώσει φόρο μεταβίβασης. Αυτή η αλυσίδα είναι που προκαλεί πραγματικές στρεβλώσεις και οδηγεί τους ανθρώπους να σκέφτονται αν πρέπει να επενδύσουν τα χρήματά τους και αν πρέπει να τα ξοδέψουν και βάζει φρένο στις δυναμικές συμπεριφορές που απογειώνουν μια οικονομία.
- Οι Ηνωμένες Πολιτείες προχώρησαν σε μια γενναία φορολογική μεταρρύθμιση. Ευνοήθηκαν πράγματι οι πλούσιοι;
Από τη μία πλευρά η μεταρρύθμιση ευνοεί πάρα πολύ την ανάπτυξη και δίνει πολλά κίνητρα για να γίνουν νέες επενδύσεις, οι οποίες μακροπρόθεσμα θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας και θα δώσουν ευκαιρίες στους Αμερικανούς όλων των μισθολογικών κατηγοριών.
Αλλά και στη φορολογία εισοδήματος είχαμε σημαντικές παρεμβάσεις που στόχευαν στην ανακούφιση των χαμηλών εισοδημάτων, στους εργάτες, στις οικογένειες. Η επέκταση της φορολογικής πίστωσης για τα παιδιά και η μείωση των φόρων για τους εργάτες. Υπήρξαν και προβλέψεις για όσους έχουν τη δική τους επιχείρηση. Γενικά μπορεί κάποιος με μια πρώτη ματιά να θεωρήσει ότι αρχικά ωφελήθηκαν οι πιο πλούσιοι, αλλά υπήρξαν φοροελαφρύνσεις σε όλα τα επίπεδα και πιστεύουμε ότι αυτό θα βοηθήσει στην ανάπτυξη.
Όμως αυτή δεν είναι όλη η ιστορία, γιατί αμέσως μετά τη μεταρρύθμιση είχαμε τον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα και την επιβολή δασμών. Από τη μία, λοιπόν, είχες μια μεγάλη περικοπή στους φόρους και από την άλλη έβαζες από τους υψηλότερους δασμούς που έχει δει η οικονομία τα τελευταία χρόνια. Και οι δασμοί προκαλούν μεγάλη ζημιά στην οικονομία. Και ζημιώνουν πιο πολύ τους ανθρώπους που έχουν χαμηλά εισοδήματα γιατί βλέπουν να αυξάνονται οι τιμές στα προϊόντα που αγοράζουν και οι αγρότες δυσκολεύονται επειδή οι μεγαλύτεροι πελάτες τους βρίσκονται εκτός ΗΠΑ και επηρεάζονται από αυτή την αρνητική εμπορική πολιτική.
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο Παρασκευής 25 Οκτωβρίου