Του Ηλία Ευθυμιόπουλου
Τον Απρίλιο του 1986, μερικές μέρες αφότου έσκασε το Τσερνομπίλ, ο τότε πρόεδρος του Δημόκριτου ονόματι Παπαθανασόπουλος, βγήκε στην τηλεόραση τρώγοντας επιδεικτικά ακτινοβολημένες φράουλες και παραμένοντας – ώ του θαύματος - ζωντανός. Έτσι, καθησύχασε το καταπτοημένο κοινό και παρήχε μια διατεταγμένη υπηρεσία στην κυβέρνηση η οποία δεν ήταν διατεθειμένη να πάρει μέτρα (π.χ καταστροφή των κηπευτικών και των κτηνοτροφικών προϊόντων, όπως έκαναν αλλού στην πολιτισμένη Ευρώπη). Βοηθούσης και της βροχής, όλο το Καίσιο και τα λοιπά ραδιενεργά κατέληξαν στην τροφική αλυσίδα. Το αποτέλεσμα ήταν, ότι μεταξύ θανάτων, καρκίνων, τερατογενέσεων κ.α αυξήθηκαν εκθετικά και οι ασθένειες του θυροειδούς στα άτομα που τότε ήταν νήπια και που με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο εκτέθηκαν στη ρύπανση (www.who.int/ionizing_radiation/chernobyl). Μεταξύ αυτών και το δικό μου το παιδί. Το αδίκημα της ηθικής αυτουργίας σε έγκλημα εναντίον του περιβάλλοντος και της ανθρωπότητας δεν διερευνήθηκε ποτέ.
Τηρουμένων των αναλογιών, ο βουλευτής που έκανε το μπάνιο του λίγο μετά το πρόσφατο συμβάν με το πετρέλαιο στο Σαρωνικό, όπως και όσοι εκ των κυβερνητικώνν διατείνονται ότι η αποκατάσταση είναι θέμα 25 ημερών(!) ενεργούν παραπλανητικά για να μειώσουν το μέγεθος της καταστροφής και επομένως το ποσοστό της καταλογιστέας ευθύνης. Τι λέει το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών - ΕΛΚΕΘΕ (δυστυχώς δια του συνδικαλιστικού οργάνου των επιστημόνων που εργάζονται σ'αυτό και όχι δια της διοικήσεως): Είναι φανερό πως οι διαστάσεις του ατυχήματος ήταν αρκετά μεγαλύτερες από αυτές που παρουσιάστηκαν αρχικά και το πλήγμα για το θαλάσσιο περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής είναι πλέον ανυπολόγιστο.Το αφήγημα του «ένας μήνας αρκεί μέχρι την πλήρη αποκατάσταση» είναι στην καλύτερη περίπτωση υπεραπλουστευμένο και αφελές. Η καταβύθιση των πετρελαιοειδών και η εναπόθεσή τους στα ιζήματα θα ρυπάνουν το θαλάσσιο πυθμένα για πολλά χρόνια...
Και διευκρινίζει η περιβαλλοντική επιστήμη: από τη στιγμή που το πετρέλαιο θα βρεθεί στη θάλασσα, ένα μέρος (τα πτητικά συστατικά) εξατμίζεται, ένα μέρος υφίσταται οξείδωση και εν τέλει διάσπαση από μικροοργανισμούς και ένα άλλο (η υδρόφοβη πίσσα και το υδρόφιλο γαλάκτωμα) καθιζάνουν στο βυθό όπου και παραμένει για μήνες ή και χρόνια, ανάλογα με την γεωγραφία και τις ωκεανογραφικές συνθήκες. Τέλος, τα κατακόρυφα θαλάσσια ρεύματα, επαναφέρουν κατά καιρούς τη ρύπανση στην επιφάνεια, μια ρύπανση την οποία η πονηρή φύση και οι ασκούντες εξουσία πολιτικοί είχαν επιμελώς προσπαθήσει να κρύψουν κάτω από το χαλί (ότι δεν είναι ορατό δεν υπάρχει) ή να υποβαθμίσουν τη σημασία της (περασμένα – ξεχασμένα).
Αφελείς και παραπλανητικές είναι επίσης οι “αυστηρές” διαβεβαιώσεις ότι οι ένοχοι θα αποκαλυφθούν και θα πληρώσουν, αφού αυτό είναι άλλου παππά ευαγγέλιο (της δικαιοσύνης). Η οποία δικαιοσύνη, με τον χαρακτηριστικό ζήλο που διακρίνει τα όργανά της όταν πρόκειται για περιπτώσεις ήσσονος σημασίας όπως είναι η προσβολή του φυσικού περιβάλλοντος, θα ακολουθήσει την πεπατημένη και μάλιστα αυτήν την οποία έχει υποδείξει η επισπεύδουσα ανακριτική αρχή (το Λιμενικό) που είναι ταυτόχρονα κριτής και υπόλογος. Στο τέλος αυτής της διαδικασίας, που μπορεί να κρατήσει χρόνια, η βαριεστημάρα είναι μεγαλύτερη από τη θέληση για την απόδοση δικαιοσύνης.
Και όμως: για την παράκαμψη της λεγόμενης δαιδαλώδους, αποσπασματικής και ακατάλληλης νομοθεσίας πάνω στην οποία αναπαύονται οι παλιομοδίτικες δικαστικές δομές (και εξουσίες) υπήρξαν δύο φωτεινές εξαιρέσεις. Η πρώτη είναι ο Ν. 1650/86 και η δεύτερη το Π.Δ 148/2009 σε εφαρμογή Κοινοτικής Οδηγίας. Η ουσία των δύο αυτών ρυθμίσεων που δεν εφαρμόσθηκαν ποτέ, είναι ότι στις περιπτώσεις κατάδηλης ζημιάς στο περιβάλλον – όπως είναι η πετρελαϊκή ρύπανση – ενεργοποιείται αυτομάτως η έννοια της αντικειμενικής ευθύνης η οποι?α διαφε?ρει απο? τις α?λλες μορφε?ς ευθυ?νης που καθιερω?νει ο Αστικο?ς Κω?δικας και ιδι?ως απο? την αδικοπρακτικη? ευθυ?νη. Εν προκειμένω, δεν απαιτει?ται η υ?παρξη παρα?νομης και υπαι?τιας πρα?ξης η? παρα?λειψης. Η αστικη? ευθυ?νη διαμορφω?νεται ο?χι μο?νο ανεξαρτη?τως υπαιτιο?τητας αλλα? και ανεξαρτη?τως παρανομι?ας η? νομιμο?τητας της δρα?σης του φορε?α. Δεν ενδιαφε?ρει δηλαδή εα?ν η επιχει?ρηση λειτουργου?σε νο?μιμα η? αν ει?χε λα?βει ο?λες τις απαραι?τητες διοικητικε?ς α?δειες κτλ. Αρκει? να αποδειχθει? ο?τι επη?λθε ζημιά και τότε αυτομάτως ο πλοιοκτήτης καθίσταται υπαίτιος με υποχρέωση πρώτον να επαναφέρει το περιβάλλον στην πρότερη κατάσταση και δεύτερον να αποζημιώσει αυτούς που ενδεχομένως έπληξε το ατύχημα. Σε περίπτωση αδυναμίας του υπαίτιου, το βάρος των ανωτέρω αναλαμβάνει το κράτος (και η δημόσια διοίκηση γενικότερα) με την υποχρέωση να ανακτήσει το κόστος όπως και όποτε μπορεί.
Ολόκληρο το άρθρο μπορείτε να το διαβάσετε στο Metarithmisi.gr
