Ο Χελμός τινάζει το πανύψηλο και συμπαγή όγκο του δημιουργώντας καταφύγιο γύρω από τα Καλάβρυτα, επηρεάζοντας με την παρουσία του και την ζωή της πόλης. Το όνομά της πιθανόν να προκύπτει από το «Καλά βρύτα - Καλά νερά» υπονοώντας ότι η περιοχή έχει άφθονα νερά και πηγές.
Φθάνοντας στα Καλάβρυτα που βρίσκονται σε υψόμετρο 750, είναι δύσκολο να πιστέψετε ότι εκατομμύρια χρόνια πριν η περιοχή ήταν λίμνη. Κάποια στιγμή τα νερά της στην προσπάθειά τους να βρουν διέξοδο δημιούργησαν τη χαράδρα του Βουραϊκού ποταμού την οποία διασχίζει ο οδοντωτός, ο οποίος αφού περάσει από την Ζαχλωρού, συνδέει τα Καλάβρυτα με το Διακοφτό. Κοντά στη Ζαχλωρού βρίσκεται η ιστορική μονή του Μεγάλου Σπηλαίου, ενώ στην άλλη πλευρά των Καλαβρύτων βρίσκεται ακόμα μία πολύπαθη ιστορική μονή, η Αγία Λαύρα.
Κατά την αρχαιότητα στη θέση των Καλαβρύτων βρισκόταν η πόλη Κύναιθα που καταστράφηκε από τους Αιτωλούς και ξαναχτίστηκε επί ρωμαιοκρατίας και αυτοκράτορα Αδριανού. Στις αρχές του 13ου αι. πέρασε στα χέρια των Φράγκων, ενώ το φρούριο του οποίου ερείπια βρίσκονται λίγο έξω από την πόλη, ήταν από τα σημαντικότερα μεσαιωνικά κάστρα της Πελοποννήσου. Η περιήγηση στα Καλάβρυτα συνήθως ξεκινά από το κλασικό κτίριο του σιδηροδρομικού σταθμού το οποίο μοιάζει να έρχεται από άλλη εποχή. Από εκεί ξεκινούν και οι δύο βασικοί οδικοί άξονες των Καλαβρύτων, η οδός Αγίου Αλεξίου και η πεζοδρομημένη 25ης Μαρτίου που συνήθως σφύζει από ζωή. Βλέπετε, στην νεότερη εποχή η φήμη της ομορφιάς της πόλης ξεπέρασε το φυσικό καταφύγιο-«απομόνωση» που της προσέφεραν τα άγρια βουνά και «συνεργάστηκε» μαζί τους. Δεν θα μπορούσε όμως να γίνει και διαφορετικά. Οι θρύλοι και η ιστορία των Καλαβρύτων συμβαδίζουν αρμονικά με το μουγκρητό του οδοντωτού, με τα σπήλαια, τα δάση από έλατα και πλατάνια, με τον αντίλαλο των ποταμών στις χαράδρες.
Τόπος προικισμένος από τη φύση και την ιστορία
Όλες τις εποχές του χρόνου υπάρχει λόγος για να έλθεις στα Καλάβρυτα, ο Χειμώνας όμως έχει την τιμητική του χάρη στο χιονοδρομικό κέντρο του Χελμού. Για να προσεγγίσεις την πόλη πρέπει να διασχίσεις και να ανεβοκατέβεις απότομα βουνά που μοιάζουν να θέλουν να την προστατέψουν από τον υπόλοιπο κόσμο. Πρώτος και καλύτερος ο Χελμός με τα 2.338 μέτρα πάνω από την θάλασσα δημιουργεί όμορφες εικόνες. Ακολουθώντας την διαδρομή που ανηφορίζει από το Διακοφτό, δίπλα της υπάρχει ένας αχανής γκρεμός που προκαλεί δέος. Είναι το φαράγγι του Βουραϊκού το οποίο διασχίζει ο οδοντωτός, με τα έλατα αριστερά σας να αναρριχώνται ψηλά στις πλαγιές του Χελμού. Κάποια στιγμή θα συναντήσετε το Μέγα Σπήλαιο με τον ορίζοντα μπροστά σας να κατακλύζεται από κάθε ύψους και σχήματος κορυφές. Σύντομα θα φθάσετε και στα Καλάβρυτα τα οποία έπαιξαν σημαντικότατο ρόλο το 1821 αλλά και κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο έχοντας υποστεί ολοκληρωτικές καταστροφές. Σήμερα όμως η πόλη έχει ξεπεράσει τις πληγές του παρελθόντος αναδεικνύοντας διαφορετική εικόνα. Στην ομορφιά της συνεισφέρουν τα σύγχρονα ή αναπαλαιωμένα νεοκλασικά κτίρια με τις κατακόκκινες κεραμιδένιες στέγες, αλλά και οι πλατείες με τα πλατάνια και τις ψηλόλιγνες λεύκες που δημιουργούν σκιές που χαράσσουν τα σπίτια και τους στενούς δρόμους της πόλης. Η περιήγηση στα Καλάβρυτα συνήθως ξεκινά από το κλασικό κτίριο του σιδηροδρομικού σταθμού και από τους δύο βασικούς άξονες της πόλης, που θα μπορούσαμε να πούμε ότι ξεκινούν από εδώ. Αν ακολουθήσετε την οδό Αλεξίου αρχικά θα συναντήσετε σύγχρονα καφέ και μαγαζιά με είδη ρουχισμού για σκι ενώ μετά από λίγο θα βρείτε αριστερά σας το αρχοντικό της Παλαιολογίνας. Όμως στον διπλανό πεζόδρομο της 25ης Μαρτίου χτυπά η καρδιά της πόλης. Καφέ, ζαχαροπλαστεία, ταβέρνες, μαγαζάκια με παραδοσιακά προϊόντα, το Μουσείο Ολοκαυτώματος, ο μητροπολιτικός ναός, αλλά και οι πλατείες Ζαΐμη και Πετιμεζαίων δίνουν ζωή στο πλακόστρωτο δρόμο η οποία διαχέεται μέσα από τα στενά και στην υπόλοιπη πόλη.
