Του Παναγιώτη Γκλαβίνη*
Εδώ και καιρό, όλοι φαίνεται να έχουν πεισθεί ότι υφίσταται μια αγεφύρωτη διένεξη μεταξύ Ευρωπαίων και ΔΝΤ σχετικά με το ελληνικό χρέος. Στη διένεξη δε αυτή, έχει εναποθέσει τις ελπίδες του όλο το Έθνος! Σε σημείο που να έχει καταντήσει σχιζοφρένεια η απέχθεια γενικώς προς το ΔΝΤ, από τη μια μεριά, και η λατρεία για τις θέσεις του πάνω στο χρέος, από την άλλη. Αυτό ζήσαμε και πάλι τις μέρες αυτές με την άφιξη και τις σχετικές δηλώσεις του Γάλλου Προέδρου στην Αθήνα.
Θα το πω για μια ακόμη φορά: το ΔΝΤ δεν είναι παρά ένα εργαλείο των Ευρωπαίων και των Αμερικανών (και των Ιαπώνων, αλλ' αυτοί δεν εμπλέκονται άμεσα). Με άλλα λόγια του G7. Πόσο αφελής μπορεί να είναι κανείς ώστε να πιστεύει στην «κόντρα» Μακρόν – ΔΝΤ, όταν ο ίδιος είναι από τους μεγαλομετόχους του ΔΝΤ και όταν η κυρία Lagarde είναι Γαλλίδα;;; Κανείς δεν σκέφτηκε ποτέ να αναρωτηθεί «καλά, γιατί ο Emmanuel δεν τα λέει αυτά στην Christine και τα λέει σ' εμάς;;;»
Υπάρχει πράγματι μια πολύ παλιά κόντρα ανάμεσα στις δυο πλευρές του Ατλαντικού, αλλά αυτή δεν είναι μεταξύ της Ευρωζώνης και του ΔΝΤ. Είναι μεταξύ των Ευρωπαίων και των ΗΠΑ (που στο σημείο αυτό έχουν μαζί τους και τους αναδυόμενους και τους αναπτυσσόμενους). Οι Αμερικανοί λέγανε πάντοτε στους Ευρωπαίους, λεφτά έχετε, η Ελλάδα είναι δική σας υπόθεση, βάλτε τα εσείς κι αφήστε μας εμάς ήσυχους να στηρίξουμε το Burkina Faso και την Republique Democratique du Congo… Τον Νίγηρα επικαλέστηκε κάποτε η κυρία Lagarde.
Πλην όμως, επειδή οι Αμερικανοί ενεπλάκησαν στην αρχή της κρίσης μας και βάλανε αυτοί το ΔΝΤ να σύρει τη Γερμανία στο ελληνικό πρόγραμμα, γιατί η κυρία Μέρκελ δεν ήθελε να μας δώσει λεφτά, γι' αυτό τώρα είναι δύσκολο να απεμπλακεί το ΔΝΤ και μαζί του και οι Αμερικανοί με τους υπολοίπους που διαφωνούν με τη συνέχιση της στήριξής μας. Άλλωστε, πλέον, το ελληνικό πρόβλημα έπαψε και για το ΔΝΤ να είναι συστημικό (αυτή ήταν η αιτιολογία –και ήταν αληθινή– η οποία έβαλε επίσημα το ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα τον Μάιο του 2010).
Κι έτσι, λοιπόν, όλο αυτό τώρα, κάπως πρέπει να τακτοποιηθεί, χωρίς ωστόσο να μείνει η Ελλάδα ξεκρέμαστη, διότι οι Αμερικανοί δεν έχουν εμπιστοσύνη στους Ευρωπαίους στο πώς θα μας χειριστούν αν φύγει το ΔΝΤ. Δεν ξέρω ποια είναι η θέση επ' αυτού του νέου administration Trump κι αν αδιαφορούν εντελώς πλέον, πολύ περισσότερο που το ελληνικό πρόβλημα έπαψε να είναι συστημικό. Γι' αυτούς, όμως, παραμένει στρατηγικό. Παραδοσιακά, ωστόσο, οι Ρεπουμπλικάνοι ήταν κατά της εμπλοκής τους υπερατλαντικά, πολλώ δε μάλλον σήμερα.
Δυο καταστάσεις, λοιπόν, εξυφαίνονται τώρα, και είναι και οι δυο μεταβατικές και περιστρέφονται και οι δυο γύρω από μας (γι' αυτό ο κ. Μακρόν έκανε εδώ την πρώτη στάση της ευρωπαϊκής τουρνέ του): η πρώτη είναι τί θα γίνει με μας αν φύγει το ΔΝΤ και η δεύτερη (στην πραγματικότητα πρόκειται για τις δύο όψεις του αυτού νομίσματος) τί θα κάνει η Ευρώπη με τη νέα Ευρωζώνη. Θα είναι, άραγε, η Ελλάδα μέσα σ' αυτήν; Κι αν δεν είναι, τί θα γίνει τότε με την Ελλάδα;
Εγώ εξακολουθώ να πιστεύω ότι εκ των δυο το ένα μπορεί να συμβεί εδώ πέρα: είτε η Ελλάδα δεν θα είναι στη νέα Ευρωζώνη, είτε η νέα Ευρωζώνη δεν θα είναι νέα. Τίποτε από τα δυο δεν αποκλείεται.
Στην πρώτη περίπτωση, λοιπόν, αν δεν είναι ούτε το ΔΝΤ στη χώρα, τί θα γίνει με τη χώρα; Εξ ου και το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, για το οποίο – ως φαίνεται – δουλεύουν εδώ και καιρό αρμονικά οι δυο πλευρές του Ατλαντικού για να ετοιμάσουν τη διάδοχη κατάσταση του ΔΝΤ. Οι διαφωνίες μπροστά στις κάμερες είναι για τους αφελείς. Και είναι κι αυτό ένα (επικοινωνιακό) μέρος του σχεδίου. Δεν ξέρω αν και σε ποιο βαθμό ο Γάλλος Πρόεδρος κατέστησε κοινωνό τον Έλληνα Πρωθυπουργό του σχεδίου αυτού. Δεν θέλει, λέει, να συζητιέται το μέλλον της Ευρώπης πίσω από κλειστές πόρτες…
Ο ένας είπε πως είδε το Θεό, ο άλλος είπε πως πέταξε με πλοίο, εσύ μας κοίταξες και είπες σ' αγαπώ, κι όλοι σού δώσανε το πρώτο το βραβείο, Emmanuel…
* Ο κ. Γκλαβίνης είναι αν. καθηγητής Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ
