Το ενδεχόμενο εκλογών στην πΓΔΜ δίνει πολιτικό χρόνο στην ελληνική κυβέρνησή, αλλά όχι όσο η ίδια νομίζει, και ενώ κανένα πλέον σενάριο γύρω από τη Συμφωνία των Πρεσπών δεν είναι πλέον βολικό.
Αυτό δηλώνει ο αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο, Κώστας Υφαντής, ο οποίος αναλύει στο liberal.gr τα επικρατέστερα από εδώ και πέρα σενάρια, το πρώτο εκ των οποίων, θέλει η διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης στα Σκόπια, να ολοκληρώνεται την παραμονή των αυτοδιοικητικών εκλογών και των Ευρωεκλογών στην Ελλάδα.
"Δεν είναι καθόλου ουδέτερος πολιτικά χρόνος να διαπραγματεύεσαι και να αναζητάς ψήφους προκειμένου να κυρωθεί η συμφωνία από την ελληνική Βουλή, μια ανάσα από την προεκλογική περίοδο του Μαΐου", τονίζει ο κ. Υφαντής. Το δεύτερο σενάριο, επίσης κακό για τη κυβέρνηση, είναι αυτό της προκήρυξης εκλογών στην Ελλάδα, χωρίς προηγούμενη κύρωση της συμφωνίας από την Αθήνα, και ενώ τα Σκόπια θα έχουν στο μεταξύ ολοκληρώσει τη σχετική διαδικασία.
Σε μια τέτοια περίπτωση, η συμφωνία θα αποτελέσει κεντρικό ζήτημα της προεκλογικής εκστρατείας, και δεν αποκλείεται να επιβεβαιωθούν στην κάλπη οι δημοσκοπήσεις που θέλουν το 70% της κοινής γνώμης, να αντιτίθεται στη συμφωνία.
Συνέντευξη στο Γιώργο Φιντικάκη
- Σχολιάστε μας το γεγονός ότι τόσο στην Ελλάδα, όσο και στα Σκόπια, αγνοείται η βούληση της πλειοψηφίας της κοινής γνώμης που δεν θέλει τη συμφωνία…
Καταρχήν, υπάρχει όντως ένα ζήτημα δημοκρατίας αν όντως υποθέσουμε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών δεν απολαμβάνει της στήριξης της πλειοψηφίας των πολιτών. Όμως δεν είναι ίδιο το ζήτημα στις δύο χώρες. Στην Ελλάδα, η επίλυση της διαφοράς με ευθύνη της κυβέρνησης εργαλειοποιήθηκε για να πλήξει την αντιπολίτευση, για να διχάσει και διασπάσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης, και όταν αυτό δεν πέτυχε, υιοθετήθηκε μία ρητορική μίσους και απαξίωσης των διαφωνούντων (φασίστες, ακροδεξιοί, γραφικοί κλπ). Το γεγονός προκάλεσε μια αντίστοιχη αντίδραση σε επίπεδο κοινής γνώμης περί ξεπουλήματος της Μακεδονίας κ.ό.κ.
Η πραγματικότητα είναι ότι κάποιοι θεωρούν το εαυτό τους μια ηγεμονική πολιτική "avant garde" που θα οδηγήσει τους πολίτες είτε εκείνοι το θέλουν είτε όχι. Στην Ελλάδα έχουμε φιλελεύθερη κοινοβουλευτική δημοκρατία και όχι "επαναστατική" πολιτεία. Σε μια φιλελεύθερη δημοκρατία οι πρωτοπορίες απολαμβάνουν σεβασμού και εμπιστοσύνης, ενώ σέβονται την αντιπολίτευση.
- Τελικά τι κρατάμε από το δημοψήφισμα;
Κρατάμε το αποτέλεσμα και την χαμηλή συμμετοχή. Συγκροτούν αμφότερα ένα δύσκολο πολιτικό πρόβλημα. Από τη μία όσοι προσήλθαν στη κάλπη ψήφισαν θετικά σε ένα συντριπτικό ποσοστό. Από την άλλη, συμμετείχαν λιγότερο από τα δύο πέμπτα. Θηριώδης αποχή αν σκεφτεί κανείς το διακύβευμα που ήταν – και είναι – η ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
Η αποχή είναι εν μέρει πραγματική και εν μέρει ένα «τεχνικό» ζήτημα. Υφίσταται από ότι φαίνεται μία σημαντική αναντιστοιχία μεταξύ εγγεγραμμένων και ενεργών εκλογέων αλλά αυτό είναι αδιάφορο πολιτικά, ως προς την επόμενη μέρα.
Η αντιπολίτευση κατόρθωσε να πείσει πολλούς να μην ψηφίσουν. Δεν επεδίωξε απροκάλυπτα την καταψήφιση της συμφωνίας για να μην έλθει σε σύγκρουση με την διεθνή κοινότητα που στήριξε τόσο πιεστικά το "ΝΑΙ", αλλά κατάφερε να δημιουργήσει συνθήκες απονομιμοποίησης του αποτελέσματος και έτσι να αναγκάσει την κυβέρνηση να έλθει στο κοινοβούλιο, χωρίς το προνόμιο ενός ισχυρού δημοψηφισματικού τετελεσμένου και να προχωρήσει – ενδεχομένως – σε εκλογές.
Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση ως ήταν αναμενόμενο "κρατά" το απίστευτο ποσοστό υπερψήφισης, και με αυτό θα συνεχίσει να προωθεί την εφαρμογή της συμφωνίας. Σε καμία περίπτωση η συμφωνία δεν είναι "νεκρή", όπως βιάστηκαν κάποιοι να ισχυριστούν στην Αθήνα. Τουλάχιστον όχι μέχρι να αποδειχθεί ατελέσφορη η κοινοβουλευτική διαδικασία ή ο συσχετισμός δυνάμεων που θα προκύψει από πιθανές εκλογές να είναι αρνητικός.
- Ποιο είναι επομένως το επικρατέστερο από εδώ και πέρα σενάριο;
Τουλάχιστον μέχρι τώρα, ζήτημα νομιμοποίησης του αποτελέσματος βάζει ένα μέρος της αντιπολίτευσης στα Σκόπια και ένα μέρος της κυβέρνησης στην Αθήνα. Για την κυβέρνηση στα Σκόπια δεν υπάρχουν άλλες επιλογές εκτός από το να προχωρήσει ωσάν το αποτέλεσμα να ήταν απολύτως θετικό.
Ο μη δεσμευτικός χαρακτήρας του δημοψηφίσματος επιτρέπει στον κ. Ζάεφ να εστιάσει στο υψηλό ποσοστό του "ΝΑΙ" και να επιμείνει ότι το ζήτημα είναι η ένταξη της χώρας στην ευρωατλαντική οικογένεια. Αν με το δίλημμα αυτό δεν κατορθώσει να διεμβολίσει την αντιπολίτευση στο Κοινοβούλιο, τότε θα πάει τάχιστα για εκλογές. Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Ζάεφ δεν έχει περιθώρια να υπαναχωρήσει από τον στρατηγικό στόχο της εξωτερικής του πολιτικής, δηλαδή την ένταξη σε ΝΑΤΟ και ΕΕ.
- Αν επομένως δεν καταφέρει ο Ζάεφ να περάσει κοινοβουλευτικά τις συνταγματικές αλλαγές, και δεδομένου ότι σύμφωνα με το Σύνταγμα της χώρας, η προεκλογική περίοδος διαρκεί 100 ημέρες, αυτό στην ουσία δεν σημαίνει ότι η συμφωνία θα φτάσει στην ελληνική Βουλή, γύρω στο Μάρτιο, ελάχιστους μήνες πριν τις Ευρωεκλογές;
Δεδομένου ότι η κυβέρνηση δεν κατάφερε να τραυματίσει την ενότητα της αντιπολίτευσης με την Συμφωνία των Πρεσπών, και να αναδιατάξει το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό, η κύρωση από μια Βουλή στην οποία ο κυβερνητικός συνασπισμός θα έχει καταρρεύσει, δεν μπορεί παρά να είναι μια προβληματική πολιτικά διαδικασία.
Βέβαια, η κυβέρνηση κάνει εδώ και καιρό ό,τι μπορεί προκειμένου να εξασφαλίσει τις απαραίτητες ψήφους όχι γιατί πιστεύει ότι η συμφωνία είναι καλή – πλέον δεν έχει σημασία – αλλά γιατί αυτή έχει συνδεθεί με την πολιτική της επιβίωση.
Το ενδεχόμενο εκλογών στην πΓΔΜ δίνει χρόνο στην κυβέρνησή μας αλλά όχι όσο η ίδια νομίζει, και επιπλέον την αναγκάζει να υπολογίσει τον πολιτικό χρόνο και την συγκυρία διαφορετικά. Υπάρχει ένα σενάριο που θέλει να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης στα Σκόπια, περίπου την παραμονή των αυτοδιοικητικών εκλογών και των Ευρωεκλογών.
Δεν είναι καθόλου ουδέτερος πολιτικά χρόνος να διαπραγματεύεσαι και να αναζητάς ψήφους προκειμένου να κυρωθεί η συμφωνία από την ελληνική Βουλή, μια ανάσα από την προεκλογική περίοδο του Μαΐου". Η πολιτική δυσκολία υπό το φάσμα μιας συντριβής είναι αυτονόητη. Αλλά σύμφωνα με την εκτίμηση του Πρωθυπουργού από την Νέα Υόρκη η επιβίωση της κυβέρνησης είναι σίγουρη. Υπάρχει και το σενάριο της προκήρυξης εκλογών, χωρίς στο μεταξύ να έχει ακόμη κυρωθεί η συμφωνία, η οποία όμως θα αποτελέσει το κεντρικό προεκλογικό ζήτημα. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχει το ενδεχόμενο να επιβεβαιωθούν στην κάλπη εκείνες οι δημοσκοπήσεις που θέλουν το 70% της κοινής γνώμης, να αντιτίθεται στη συμφωνία.
- Ποιο από τα δύο σενάρια θεωρείται επομένως ως το πιο πιθανό;
Νομίζω πως θα πρέπει να περιμένουμε λίγες ημέρες ώστε να δούμε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα στα Σκόπια. Αν όπως εκτιμούν ήδη αρκετοί, η διαδικασία στα Σκόπια προχωρήσει και ολοκληρωθεί με την ισχυρή στήριξη της διεθνούς κοινότητας, η Αθήνα θα υποστεί ισχυρές πιέσεις να κυρώσει την Συμφωνία όπως έχει άλλωστε δεσμευθεί. Το ζήτημα δεν αφορά στην διμερή διαφορά, αλλά στην ανάσχεση της Ρωσικής επιρροής. Όσο για τα όποια συνταγματικά ζητήματα στα Σκόπια, να επισημάνω απλώς ότι δεν υπάρχουν μόνο στην Ελλάδα ακροβάτες.
