Του Γιάννη Σ. Καλαντζάκη
Ψηφίστηκε στη Βουλή ο νόμος που αλλάζει ονόματα (ενώ έπρεπε να αλλάζει και την κουλτούρα σε χρήστες - πολίτες και επαγγελματίες υγείας) σε κρατικές δομές για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Στην καλύτερη περίπτωση ένα "ευχολόγιο καλών προθέσεων" στο πλαίσιο της "ηθικοποίησης της υγείας", του ελληνικού Tsiprascare.
Στην ουσία μου θυμίζει το απόσπασμα του μονόπρακτου του Γ. Γαλίτη "Τα ραδίκια ανάποδα" με τον επικήδειο στο μάγειρα: “«Σήμερα ένας σπουδαίος συνάδελφος και φίλος, ο Μιλτιάδης Γκουρμενές, ταξιδεύει στην αιωνιότητα. Ήταν ο πρώτος μάγειρας της οικονομικής κρίσης. Με το πρώτο Μνημόνιο σου ήρθε η ιδέα να φτιάξεις πεντανόστιμες συνταγές με λίγα και φθηνά υλικά. Με το δεύτερο Μνημόνιο έφτιαξες πεντανόστιμες συνταγές με λιγότερα και φθηνότερα υλικά. Με το τρίτο Μνημόνιο έφτιαξες πεντανόστιμες συνταγές με καθόλου υλικά. Απ' αυτές τις τελευταίες έτρωγες τον τελευταίο μήνα και αποτελειώθηκες. Αλλά δεν... πειράζει.». Και κάπως έτσι περιγράφει ο υπέροχος κωμικός μας πως να φτιάξουμε αστακομακαρονάδα χρησιμοποιώντας … ένα φασόλι!!!
Άρα μόνο με το “καλό” κράτος μπορείτε να έχετε την τέλεια υγεία. Το γεγονός ότι υπάρχουν ελευθεροεπαγγελματίες ιατροί και άλλοι επαγγελματίες υγείας …. “δεν πειράζει”. Το ότι δεν υποστηρίζεται ο νόμος του κράτους από οικονομική μελέτη βιωσιμότητας από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους …. “δεν πειράζει”. Το γεγονός ότι αναγγέλεται η “καθολική πρόσβαση” με κέντρο υγείας σε κάθε δήμο, ενώ έχει υπολογιστεί πιλοτική εφαρμογή σε μερικούς μόνο δήμους …. “δεν πειράζει”. Ενώ όλη η Ευρώπη έχει μόνο διαπιστευμένης ποιότητας εθνικά συστήματα υγείας χρησιμοποιώντας κρατικές και μη κρατικές δομές κι υπηρεσίες, εδώ μόνο το μεγάλο (πελατειακό) κράτος θα προσφέρει αγαθά κι υπηρεσίες στην υγεία και δεν θα υπάρχουν αντικειμενικά ποιοτικά κριτήρια ελέγχου, αλλά ο “κοινωνικός έλεγχος” ….. “δεν πειράζει”! Το γεγονός ότι μέρος της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας έχει εκχωρηθεί στην Ευρώπη σε Δήμους (αρχή της επικουρικότητας) κι εδώ επιλεκτικά μόνο οι Δήμοι μπορούν να δίνουν “κίνητρα” σε επαγγελματίες υγείας (Νοσοκομείο Σαντορίνης) …. “δεν πειράζει”!
Ο νόμος που μόλις ψηφίστηκε δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Δεν υπάρχει συμφωνία με τους επαγγελματίες υγείας, δεν υπάρχει ενημέρωση των πολιτών - χρηστών, δεν υπάρχουν διαδικασίες και δεν υπάρχουν πόροι: χρήματα και άνθρωποι! Ενώ ορίζει σωστά το τι είναι η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και καθιερώνει τον οικογενειακό ιατρό, ξεχνά το τι είναι διαθέσιμο σήμερα και ξεκινά από το μηδέν να υπόσχεται πολλά και μεγάλα για τον πολίτη, μέσω ενός μεγάλου κι ασυντόνιστου κράτους χωρίς αρχές, διαδικασίες κι αξιολόγηση. Ενδεικτικό είναι ότι πάλι ξέχασαν να περιγράψουν το τι είναι η κατ' οίκον νοσηλεία και φυσικά να την κοστολογήσουν. Η Ελλάδα θυμίζω είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη που δεν υπάρχει θεσμοθετημένη κατ' οίκον νοσηλεία ούτε σαν περιγραφή υπηρεσιών ούτε ως ασφαλιστικό προϊόν στον ΕΟΠΥΥ!
