Ταυτόχρονη πίεση μέσω προσφυγικών ροών στον Εβρο αλλά και στα νησιά θα είναι η αντίδραση του Ερντογάν το επόμενο διάστημα, εφόσον η Ευρώπη δεν ικανοποιήσει μέρος των αιτημάτων του, εκτιμά μιλώντας στο liberal.gr ο εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων Κωνσταντίνος Φίλης, μην αποκλείοντας μάλιστα κάποιες ροές να στοχεύσουν το Καστελόριζο.
Ένα σενάριο, όπως επισημαίνει, είναι οι ροές να κατευθυνθούν προς τα γνωστά νησιά Λέσβος, Χίος και Σάμος που είναι και τα πλέον επιβαρυμένα, με την Τουρκία να αξιοποιεί και την υπό δοκιμασία κοινωνική μας συνοχή, όπως έδειξαν τα επεισόδια της προηγούμενης εβδομάδας.
"Ένα δεύτερο σενάριο είναι να κατευθυνθούν προς το Καστελόριζο, που έχει άλλη γεωπολιτική σημασία για την Τουρκία, είναι μικρό και πιο δύσκολο να προστατευτεί. Όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά, καθώς έχουμε απέναντί μας ένα Ερντογάν που βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση", τονίζει ο κ. Φίλης, μην αποκλείοντας νέες σπασμωδικές κινήσεις εκ μέρους του, όπως αυτή που έγινε με τους πρόσφυγες και μετανάστες οι οποίοι μεταφέρθηκαν στον Εβρο.
Στο ερώτημα τι να περιμένουμε από την σημερινή συνάντηση Πούτιν-Ερτνογάν, ο κ. Φίλης εκτιμά ότι οι δύο ηγέτες θα επιχειρήσουν να έρθουν σε ένα συμβιβασμό που θα σώζει τα προσχήματα για τον Ερντογάν, ο οποίος όμως θα είναι πρόσκαιρος δεδομένου ότι η διαφωνία τους για το ρόλο της Τουρκίας στην Συρία είναι δομική. Η μεν Μόσχα θέλει η παραμονή της Τουρκίας να είναι προσωρινή, η δε Άγκυρα να είναι μόνιμη. Αλλά ακόμη και στην περίπτωση ενός τέτοιου συμβιβασμού, ο Ερντογάν δεν θα αναστείλει την πολίτικη του με τις ροές, καθώς άλλη είναι η ατζέντα του απέναντι στην Ρωσία και άλλη απέναντι στην Ευρώπη.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Ελάχιστες ώρες μετά την επίσκεψη της ευρωπαϊκής ηγεσίας στον Εβρο, ο Ερντογάν συνεχίζει τις απειλές λέγοντας “στηρίξτε με στο Συριακό αν θέλετε λύση στο Προσφυγικό”. Μέχρι που θα τραβήξει το σχοινί;
Η Τουρκία έχει πολύ συγκεκριμένα αιτήματα απέναντι στην ΕΕ και χρησιμοποιεί το μεταναστευτικό για να πετύχει αυτές τις αξιώσεις. Εφόσον δεν πάρει μέρος των όσων επιδιώκει, προφανώς και θα συνεχίσει στην ίδια πολιτική πιέσεων προς την Ελλάδα και την ΕΕ. Τα αιτήματα είναι τρία :
Περισσότερα χρήματα για την διαχείριση των προσφύγων και μεταναστών και μάλιστα θέλει μέρος τους να κατευθύνεται απευθείας στην Τουρκική κυβέρνηση και όχι στις ΜΚΟ και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ
Διπλωματική υποστήριξη από την ΕΕ στην διελκυστίνδα των τελευταίων εβδομάδων με τον Πούτιν.
Την οικονομική ενίσχυση και διπλωματική ανοχή της ΕΕ για να δημιουργήσει την περίφημη ζώνη ασφαλείας στην Βόρεια Συρία με δέλεαρ τον επαναπατρισμό Σύρων από την τουρκική επικράτεια πίσω στην χώρα τους.
Απειλεί την Ευρώπη με τον γνωστό τρόπο αλλά η διαφορά από την περασμένη Παρασκευή είναι ότι κάνει πράξη την απειλή του, ανοίγοντας τα σύνορα. Το πρόβλημα για τον ίδιο είναι ότι προς το παρόν δεν έχει καταφέρει η απειλή αυτή να εξελιχθεί σε κρίση, είτε προς την Ελλάδα, είτε ενδοευρωπαϊκά για να την αξιοποιήσει περαιτέρω.
Εαν αυτοί που βρίσκονται σε πρόχειρους καταυλισμούς εντός Τουρκίας, είχαν καταφέρει να περάσουν τα σύνορα και είχαμε νέες “Ειδομένες” στην ελληνική επικράτεια, τότε αυτό θα δημιουργούσε πολύ μεγαλύτερη πίεση προς Ελλάδα και Ευρώπη. Στην ουσία θα είχαμε τόσο εμείς, όσο και η Ευρώπη το μαχαίρι στο λαιμό. Αυτό δεν το κατάφερε. Αν όμως ικανοποιηθούν τα αιτήματα του Ερντογάν από τις Βρυξέλλες, τότε μην εκπλαγείτε αν δούμε αυτούς τους ανθρώπους, όπως ακριβώς έφυγαν από την Κωνσταντινούπολη και άλλες περιοχές για να έρθουν στον Εβρο, έτσι ακριβώς να επιστρέψουν πίσω.
