«Αγαπητέ κύριε Γκαντερί: Πρώτα απ' όλα, είμαι πολύ ευγνώμων για τη συνάντησή μας την περασμένη εβδομάδα κι ευχαριστώ που καθησυχάσατε τις ανησυχίες μου. Εάν η συμπεριφορά μου προκάλεσε σε εσάς ή σε κάποιο μέλος του προσωπικού στην πτέρυγα 2Α προβλήματα, ζητώ συγγνώμη. Λαμβάνω ψυχιατρική αγωγή, αλλά οι τελευταίοι δέκα μήνες εδώ έχουν επιβαρύνει δραματικά την ψυχική υγεία μου. Εξακολουθεί να μου απαγορεύεται να κάνω τηλεφωνήματα και να δέχομαι επισκέψεις και φοβάμαι ότι η πνευματική και συναισθηματική μου κατάσταση θα επιδεινωθούν εάν παραμείνω σε αυτή την ιδιαιτέρως περιοριστική πτέρυγα 2Α. Κύριε Γκαντερί, σας παρακαλώ βοηθήστε με να μεταφερθώ στην κανονική πτέρυγα και σας παρακαλώ προγραμματίστε τις υπόλοιπες ακροαματικές διαδικασίες της δίκης μου το συντομότερο δυνατό. Επίσης, θα σας ήμουν πολύ ευγνώμων αν μπορούσατε να δείτε τι έγινε με τα αγγλικά βιβλία μου, τα οποία πήρε ο ειδικός της υπόθεσής μου και να μου επιτρέψετε να μιλήσω στο τηλέφωνο και να δεχθώ επισκέψεις. Με χαιρετισμούς, η αθώα καθηγήτρια του πανεπιστημίου της Μελβούρνης.
5 Ιουλίου 2019
Στο όνομα του Θεού».
Η επιστολή αυτή γράφτηκε στα φαρσί προτού μεταφραστεί στα αγγλικά και φτάσει στα χέρια της οργάνωσης Human Rights Watch χάρη σε έναν ανώνυμο συνεργάτη της οργάνωσης που έχει πρόσβαση στις φυλακές του Εβίν, στο Ιράν. Η νεαρή γυναίκα που την υπογράφει ονομάζεται Κάιλι Μουρ-Γκίλμπερτ και είναι Αυστραλέζα ακαδημαϊκός. Λίγες ημέρες μετά την επιστολή, η Μουρ-Γκίλμπερτ θα κρινόταν ένοχη για κατασκοπεία και θα καταδικαζόταν σε δέκα χρόνια κάθειρξη στις διαβόητες ιρανικές φυλακές.
«Την υποβάλλουν σε βασανιστήρια, όλοι το γνωρίζουν αυτό, και ζητάει από τους βασανιστές της να μην την κακοποιούν τόσο πολύ. Αλλιώς δεν θα καταφέρει να βγει ζωντανή. Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνει. Το ακούω πολύ καθαρά. Η κυβέρνηση της Αυστραλίας πρέπει να κάνει τα πάντα για να βάλει τέρμα στον εφιάλτη, αμέσως», δήλωνε πριν από λίγες ημέρες ο Αμερικανο-ιρανός δημοσιογράφος Τζέισον Ρεζαϊάν. Ο Ρεζαϊάν, πρώην ανταποκριτής της «Washington Post» στην Τεχεράνη, εξέδωσε πρόσφατα το αυτοβιογραφικό βιβλίο «Φυλακισμένος: Οι 544 ημέρες μου σε μια φυλακή του Ιράν». Ηταν η φυλακή του Εβίν, η ίδια φυλακή στην οποία τώρα κρατείται η Γκίλμπερτ-Μουρ. Ο Ρεζαϊάν κρατήθηκε και εκείνος στην πτέρυγα 2Α. Αφέθηκε ελεύθερος τον Ιανουάριο του 2016, στο πλαίσιο ανταλλαγής κρατουμένων μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν.
Η Μουρ-Γκίλμπερτ, η οποία επιμένει από την πρώτη στιγμή στην αθωότητά της, συνελήφθη τον Σεπτέμβριο του 2018, στο αεροδρόμιο της Τεχεράνης ενώ ετοιμαζόταν να επιβιβαστεί στην πτήση της επιστροφής. Απόφοιτος του Κέμπριτζ και λέκτορας Ισλαμικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης, η ακαδημαϊκός είχε ταξιδέψει στο Ιράν για να πάρει μέρος σε ένα συνέδριο, προσκεκλημένη από το Πανεπιστήμιο της Κομ. Ηταν η πρώτη φορά που επισκεπτόταν το Ιράν και δεν είχε κανένα λόγο να φοβάται.