Η αριστερή ιδεοληψία με τον πελατειακό κρατισμό των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ δεν μπορεί να προσφέρει βιώσιμες λύσεις στην υγεία! Η αλλαγή ονομάτων και η χρηματοδότηση βασικών υγειονομικών αναγκών του πληθυσμού όχι καθολικά αλλά αποσπασματικά από κοινοτικά κονδύλια θα γελειοποιήσει φοβάμαι το όποιο αποτέλεσμα και θα καταλήξει στην κοινωνική του απαξίωση (χωρίς δυνατότητα πρόσβασης και χωρίς ποιότητα στις προσφερόμενες υπηρεσίες) ανάλογη των δημοτικών προγραμμάτων “βοήθεια στο σπίτι”.
Αυτό μπορώ να το φανταστώ παραφράζοντας τον Ιάκωβο Καμπανέλλη στο “Μεγάλο μας Τσίρκο” σαν συνομιλία των κκ Τσίπρα, Πολάκη και Ξανθού:
"- Να έχουν πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας ή να μην έχουν;
- Αφού δεν είχαν, γιατί να έχουν;
- Θα τους παρέσυραν αυτοί που έχουν...
- Να αρκεστούν εις αυτά που έχουν!
- Δεν είναι και ώριμοι για να το έχουν!
- Για το καλό τους ας μην το έχουν...
- Δεν επιτρέπεται να το έχουν!
- Αποφασίζουμε να μην το έχουν!
- ΝΑ ΜΗ ΤΟ ΕΧΟΥΝ!
- Και αν επιμένουν να το έχουν;
- Και αν το έχουν χωρίς να το έχουν;
- Τι εννοείτε έχουν δεν έχουν;
- Εάν νομίζουν ότι το έχουν και στην ουσία δεν το έχουν! Αυτοί θα χαίρονται ότι το έχουν και μεις θα ξέρουμε πως δεν το έχουν!
- ...Έτσι θα έχουν χωρίς να έχουν και δεν θα έχουν ενώ θα έχουν!”
Έγραφα ήδη από το 2013 με τον καθηγητή κο Χρήστο Λιονή στην “Καθημερινή” ότι οι παρακάτω κατευθυντήριες αρχές θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη συζήτηση και την αξιολόγηση κάθε πρότασης μεταρρύθμισης της ΠΦΥ στη χώρα μας:
1. Η αρχή της επικουρικότητας, σύμφωνα με την οποία ο μικρότερος και πιο τοπικός φορέας αντιμετωπίζει το πρόβλημα που παρουσιάζεται στις υπηρεσίες υγείας.
2. Η αρχή της αυτοδιαχείρισης, σύμφωνα με την οποία η υγειονομική περίθαλψη ρυθμίζεται σε περιφερειακό επίπεδο μέσω συμβάσεων μεταξύ περιφερειακών ενώσεων επαγγελματιών υγείας και περιφερειακών ενώσεων ασφαλιστικών ταμείων. Τα κρατικά ασφαλιστικά ταμεία είναι αυτοδιαχειριζόμενα κι αυτοδιοικούμενα. Το κράτος δεν εμπλέκεται στις διαπραγματεύσεις, αλλά έχει εποπτικό ρόλο.
3. Η αρχή του συνεργατικότητας, σύμφωνα με την οποία οι ευθύνες μεταφέρονται από το κράτος σε επαγγελματικές ενώσεις, οι οποίες συμμετέχουν στη διαμόρφωση και υλοποίηση πολιτικών αποφάσεων. Το κράτος είναι ένα διαπραγματευόμενο ενδιαφερόμενο μέρος.
4. Επίσης, σημαντικό θέμα είναι η συμμετοχή του πολίτη / ασθενούς στη λήψη των αποφάσεων για την υγεία γενικά. Η αναγνώριση του ασθενούς ως ενδιαφερόμενου μέρους στο σύστημα υγείας και η συμμετοχή και δέσμευσή του στις υγειονομικές υπηρεσίες που του προσφέρονται αποτελούν χαρακτηριστικά όλων των σύγχρονων προσπαθειών μεταρρύθμισης στην ΠΦΥ.
Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας είναι ένας στόχος που όλοι μαζί (πολίτες, επαγγελματίες υγείας, κράτος, ασφαλιστικές εταιρείες) μπορούμε να μοιραστούμε και να υπερασπιστούμε. Θεμελιώδης στόχος είναι: ο πολίτης (υγιής ή ασθενής) να λαμβάνει ποιοτικές υπηρεσίες υγείας με σωστή υγειονομική περίθαλψη, τη σωστή στιγμή, με τη σωστή επιστημονική ομάδα επαγγελματιών υγείας και στο σωστό μέρος.
*Ο κ. Γιάννης Σ. Καλαντζάκης είναι entrepreneur υπηρεσιών υγείας, μέλος της ΜΕΣΥΑ (κεντρικής επιτροπής) στο ΠΟΤΑΜΙ.