Αξίζει να δείτε
Ο Τόπος Θυσίας
Στην ράχη του λόφου Καπή οι Γερμανοί εκτέλεσαν τους άνδρες της πόλης. Μόνο 13 άτομα γλίτωσαν από την ομαδική εκτέλεση με τους νεκρούς αυτής της πράξης να φθάνουν τους 498, ενώ οι φήμες συχνά αναφέρουν ότι ξεπέρασαν τους χίλιους νεκρούς. Σήμερα στον λόφο Καπή υψώνεται ένας σταυρός 8 μέτρων να θυμίζει την εγκληματική εκτέλεση, ενώ λίγο χαμηλότερα βρίσκονται οι μεγάλες στήλες όπου αναγράφονται τα ονόματα των οικογενειών των εκτελεσθέντων, ενώ αμέσως μετά βρίσκεται το πέτρινο γλυπτό της πονεμένης μάνας. Στην πόλη η κεντρική εκκλησία, της Υπαπαντής της Θεοτόκου, θυμίζει το ολοκαύτωμα των Γερμανών καθώς ένα από τα δύο ρολόγια (το αριστερό) δείχνει πάντα 14:34, την ώρα ακριβώς που κάηκε.
Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος
Το κτίριο του Δημοτικού Σχολείου το 1986 κηρύχθηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και αποφασίστηκε να στεγάσει το Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος. Το σχολείο κτίστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα με δαπάνες του ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού, με το κτίριο να διαθέτει νεοκλασικά στοιχεία. Κατά την περίοδο της κατοχής διέκοψε τη λειτουργία του, ενώ μετά την απελευθέρωση ανακατασκευάστηκε σύμφωνα με το αρχικό του σχέδιο και επαναλειτούργησε το 1950. Είναι ανοιχτό καθημερινά εκτός Δευτέρας από 09:00-16:00, τηλ. 26920-23.646.
Το Σπήλαιο των Λιμνών
Κοντά στο χωριό Καστριά βρίσκεται η φυσική είσοδος του σπηλαίου η οποία σήμερα είναι κλειστή. Στην προϊστορία χρησιμοποιήθηκε από τους ανθρώπους, ενώ έχουν βρεθεί απολιθώματα οστών ανθρώπων και ζώων, ανάμεσα στα οποία και ιπποπόταμου. Το 1990 παραδόθηκε το πρώτο αξιοποιημένο τμήμα στο κοινό. Ουσιαστικά είναι παλαιά κοίτη υπόγειου ποταμού με εξερευνημένο μήκος 1.980 μέτρα ενώ το αξιοποιημένο μήκος του σπηλαίου ανέρχεται σε 500 μέτρα. Θα μπορέσετε να θαυμάσετε εκτός από τους εντυπωσιακούς σταλακτίτες, τις αλλεπάλληλες κλιμακωτές λίμνες του, που το καθιστούν μοναδικό στο είδος του στον κόσμο, ενώ κατά τους θερινούς μήνες αποκαλύπτονται πρωτότυπες δαντελωτές λιθωματικές λεκάνες και φράγματα ύψους μέχρι και 4μ. Το υπόλοιπο σπήλαιο διατηρεί μόνιμα νερά σε 13 γραφικές λίμνες. Ανοιχτά τις καθημερινές 9:00-16:30 και τα Σαββατοκύριακα 9:00-17:300 .Τηλ: 26920 31001.
Το Πλανητέρο
Περίπου 8 χιλιόμετρα νότια του Σπηλαίου των Λιμνών θα βρεθείτε σε ένα εντυπωσιακό πλατανοδάσος έκτασης 100 περίπου στρεμμάτων το οποίο σκεπάζει όλη την περιοχή. Ένα μεγάλο μέρος του διασχίζεται από τα νερά του Αροάνιου ο οποίος πηγάζει ανάμεσα από τις ρίζες των δένδρων, δημιουργώντας ιδανικές συνθήκες για τους εκτροφείς πέστροφας. Επίσης σε κάποια σημεία του δάσους υπάρχουν ξύλινοι πάγκοι, οπότε μην διστάσετε να οργανώσετε πικνίκ. Υπάρχουν και ταβέρνες με βασικό τους μενού την πέστροφα, αλλά και νερόμυλος τον οποίο ειδικά το καλοκαίρι θα τον βρείτε να λειτουργεί.