Ο φόβος μεταφέρεται στα νησιά. Βλέπετε τις επόμενες ημέρες να γίνεται πράξη η “απόβαση” κάποιων από τους δεκάδες χιλιάδες συγκεντρωμένους πρόσφυγες και μετανάστες στα τουρκικά παράλια;
Όσο τα σύνορα στον Εβρο θα είναι σφραγισμένα και παρά το μήκος τους -φτάνει τα 200 χλμ- η είσοδος στην Ελλάδα θα παραμένει δύσκολη έως αδύνατη, τόσο η πίεση θα μεταφέρεται στα νησιά. Εκεί ο έλεγχος των ροών είναι πολύ πιο δύσκολος, ούτε μπορεί να γίνει απώθηση, παρά μόνο έρευνα και διάσωση από την στιγμή που οι άνθρωποι αυτοί θα βρεθούν στην θάλασσα. Τρία θα έλεγα ότι είναι τα σενάρια αυτή την στιγμή :
-Πίεση στον Εβρο και όχι ταυτόχρονα και στα νησιά.
-Ταυτόχρονη πίεση στον Εβρο, όπως και στα νησιά. Το θεωρώ εξαιρετικά πιθανό.
-Πίεση στον Εβρο, όπως και στα νησιά, μαζί ενδεχομένως με κάποιο περιστατικό στην Αν. Μεσόγειο. Το τρίτο αυτό σενάριο δεν συγκεντρώνει προς ώρας τις μεγαλύτερες πιθανότητες καθώς η Τουρκία έχει άλλα ανοικτά μέτωπα.
Εφόσον η ΕΕ δεν ικανοποιήσει τα τουρκικά αιτήματα, θεωρώ όπως σας είπα ως εξαιρετικά πιθανό το σενάριο της ταυτόχρονης πίεσης σε Εβρο και νησιά και μάλιστα σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει να δούμε προς τα που θα κατευθυνθούν αυτές οι ροές.
Ένα σενάριο είναι να κατευθυνθούν προς τα γνωστά νησιά Λέσβος, Χίος και Σάμος που είναι και τα πλέον επιβαρυμένα, με την Τουρκία να αξιοποιεί και την υπό δοκιμασία κοινωνική μας συνοχή, όπως έδειξαν τα επεισόδια της προηγούμενης εβδομάδας. Ένα δεύτερο σενάριο είναι να κατευθυνθούν προς το Καστελόριζο, που έχει άλλη γεωπολιτική σημασία για την Τουρκία, είναι μικρό και πιο δύσκολο να προστατευτεί. Όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά, καθώς έχουμε απέναντί μας ένα Ερντογάν που βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση, η οποία μπορεί να τον οδηγήσει σε σπασμωδικές κινήσεις, όπως αυτή που έγινε με τους πρόσφυγες και μετανάστες οι οποίοι μεταφέρθηκαν στον Εβρο. Δεν ήταν καλά υπολογισμένη κίνηση, ήταν σπασμωδική και ως αντίδραση για τους Τούρκους στρατιωτικούς που σκοτώθηκαν στην Ιντλίμπ.
Μπορεί μέσα σε όλα αυτά να δούμε ακόμη και ένα θερμό επεισόδιο;
Όχι αυτή την στιγμή. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο θα επρόκειτο για απονενοημένο διάβημα καθώς η Τουρκία έχει πάρα πολλά ανοικτά μέτωπα. Και στην Συρία και στην Λιβύη και με την Ευρώπη και με τις ΗΠΑ. Δεν είναι κατάλληλες οι συνθήκες για να ρισκάρει ο Ερντογάν αυτή την στιγμή ένα θερμό επεισόδιο.
Τι βλέπετε να συμβαίνει κατά την σημερινή συνάντηση Πούτιν-Ερντογάν;
Βλέπω μια διάθεση να σταματήσει αυτή η φθοροποιός πορεία στις ρωσο-τουρκικές σχέσεις και να βρεθεί ένας συμβιβασμός, έστω και πρόσκαιρος. Από την άλλη πλευρά υπάρχει μια δομική διαφωνία μεταξύ τους, καθώς η Ρωσία θέλει η παραμονή της Τουρκίας στην Ιντλίμπ να είναι προσωρινή και υπό την αίρεση ότι θα εξουδετερώσει τζιχαντιστικά στοιχεία και θα τα διαχωρίσει από την όποια μετριοπαθή αντιπολίτευση. Αντίθετα η Τουρκία επιδιώκει την μόνιμη παρουσία της στην Συρία, κάτι που δεν επιθυμεί ούτε η Μόσχα, ούτε η Δαμασκός. Επομένως θα επιχειρήσουν να βρουν ένα κοινό τόπο, ένα συμβιβασμό, ο οποίος όμως θα είναι πρόσκαιρος δεδομένου ότι η διαφωνία τους είναι δομική. Ένα επομένως πιθανό σενάριο είναι μια κατάπαυση του πυρός ή μια συμφωνία, χωρίς όμως μόνιμα χαρακτηριστικά.
Σημειωτέον ότι είναι άλλη η ατζέντα του Ερντογάν απέναντι στην Ρωσία και άλλη απέναντι στην Ευρώπη. Ακόμη και αν σήμερα δούμε ένα συμβιβασμό που θα σώζει τα προσχήματα για τον Ερντογάν, εκείνος δεν θα αναστείλει την πολίτικη του με τις ροές, παρά θα χρησιμοποιεί αυτό το “χαρτί” απέναντι στην ΕΕ. Και μόνο αν ικανοποιηθεί μέρος των αιτημάτων του θα δούμε πιθανώς μια αλλαγή πολιτικής.
