Οι Έλληνες επιβάτες που διαμαρτύρονται για την ταλαιπωρία που υφίστανται στα γερμανικά αεροδρόμια, θα έπρεπε να διαμαρτύρονται κατά της ελληνικής κυβέρνησης που δεν εφαρμόζει τα όσα προβλέπει η συμφωνία Σένγκεν, λέει ο Γιώργος Παπακωσταντής, διδάκτωρ της Παντείου σε θέματα Πολιτικών Ασφάλειας.
Ο πρώην σύμβουλος της Μόνιμης Ελληνικής Αντιπροσωπείας της Ελλάδας στις Βρυξέλλες σε θέματα Σένγκεν, Εσωτερικής Ασφάλειας και Μετανάστευσης, εξηγεί στο Liberal πως έχουμε καταφέρει να απολέσουμε την αξιοπιστία μας με τις κατά καιρούς δηλώσεις «οι μετανάστες εξαφανίζονται», και εκτιμά ότι μετά από μια περίοδο ύφεσης του φαινόμενου, η κατάσταση έχει και πάλι ξεφύγει.
Επισημαίνει ότι η κίνηση των Γερμανών συνδέεται με το θέμα των ελληνικών ταυτοτήτων που πλαστογραφούνται πάρα πολύ εύκολα, και που παρ' ότι έχουμε πάρει δύο παρατάσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να προσθέσουμε βιομετρικά χαρακτηριστικά, όπως οι περισσότερες χώρες, εντούτοις δεν το έχουμε ακόμη κάνει.
«Κάθε χώρα που υπογράφει μια σύμβαση έχει δικαιώματα αλλά αναλαμβάνει και υποχρεώσεις. Εμείς έχουμε κάνει τα πάντα για να μας φέρονται έτσι οι Γερμανοί. Όσο δεν καταφέρνουμε να λύσουμε με ελεγχόμενο τρόπο το Μεταναστευτικό- Προσφυγικό, τόσο θα έχουμε προβλήματα με την εφαρμογή της σύμβασης Σένγκεν», σημειώνει ο κ. Παπακωσταντής.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Εξηγείστε μας τι είναι αυτό που συμβαίνει τις τελευταίες ημέρες στα γερμανικά αεροδρόμια με τις πτήσεις από την Ελλάδα και τι προεκτάσεις μπορεί να έχει;
Η Συμφωνία Σένγκεν που εφαρμόζει η Ελλάδα προβλέπει την άρση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα. Κάθε ταξιδιώτης διαβαίνοντας τα εσωτερικά σύνορα, δηλαδή αυτά των χωρών που εφαρμόζουν την συμφωνία Σένγκεν δεν ελέγχεται, παρά μόνο όπως ελέγχεται στη χώρα του. Δεν υφίσταται δηλαδή τον διοικητικό έλεγχο που είχαμε παλαιότερα στα σύνορα. Αυτό προβλέπεται στο άρθρο 2 της σύμβασης εφαρμογής της Συμφωνίας Σένγκεν.
Όμως το ίδιο άρθρο στη δεύτερη παράγραφο, προβλέπει ότι ένα συμβαλλόμενο μέρος μπορεί μετά από διαβούλευση με τα άλλα συμβαλλόμενα μέρη- προσέξτε μιλά για διαβούλευση και όχι υποχρεωτικά για συμφωνία- να αποφασίσει ότι για κάποια χρονική περίοδο μπορεί να επιβάλει συνοριακούς ελέγχους όταν το επιβάλει η δημόσια τάξη ή η εθνική του ασφάλεια. Σήμερα λοιπόν η Γερμανία εφαρμόζει την δεύτερη παράγραφο του άρθρου 2, θεωρώντας ότι η εθνική της ασφάλεια διαταράσσεται εξαιτίας του κινδύνου εισόδου παράνομων μεταναστών από την Ελλάδα. Επικαλείται το γεγονός ότι τους τελευταίους μήνες έχει εντοπίσει πάνω από 1.000 παράνομους μετανάστες να έχουν εισέλθει στο έδαφός της, καθώς κάτι δεν γίνεται καλά από την πλευρά της Ελλάδας.
- Προηγήθηκε η διαβούλευση που προβλέπει το άρθρο 2 της συμφωνίας;
Δεν προηγήθηκε η διαβούλευση. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι έχει προγραμματιστεί μια τριμερής συνάντηση από εμπειρογνώμονες, εκπροσώπους της Κομισιόν, της Ελλάδας και της Γερμανίας. Αυτή θα είναι η διαβούλευση. Άλλωστε το ίδιο άρθρο προβλέπει ότι όταν η προστασία της δημόσιας τάξης και εθνικής ασφάλειας απαιτεί μια άμεση ενέργεια, τότε το ενδιαφερόμενο συμβαλλόμενο μέρος λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα και μετά πληροφορεί σχετικά το ταχύτερο δυνατό τα άλλα συμβαλλόμενα μέρη. Αυτό η Γερμανία φαίνεται ότι το έχει κάνει. Σημειώστε άλλωστε ότι εδώ και καιρό η Γερμανία, πάλι σύμφωνα με τις διατάξεις της Συμφωνίας Σένγκεν, έχει εγκαταστήσει στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, αξιωματικό της αστυνομίας (σύνδεσμο), ο οποίος και συνεπικουρεί στους ελέγχους όσων ταξιδεύουν από την Ελλάδα στη Γερμανία.