Την Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου
Η Μονή βρίσκεται γαντζωμένη στα 924 μ. στα πλευρά ενός μεγαλειώδους μονολιθικού βράχου. Χτίσθηκε το 362 μ.Χ. από τους Θεσσαλονικείς αδερφούς, Συμεών και Θεόδωρο. Τον Δεκέμβριο του 1943, οι Γερμανοί λεηλάτησαν, έκαψαν το μοναστήρι και εκτέλεσαν 16 άτομα, όμως το κύριο οικοδόμημα της μονής άντεξε και σήμερα αποτελείται από 8 ορόφους. Την σημερινή του μορφή πήρε το 1960 αλλά ο κύριος ναός είναι διακοσμημένος με αγιογραφίες του 1653. Εδώ βρίσκεται και ένα από τα τέσσερα έργα του ευαγγελιστή Λουκά που είναι η εικόνα της Παναγίας της Χρυσοσπηλιώτισσας. Επίσης η Μονή διαθέτει μεγάλο πλούτο κειμηλίων όπως επίσης και βιβλιοθήκη με περισσότερους από 3.000 τόμους, καθώς και πλήθος χειρογράφων.
Την Μονή της Αγίας Λαύρας
Κατά την διάρκεια της ακμής της είχαν συγκεντρωθεί 960 μοναχοί αλλά έχει ταλαιπωρηθεί από σεισμούς, λεηλασίες και πυρκαγιές. Οι Τούρκοι αλλά και οι Γερμανοί έκαψαν και λεηλάτησαν την Μονή όμως οι μοναχοί έσωσαν τα κειμήλια. Στο μουσείο της Μονής μεταξύ άλλων θα δείτε το Λάβαρο της ορκωμοσίας των αγωνιστών του 1821, τον Επιτάφιο του 1754 ο οποίος είναι κεντημένος στη Σμύρνη, λειψανοθήκες αγίων, τα χρυσοκέντητα άμφια του Παλαιών Πατρών Γερμανού, αλλά και την βιβλιοθήκη της με τα 3.000 έντυπα με το αρχαιότερο να χρονολογείται από το 1502.
Τον Οδοντωτό
Διασχίζει το φαράγγι του Βουραϊκού. Το Μέγα Σπήλαιο ήταν η βασική αιτία έμπνευσης να κατασκευαστεί ο οδοντωτός, τότε που η πολιτική και κοινωνική δύναμη της μονής ήταν μεγάλη. Επί Χαρίλαου Τρικούπη, το 1896 έγιναν τα εγκαίνια του έργου όπου συμμετείχαν τεχνίτες, που είχαν αποκτήσει μεγάλη εμπειρία σε ανάλογα έργα στις Άλπεις. Η διαδρομή έχει μήκος 22 χιλιόμετρα εκ των οποίων τα 4.200 μέτρα είναι με οδόντωση ενώ δίπλα από τις γραμμές του τρένου υπάρχει μονοπάτι που είναι το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4.
Σταθμός Καλαβρύτων τηλ: 26920-22245
Σταθμός Διακοφτού τηλ: 26910-43206
Αρχοντικό Παλαιολογίνας
Είναι ίσως το ωραιότερο κτίριο των Καλαβρύτων και βρίσκεται στην οδό Αγίου Αλεξίου. Πιστεύεται ότι κτίστηκε από τον Θωμά Παλαιολόγο και στη συνέχεια πέρασε στον αδελφό του Κωνσταντίνο, ο οποίος το παραχώρησε στην πριγκίπισσα Αικατερίνη Παλαιολόγου την εποχή που τα Καλάβρυτα ήταν σημαντικό πνευματικό κέντρο της περιοχής. Στην είσοδό του έχει καταχύστρα, στο ισόγειο πολεμίστρες, ενώ στα πλάγια υπάρχουν πυργοειδή τμήματα.
Πως θα πάτε
Δύο είναι οι βασικές διαδρομές. Από βορρά μέσω Διακοφτού το οποίο απέχει από την Κόρινθο 85 χιλιόμετρα και την Πάτρα 54 χιλιόμετρα, ενώ θα διανύσετε ακόμα 33 χιλιόμετρα μέχρι τα Καλάβρυτα. Επίσης από νότια μέσω Τρίπολης-Λεβίδι- Κλειτορίας, με την Τρίπολη να απέχει από την Κόρινθο 81 χιλιόμετρα και τα Καλάβρυτα από την Τρίπολη 98 χιλιόμετρα.
Κείμενο- φωτογραφίες: Κώστας Κατσίγιαννης
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της Παρασκευής 18 Οκτωβρίου