Οι κρατούμενοι ως διαπραγματευτικό χαρτί
Η πτέρυγα 2Α, η πιο σκληρή πτέρυγα των φυλακών του Εβίν, ελέγχεται από τους Φρουρούς της Επανάστασης. Η Αυστραλέζα ακαδημαϊκός, όπως παλαιότερα και ο Αμερικανο-ιρανός δημοσιογράφος, είναι αιχμάλωτη αυτής της οργάνωσης που αποτελεί τον θεματοφύλακα της ισλαμικής επανάστασης και αντιτίθεται σε κάθε απόπειρα συμβιβασμού με τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. Οι σχέσεις του ιρανικού καθεστώτος με τις ΗΠΑ μπήκαν σε τροχιά σύγκρουσης μετά την αποχώρηση των Αμερικανών από τη συμφωνία για τα πυρηνικά, το 2018. Αυτό κάθε άλλο παρά ενόχλησε τους Φρουρούς της Επανάστασης, οι οποίοι χρησιμοποιούν κάθε μέσο πίεσης προς το καθεστώς, ώστε να ισχυροποιήσουν τη θέση του δικού τους λόμπι κατά τις διαπραγματεύσεις της κυβέρνησής τους με τις χώρες της Δύσης.
Κάτω από αυτό το φως αξίζει να δει κανείς την υπόθεση δύο ακόμη Δυτικών οι οποίοι κρατούνται στην πτέρυγα 2Α, στις φυλακές του Εβίν. Η Γαλλο-ιρανή 60χρονη Φαρίμπα Αντελκά και ο συνομήλικός της Γάλλος Ρολάν Μαρσάλ, ακαδημαϊκοί και οι δύο, συνελήφθησαν στην Τεχεράνη στα τέλη του περασμένου Ιουνίου. Η συγκυρία δεν μοιάζει να είναι τυχαία: Η σύλληψή τους συμπίπτει με την περίοδο που ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν αναζητούσε διέξοδο από την κρίση που είχε προκαλέσει η απόφαση του Αμερικανού ομολόγου του Ντόναλντ Τραμπ για τα πυρηνικά. Να σημαίνει αυτό ότι και η ενδεχόμενη απελευθέρωσή τους θα συνδέεται με κάποια πολιτικά ανταλλάγματα για την σκληροπυρηνική ιρανική οργάνωση; Θα μπορούσε να έχει βάση η θεωρία ότι οι δύο Γάλλοι είναι όμηροι των Φρουρών της Επανάστασης;
Ψυχροπολεμική ανταλλαγή
Μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο, ένας άλλος ακαδημαϊκός, ένας ερευνητής από το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, αποτέλεσε αντικείμενο ανταλλαγής μεταξύ των ΗΠΑ και του ιρανικού καθεστώτος. Με τη μεσολάβηση της Ελβετίας, οι δύο χώρες αντάλλαξαν τον Αμερικανο-κινέζο ιστορικό Ζιγιούε Γουάνγκ με τον Ιρανό γενετιστή Μασούντ Σολεϊμανί. Ο Γουάνγκ είχε στο μεταξύ περάσει σχεδόν τρία χρόνια στις φυλακές του Εβίν, καταδικασμένος για κατασκοπεία. Ο Σολεϊμανί είχε συλληφθεί από τις αμερικανικές αρχές στο αεροδρόμιο του Σικάγο, με την κατηγορία ότι επιχείρησε να παραβιάσει τις αμερικανικές κυρώσεις κατά του Ιράν. Ο επιστήμονας είχε αποπειραθεί να μεταφέρει βιολογικό υλικό στην Τεχεράνη. Η ανταλλαγή των δύο έλαβε χώρα στη Ζυρίχη. Λίγες ώρες αργότερα, ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Μοχάμεντ Τζαβάντ Σαρίφ ανέβαζε στο Twitter σέλφι με τον επιστήμονα, μπροστά από ένα κυβερνητικό αεροσκάφος. Και ο Ντόναλντ Τραμπ σχολίαζε, επίσης στο Twitter ότι «τον πήραν επί διακυβέρνησης Ομπάμα, επέστρεψε επί διακυβέρνησης Τραμπ».
Η Αντελκά και ο Μαρσάλ αρνούνται τις κατηγορίες που τους αποδίδουν για «προπαγάνδα εναντίον του καθεστώτος» και «υπονόμευση της κρατικής ασφάλειας». Η 60χρονη ανθρωπολόγος, η οποία είναι διευθύντρια Ερευνας στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού, έφυγε από την πατρίδα της πολύ πριν από την ισλαμική επανάσταση και ουδέποτε έχει σχολιάσει, γραπτώς ή προφορικώς, το ιρανικό καθεστώς. Εδώ και δεκαετίες, ταξίδευε κάθε χρόνο στην πατρίδα της, όχι μόνο για οικογενειακούς λόγους, αλλά και για να συνεχίζει την έρευνά της με θέμα τις γυναίκες και τους νέους στον σιιτικό κόσμο. Για επαγγελματικούς λόγους βρισκόταν στη χώρα και το περασμένο καλοκαίρι, μαζί με τον σύντροφό της Ρολάν Μαρσάλ.
* Το άρθρο δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο του Σαββάτου 29 Φεβρουαρίου