- Έχει επιβάλει ποτέ άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για λόγους εθνικής ασφάλειας τις προβλέψεις του άρθρου 2 της Συνθήκης;
Στο παρελθόν το έχει ξανακάνει η Γαλλία με αφορμή την έντονη ανησυχία της για τρομοκρατικές ενέργειες, όπως και παλαιότερα το Βέλγιο στα σύνορά του με την Ολλανδία προκειμένου να εμποδίσει ένα ρεύμα ναρκοτουρισμού που είχε τότε εμφανισθεί. Δεν είναι επομένως κάτι το πρωτόγνωρο. Έχει ωστόσο ένα αδιαμφισβήτητο πολιτικό στοιχείο η κίνηση της Γερμανίας. Δεν γνωρίζω τι είδους διαβήματα είχαν προηγηθεί από γερμανικής πλευράς προς την Αθήνα, ωστόσο είναι προφανές ότι η επαναφορά των ελέγχων στα γερμανικά αεροδρόμια για τις πτήσεις από την Ελλάδα, συνιστά ένα είδος πίεσης προς την ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου να ληφθούν αυστηρότερα μέτρα. Δηλαδή μας πιέζει η Γερμανία προκειμένου να εξασφαλίσει ότι θα εφαρμόσουμε αποτελεσματικότερα τους ελέγχους ώστε να μην καταφτάνουν πια παράνομοι μετανάστες στη χώρα.
- Άρα, το μήνυμα της συγκεκριμένης κίνησης είναι ότι οι ελληνικοί έλεγχοι είναι ελλιπείς…
Αυτό ακριβώς το μήνυμα μας στέλνουν. Έχουμε άλλωστε κάνει τα πάντα για να μας φέρονται έτσι οι Γερμανοί. Έχουμε για παράδειγμα δηλώσει στο παρελθόν ότι οι μετανάστες «εξαφανίζονται». Έχουμε αφήσει να εννοηθεί ότι είναι μέρος της πολιτικής μας να ανεχόμαστε ως χώρα να τους αφήνουμε να «εξαφανίζονται» με δική τους πρωτοβουλία. Και φυσικά όλοι θέλουν να φτάσουν στη Β.Ευρώπη.
Είχε υπάρξει ένα διάστημα, μετά τις ατυχείς δηλώσεις το 2015, της τότε αναπληρώτριας υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής, κας Χριστοδουλοπούλου, όπου το φαινόμενο είχε ανακοπεί. Φαίνεται όμως ότι η κατάσταση έχει και πάλι ξεφύγει. Σημειώστε ότι οι έλεγχοι των ταξιδιωτών αποτελούν πλέον ευθύνη των αεροπορικών εταιρειών. Δηλαδή ένας ταξιδιώτης που επιθυμεί να ταξιδέψει από την Ελλάδα στη Γερμανία επιδεικνύει την ταυτότητά του στην αεροπορική εταιρεία, και εφόσον υπάρχουν αμφιβολίες, εμπλέκεται στον έλεγχο η αστυνομία και ο γερμανός αξιωματικός σύνδεσμος. Εφόσον προκύψει πρόβλημα δεν του επιτρέπεται να ταξιδέψει, καθώς διαφορετικά έχει ευθύνες η ίδια η αεροπορική εταιρεία.
- Στην πράξη επομένως τα όσα εκτυλίσσονται τις τελευταίες ημέρες στα γερμανικά αεροδρόμια, και η ταλαιπωρία που υφίστανται οι Ελληνες επιβάτες, εκθέτουν την Ελλάδα και τις αστοχίες της να εφαρμόσει την Συνθήκη Σένγκεν…
Η Γερμανία μας στέλνει το μήνυμα ότι οι έλεγχοι στην Ελλάδα πάσχουν, διαπιστώνουμε ολιγωρία, πρέπει να τους βελτιώσετε. Αυτό πιστεύω θα είναι και το αντικείμενο της τριμερούς διαβούλευσης. Είναι καθαρά θέμα προτεραιοτήτων και επιπτώσεων από τις δικές μας ενέργειες. Όταν μια χώρα της ΕΕ νοιώθει ότι κάποια άλλη χώρα της ΕΕ δεν προστατεύει σωστά τα εξωτερικά της σύνορα, και δεν διαχειρίζεται σωστά τους παράνομους μετανάστες που βρίσκονται στο έδαφός της, δημιουργώντας ροή προς την ίδια, προφανώς και θα λάβει μέτρα.
Αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε όλοι είναι ότι εδώ τίθεται θέμα εφαρμογής των συμφωνημένων. Κάθε χώρα που υπογράφει μια σύμβαση έχει δικαιώματα αλλά αναλαμβάνει και υποχρεώσεις. Προκειμένου να μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα στο χώρο Σένγκεν οι πολίτες μιας ευρωπαϊκής χώρας, πρέπει η τελευταία να προστατεύει επαρκώς τα εξωτερικά της σύνορα. Όσο δεν καταφέρνουμε να λύσουμε με ελεγχόμενο τρόπο το Μεταναστευτικό- Προσφυγικό, τόσο θα έχουμε προβλήματα με την εφαρμογή της σύμβασης Σένγκεν.
Συνδυάστε την απόφαση του Βερολίνου και με την πολιτική διάσταση που έχει προσλάβει το ζήτημα της μετανάστευστης, το οποίο συζητείται τις ημέρες αυτές στη Γερμανία. Είναι άλλωστε ένα από τα κυρίαρχα ζητήματα που οδήγησαν σε ναυάγιο και την προσπάθεια σχηματισμού της λεγόμενης κυβέρνησης “Τζαμάικα”. Όταν επομένως αναμενόμενο να λάβουν οι Γερμανοί κάποια μέτρα, ειδικά σε αυτήν περίεργη για τους ίδιους περίοδο που διανύει η πολιτική τους σκηνή.
Ακούγεται περίεργο, αλλά θεωρώ ότι προχώρησαν σύμφωνα με τα δικά τους μέτρα, σε μια κίνηση αναγκαία για τους ίδιους. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να δούμε τις αιτιάσεις τους απέναντι στην Ελλάδα, και τι μέτρα πρέπει να λάβει η χώρα μας. Ούτως ή άλλως το μέτρο έχει περιορισμένη χρονική διάρκεια, και από εκεί και πέρα πρέπει να αιτιολογείται.
- Σαν να λέμε ότι οι Ελληνες επιβάτες που τις ημέρες αυτές διαμαρτύρονται κατά των γερμανικών αρχών, θα έπρεπε να στραφούν εναντίον των ελληνικών αρχών που δεν εφαρμόζουν αποτελεσματικά τη Συνθήκη…
Ακριβώς. Οι Έλληνες επιβάτες ασφαλώς υφίστανται μια ταλαιπωρία. Αν ωστόσο γνώριζαν ότι αιτία της ταλαιπωρίας είναι η αστοχία της ελληνικής κυβέρνησης να εφαρμόσει τα συμφωνηθέντα, θα διαμαρτύρονταν εναντίον της ελληνικής κυβέρνησης. Με άλλα λόγια, οι Έλληνες επιβάτες ελέγχονται καθώς οι Γερμανοί αποφάσισαν πια να δουν κατά πόσο αυτοί που φτάνουν στο αεροδρόμιό τους είναι όντως Έλληνες ή έχουν πλαστά διαβατήρια και ταυτότητες και άρα πρόκειται για παράνομους μετανάστες. Αιτία των διαμαρτυριών είναι προφανώς και ο τρόπος με τον οποίο γίνονται οι έλεγχοι. Αν βέβαια η διαδικασία ελέγχων είναι ταπεινωτική και μειωτική για τους Έλληνες επιβάτες, αυτό είναι άλλο θέμα. Και εφόσον επιβεβαιωθούν τέτοια περιστατικά, τότε προφανώς και πρέπει να γίνει κάποιου είδους διάβημα.
- Μπορεί να είχαμε αποφύγει αυτή την εξέλιξη αν είχαμε φροντίσει να προσαρμοστούμε στο γνωστό θέμα των ταυτοτήτων;
Καθόλου απίθανο. Ενώ το ελληνικό διαβατήριο είναι πολύ αξιόπιστο, δηλαδή δεν πλαστογραφείται εύκολα, και βρίσκεται πολύ ψηλά διεθνώς στην κλίμακα αξιοπιστίας, εντούτοις η ελληνική ταυτότητα έχει πρόβλημα, και είναι πολύ εύκολο να πλαστογραφηθεί. Είναι μάλιστα διαφορετική η μεταχείριση όσων έχουν διαβατήρια από εκείνους που ταξιδεύουν με ταυτότητα. Σκεφτείτε ότι έχουμε πάρει δύο παρατάσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να αλλάξουμε τις ταυτότητες και να προσθέσουμε βιομετρικά χαρακτηριστικά, όπως έχουν κάνει οι περισσότερες χώρες. Δεν ξέρω αν ακόμη έχουμε κάνει κάτι. Ενώ είναι η ίδια υπηρεσία, δηλαδή η Αστυνομία, που εκδίδει τα διαβατήρια και τις ταυτότητες, δεν ξέρω γιατί στο συγκεκριμένο θέμα χωλαίνουμε τόσο πολύ.
