Ο δρόμος που έχει επιλέξει η Τουρκία του Ερντογάν, να ηγηθεί του ισλαμικού κόσμου, την φέρνουν αυτόματα απέναντι από το Ισραήλ και την Ελλάδα. Κι ενώ η Τουρκία είναι στην πραγματικότητα ένας φυσικός σύμμαχος στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου, τόσο για την Ελλάδα όσο και για το Ισραήλ, αλλά και για την Αίγυπτο. Αλλά όχι αυτή η Τουρκία. Όχι η Τουρκία των αδελφών μουσουλμάνων.
Η Τουρκία έχει επιλέξει να ηγηθεί του εξτρεμιστικού Ισλάμ. Είναι στρατηγική επιλογή και δεν αφορά μόνο τον μεγαλοϊδεατισμό του Ταγίπ Ερντογάν . Η τουρκική άρχουσα τάξη φέρεται να πιστεύει ότι η αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας στην περιοχή θα της δώσει στρατηγικό πλεονέκτημα για να μπορέσει να επεκτείνει τις εργασίες της σε νέες αγορές. Η πτώση της Σοβιετικής Ένωσης άνοιξε τον δρόμο για τις τουρκόφωνες πρώην δημοκρατίες της. Τώρα σειρά έχει το Σουνιτικό Ισλάμ. Αν υποθέσουμε ότι αύριο εξέλειπε με κάποιον τρόπο ο Ταγίπ Ερντογάν, δεν είναι σίγουρο ότι η Τουρκία θα άλλαζε αμέσως στρατηγική. Όχι πριν αυτή δοκιμαστεί και ηττηθεί…
Το πρόβλημα για την Τουρκία είναι ότι έχει πάρει μεγάλη φόρα. Σαν τα παιδιά που έχουν καβαλήσει την σανίδα και διασκεδάζουν κατεβαίνοντας με ορμή την κατηφόρα. Μόνο που η σανίδα δεν έχει φρένα…
Η αναθεωρητική Τουρκία θέλει να προλάβει να αλλάξει τα πάντα γύρω της με τον τρόπο που αυτή μόνο ερμηνεύει τις διεθνείς συνθήκες του παρελθόντος, αλλά και το διεθνές περιβάλλον γύρω της. Και ναι μεν οι Ευρωπαίοι γύρισαν από την άλλη πλευρά όταν άκουσαν για πρώτη φορά τον Ερντογάν να αναφέρεται στην αλλαγή των παλαιών συνθηκών, επειδή αυτές αφορούσαν κυρίως την Ελλάδα, αλλά είναι πολύ δύσκολο να συνεχίσουν να κουνάνε το κεφάλι τους αμήχανα. Το νέο παιγνιδάκι του Ερντογάν είναι η διάνοιξη της διώρυγας της Κωνσταντινούπολης. Πρακτικά αυτό σημαίνει κατάργηση της συνθήκης του Μοντρέ που προβλέπει την ελεύθερη και άνευ όρων διέλευση των πλοίων μέσω των στενών του Βοσπόρου. Θα περάσει ένα τέτοιο εγχείρημα; Θα το καταπιεί, ας πούμε, η Ρωσία του Πούτιν;
Αν η σύγκρουση των φιλοδοξιών της Τουρκίας με την πραγματικότητα είναι κάτι περισσότερο από αναπόφευκτη, το θέμα είναι να μην γίνουμε εμείς το θέατρο των αποκαλύψεων της ματαιότητας του μεγαλοϊδεατισμού ενός ακόμη μικρομέγαλου της ιστορίας. Κι αν ξεπεράσουμε αυτό το κρίσιμο σημείο, σημασία θα έχει στην συνέχεια να δούμε το νέο τοπίο, όπως αυτό θα διαμορφωθεί. Να προσπαθήσουμε, δηλαδή, να δούμε τον κόσμο μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα απ΄ αυτό που τον βλέπουμε σήμερα. Να μη ξεχνάμε ότι Γερμανία και Γαλλία ήταν κάποτε χειρότεροι εχθροί απ' ότι είναι σήμερα Ελλάδα και Τουρκία!
Στην διαδρομή αυτή καλό είναι να τιμούμε τις σχέσεις μας και τις σταθερές μας. Το θέμα δεν είναι να πάμε εμείς στην σταθερά της Τουρκίας, αλλά να εγκαταλείψει η Τουρκία τις δικές της μαξιμαλιστικές αντιλήψεις. Με άλλα λόγια να δεθεί η Τουρκία στο άρμα της Δύσης και να εγκαταλείψει την ισλαμική της ατζέντα. Γι αυτό έχει μεγάλη σημασία η οικοδόμηση της σχέσης μας με το Ισραήλ. Επειδή απέναντι από την σημερινή ισλαμική Τουρκία θα πρέπει να υπάρχει ένα μέτωπο της κοινής λογικής, έτοιμο να αντιμετωπίσει τις ακραίες συμπεριφορές της, αλλά την ίδια ώρα να είναι ανοικτό να δεχτεί ένα νέο … μέλος στις τάξεις της!
Μπορεί να υπάρξει ένα πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ της Τουρκίας και των άλλων χωρών της περιοχής; Φυσικά! Αρκεί η Τουρκία να εγκαταλείψει την σημερινή της στρατηγική. Κάτι που όπως εξηγήσαμε δεν είναι και τόσο απλό αφού δεν αφορά μια προσωπική επιλογή, αλλά την εκπλήρωση του πόθου μιας άρχουσας τάξης που είναι διψασμένη για πλούτη και νέες αγορές. Και οι πόθοι είναι επικίνδυνο πράγμα σε έναν κόσμο ταραγμένο και ανισόρροπο, σαν τον σημερινό…
Θανάσης Μαυρίδης
[email protected]
